1 Kor 14,9-31: Charyzmaty i charyzmatycy w dziele budowania Kościoła jako wspólnoty Ducha Świętego

 Tekst wg Biblii Tysiąclecia

9 Tak też i wy: jeśli pod wpływem daru języków nie wypowiadacie zrozumiałej mowy, któż pojmie to, co mówicie? Na wiatr będziecie mówili. 10 Na świecie jest takie mnóstwo dźwięków, ale żaden dźwięk nie jest bez znaczenia. 11 Jeżeli jednak nie będę rozumiał, co jakiś dźwięk znaczy, będę barbarzyńcą dla przemawiającego, a przemawiający barbarzyńcą dla mnie. 12 Tak też i wy, skoro jesteście żądni darów duchowych, starajcie się posiąść w obfitości te z nich, które się przyczyniają do zbudowania Kościoła. 13 Jeśli więc ktoś korzysta z daru języków, niech się modli, aby potrafił to wytłumaczyć. 14 Jeśli bowiem modlę się pod wpływem daru języków, duch mój wprawdzie się modli, ale umysł nie odnosi żadnych korzyści. 15 Cóż przeto pozostaje? Będę się modlił duchem, ale będę się też modlił i umysłem, będę śpiewał duchem, będę też śpiewał i umysłem. 16 Bo jeśli będziesz błogosławił w duchu, jakże na twoje błogosławienie odpowie «Amen» ktoś nie wtajemniczony, skoro nie rozumie tego, co ty mówisz? 17 Ty wprawdzie pięknie dzięki czynisz, lecz drugi tym się nie buduje. 18 Dziękuję Bogu, że mówię językami lepiej od was wszystkich. 19 Lecz w Kościele wolę powiedzieć pięć słów według mego rozeznania, by pouczyć innych, zamiast dziesięć tysięcy wyrazów według daru języków. 20 Bracia, nie bądźcie dziećmi w swoim myśleniu, lecz bądźcie jak niemowlęta, gdy chodzi o rzeczy złe. W myślach waszych bądźcie dojrzali! 21 Napisane jest bowiem w Prawie: Przez ludzi obcych języków i ust obcych będę przemawiał do tego ludu, ale i tak Mnie nie usłuchają – mówi Pan. 22 Tak więc dar języków jest znakiem nie dla wierzących, lecz dla pogan, proroctwo zaś nie dla pogan, lecz dla wierzących. 23 Kiedy się przeto zgromadzi cały Kościół i wszyscy poczną korzystać z daru języków, a wejdą podczas tego ludzie prości oraz poganie, czyż nie powiedzą, że szalejecie? 24 Gdy zaś wszyscy prorokują, a wejdzie [podczas tego] jakiś poganin lub człowiek prosty, będzie przekonany przez wszystkich, osądzony 25 i jawne staną się tajniki jego serca; a tak, upadłszy na twarz, odda pokłon Bogu, oznajmiając, że prawdziwie Bóg jest między wami. 26 Cóż więc pozostaje, bracia? Kiedy się razem zbieracie, ma każdy z was już to dar śpiewania hymnów, już to łaskę nauczania albo objawiania rzeczy skrytych, lub dar języków, albo wyjaśniania: wszystko niech służy zbudowaniu. 27 Jeżeli korzysta ktoś z daru języków, to niech mówią kolejno dwaj, najwyżej trzej, a jeden niech tłumaczy! 28 Gdyby nie było tłumacza, nie powinien mówić na zgromadzeniu; niech zaś mówi sobie samemu i Bogu! 29 Prorocy niech przemawiają po dwóch albo po trzech, a inni niech to roztrząsają! 30 Gdy zaś komuś innemu z siedzących dane będzie objawienie, pierwszy niech zamilknie. 31 Możecie bowiem w ten sposób prorokować wszyscy, jeden po drugim, aby wszyscy byli pouczeni i podniesieni na duchu.

Kontekst i kompozycja

Analizowany fragment stanowi fragment całości, wyznaczonej przez rozdziały 12–14, w których Paweł podejmuje temat charyzmatów (rozdz. 12 i 14), przeplatając tę refleksję hymnem o miłości (rozdz. 13).

Analizowany fragment można podzielić na sześć części:

1. Niezrozumiała mowa nie buduje wspólnoty (ww. 9–12). Motyw przewodni: Zrozumiałość jako warunek skutecznej komunikacji duchowej. Paweł podkreśla, że dar języków bez tłumaczenia nie ma wartości wspólnotowej.
2. Rozum i duch muszą działać razem (ww. 13–17). Motyw przewodni: Harmonia ducha i rozumu w modlitwie wspólnotowej. Zrozumiałość to warunek wspólnotowego uczestnictwa w liturgii.
3. Przewaga proroctwa nad językami (ww. 18–19). Motyw przewodni: Proroctwo jako skuteczniejsze narzędzie budowania Kościoła. Wyższość zrozumiałego przekazu nad ekstazą indywidualną.
4. Funkcja znaków duchowych – języki i proroctwo (ww. 20–22). Motyw przewodni: Dary mają odpowiednią funkcję – nie można ich mylić. Dary mają swoje miejsce i cel – nie każdy dar jest dla każdej sytuacji.
5. Reakcja wspólnoty na dary – proroctwo prowadzi do nawrócenia (ww. 23–25). Motyw przewodni: Dary duchowe mają prowadzić do spotkania z Bogiem. Efektem właściwego użycia darów powinna być przemiana serca.
6. Zasady porządku w zgromadzeniu (ww. 26–31). Motyw przewodni: Porządek i budowanie wspólnoty jako kryterium użycia darów. Dary duchowe mają być uporządkowane i służyć całej wspólnocie, a nie jednostce.

Orędzie teologiczne

1. Zrozumiałość przekazu jest kluczowa dla budowania wspólnoty. Apostoł Paweł podkreśla, że duchowe dary, które nie są zrozumiałe dla słuchaczy, nie przynoszą pożytku wspólnocie. Mówienie językami bez tłumaczenia staje się dźwiękiem pozbawionym znaczenia, który nie może budować, pouczać ani zachęcać innych. Zrozumiałość wypowiedzi duchowej to warunek jej skuteczności w kontekście liturgii i życia wspólnotowego.
2. Dary duchowe mają służyć całej wspólnocie, nie tylko jednostce. Celem darów Ducha Świętego nie jest prywatna ekstaza czy duchowe uniesienie jednostki, lecz zbudowanie Ciała Chrystusa – Kościoła. Każdy dar powinien być używany w duchu miłości i służby wobec innych. Dary, które nie przyczyniają się do wspólnego dobra, tracą swoją wartość i mogą wprowadzać niepokój.
3. Rozum i duch powinny działać w harmonii. Autentyczne doświadczenie Boga angażuje całego człowieka – zarówno jego ducha, jak i rozum. Paweł uczy, że modlitwa i uwielbienie powinny być nie tylko porywem serca, ale również świadomym uczestnictwem. Harmonia ducha i rozumu chroni wspólnotę przed pustym emocjonalizmem i czyni modlitwę wspólną i owocną.
4. Proroctwo jako dar prowadzący do nawrócenia i odkrycia obecności Boga. Proroctwo, czyli mówienie w imieniu Boga, ma moc objawiania ludzkich serc i prowadzenia do spotkania z Bogiem. Paweł ukazuje, że proroctwo może być narzędziem głębokiego duchowego poruszenia, które skłania słuchacza do uznania prawdy o sobie i oddania chwały Bogu. To dar, który nie tylko buduje wierzących, ale także może otworzyć niewierzących na działanie łaski.
5. Boży Duch działa w porządku, nie w chaosie. Porządek w zgromadzeniu liturgicznym i we wspólnocie nie jest tylko kwestią organizacyjną, lecz duchową. Bóg nie jest autorem zamieszania, lecz pokoju – dlatego dary duchowe powinny być wykorzystywane w sposób uporządkowany, przemyślany i rozeznany. Taki ład jest znakiem, że wspólnota rzeczywiście słucha Ducha Świętego, a nie podąża za własnymi emocjami.

Ojcowie Kościoła

1. Św. Jan Chryzostom –Homilie do 1 Listu do Koryntian

• Na temat potrzeby zrozumiałości mowy w zgromadzeniu:

„Jeśli nie mówię w sposób zrozumiały, będę dla słuchacza jak cudzoziemiec. […] Mówienie językami bez tłumaczenia jest bezużyteczne dla wspólnoty.”
(Homilia 35 do 1 Kor 14:4–6)

• O wyższości proroctwa nad mówieniem językami:

„Proroctwo jest bardziej pożyteczne, ponieważ buduje Kościół, podczas gdy mówienie językami bez tłumaczenia nie przynosi korzyści innym.”
(Homilia 36 do 1 Kor 14:22–25)

2. Orygenes –Komentarz do 1 Listu do Koryntian

• O konieczności tłumaczenia daru języków:

„Jeśli ktoś mówi językami, ale nie potrafi ich tłumaczyć, inni nie zrozumieją, co mówi. […] Uczymy się tutaj, że należy dążyć do wspólnego dobra Kościoła.”
(Komentarz do 1 Kor 14:13–14)

3. Cyprian z Kartaginy –Listy

• O porządku w prorokowaniu:

„Paweł, przewidując to i troszcząc się o zgodę i pokój, ustanowił w swoim liście tę zasadę: 'Niech prorocy mówią po dwóch lub trzech, a inni niech osądzają’.”
(List 70)

4. Hilary z Poitiers –O Trójcy Świętej

• O interpretacji daru języków:

„Poprzez interpretację języków wiara słuchaczy nie jest narażona na niebezpieczeństwo z powodu niewiedzy, ponieważ tłumacz wyjaśnia język tym, którzy go nie rozumieją.”
(O Trójcy Świętej 8.25) 

Kultura i sztuka

El Greco „Święty Paweł” / Wikipedia

Aktualizacja w życiu Kościoła

1. KKK 131–133:
   „Wierni Chrystusowi powinni mieć szeroki dostęp do Pisma świętego”.
   „Nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa” (św. Hieronim).

Podkreśla to znaczenie zrozumiałego przekazu słowa Bożego dla budowania wiary i wspólnoty, co jest zgodne z nauczaniem 1 Kor 14,9–31.

2. Kongregacja Nauki Wiary – List Iuvenescit Ecclesia(2016)

W dokumencie tym, omawiając relację między darami hierarchicznymi a charyzmatycznymi, odwołuje się do 1 Kor 14,27–28: „Jeśli w danym zgromadzeniu nie znajdzie się nikt, kto byłby w stanie zinterpretować tajemnicze słowa tego, który przemawia językami, Paweł nakazuje mu milczeć. Jeśli zaś znajdzie się tłumacz, Apostoł zezwala, by dwóch, najwyżej trzech mówiło językami.” Podkreśla to potrzebę porządku i zrozumiałości w korzystaniu z darów duchowych w zgromadzeniu wiernych.

3. Kongregacja Nauki Wiary – List Iuvenescit Ecclesia(2016)

W tym samym dokumencie cytowany jest 1 Kor 14,32–33, aby zaznaczyć, że dary duchowe powinny być używane w sposób uporządkowany: „Święty Paweł nie dopuszcza idei niepowstrzymanej inspiracji proroczej. Stwierdza natomiast: 'dary duchowe proroków niechaj zależą od proroków! Bóg bowiem nie jest Bogiem zamieszania, lecz pokoju’.” Zwraca to uwagę na konieczność rozeznania i odpowiedzialności w korzystaniu z darów proroczych.

4. Sobór Watykański II – Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium

W punkcie 12 dokumentu podkreślono, że Duch Święty udziela wiernym darów dla dobra całej wspólnoty: „Duch Święty… udziela wiernym także szczególnych darów… by, 'Jako dobrzy szafarze różnorakiej łaski Bożej służcie sobie nawzajem tym darem, jaki każdy otrzymał’ (1 P 4,10) dla budowania całego ciała w miłości (por. Ef 4,16).” Choć bezpośrednio nie cytuje 1 Kor 14,9–31, odnosi się do tej samej zasady: dary duchowe powinny służyć budowaniu wspólnoty.

 Pytania do modlitwy i refleksji

• W jaki sposób moje słowa i sposób wypowiedzi wpływają na innych — niosą zrozumienie czy raczej dezorientację?
• Jak wykorzystuję otrzymane dary i talenty — dla budowania wspólnoty czy dla własnej satysfakcji?
• Co dominuje w mojej modlitwie: serce czy rozum? Jak mogę pogłębić ich równowagę?
• Jak wygląda duchowy klimat mojej wspólnoty, rodziny lub grupy modlitewnej — pełen pokoju czy napięcia?
• W jaki sposób słucham i rozeznaję słowa wypowiadane przez innych w duchu wiary — zwłaszcza te, które przynoszą napomnienie lub światło?

 Bibliografia

• Roman Bartnicki, Pierwszy List do Koryntian. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz, Warszawa: Vocatio, 2002.
• Franciszek Mickiewicz, Listy św. Pawła. Wprowadzenie i komentarz, w: Wstęp do Nowego Testamentu, red. R. Bartnicki, Warszawa: UKSW, 2003.

Lektura pogłębiająca

• Henryk Witczyk, „Egzegeza 1 Kor 14,9–31”, Studia Biblica, t. 21 (2011), s. 81–98.