1 Kor 6,1-11: Gdzie chrześcijanie winni szukać sprawiedliwości – w pogańskim trybunale?

Tekst w przekładzie Biblii Tysiąclecia (wyd.5)

1 Czy odważy się ktoś z was, gdy zdarzy się nieporozumienie z drugim, szukać sprawiedliwości u niesprawiedliwych zamiast u świętych? 2 Czyż nie wiecie, że święci będą sędziami tego świata? A jeśli świat będzie przez was sądzony, to czy nie jesteście godni wyrokować w tak błahych sprawach? 3 Czyż nie wiecie, że będziemy sądzili także aniołów? O ileż przeto więcej sprawy doczesne! 4 Wy zaś, gdy macie sprawy doczesne do rozstrzygnięcia,  zwracacie się do ludzi za nic uważanych w Kościele! 5 Mówię to, aby was zawstydzić. Bo czyż nie znajdzie się wśród was ktoś na tyle mądry, by mógł rozstrzygać spory między swymi braćmi? 6 A tymczasem brat oskarża brata, i to przed niewierzącymi. 7 Już samo to jest godne potępienia, że w ogóle zdarzają się wśród was sądowe sprawy. Czemuż nie znosicie raczej niesprawiedliwości? Czemuż nie ponosicie raczej szkody? 8 Tymczasem wy dopuszczacie się niesprawiedliwości i wyrządzacie szkody, i to właśnie braciom. 9 Czyż nie wiecie, że niesprawiedliwi nie posiądą królestwa Bożego? Nie łudźcie się! Ani rozpustnicy, ani bałwochwalcy, ani cudzołożnicy, ani rozwiąźli, ani mężczyźni współżyjący z sobą, 10 ani złodzieje, ani chciwi, ani pijacy, ani oszczercy, ani zdziercy nie odziedziczą królestwa Bożego. 11 A takimi byli niektórzy z was. Lecz zostaliście obmyci, uświęceni
i usprawiedliwieni w imię Pana naszego, Jezusa Chrystusa i przez Ducha Boga naszego.

Krytyka literacka: Tradycja i redakcja Bez wątpienia perykopie 1 Kor 6,1-11 należy przypisać autorstwo. Ślady łączności jednostki 6,1-11 z tymi, która ją poprzedza i następuje po niej poprzez wspólne terminy, tj. sądzić, rozpustnicy oraz tematyka idei czystości i świętości Kościoła, dowodzą, że należy odrzucić hipotezę obecności innego listu Pawła.  Gatunek
i struktura literacka Pod względem gatunku dominują elementy diatryby stoickiej. Elementy składniowe perykopy 6,1-11 pozwalają na wyodrębnienie w niej mniejszych segmentów, tj. 1) Oratorskie pytania (ww. 1-4); Uzasadnienie pytań (ww. 5-6); 3) Słowa napomnienia (ww. 7-8); 4) Katalog wad (ww. 9-10); 5 Konkluzja (w. 11). Orędzie teologiczne Tekst 1 Kor 6, 1-11 jest kontynuacją napomnień jakie kieruje pod adresem chrześcijan Koryntu Paweł. Apostoł po grzechu kadzirodztwa (5,1-13) surowo napiętnuje ich postawę szukania sprawiedliwości przed świeckimi, pogańskimi trybunałami, a porzucanie własnego środowiska chrześcijan. Chrześcijanie Koryntu, sprawiedliwi – poprzez chrzest uzyskawszy łaskę usprawiedliwienia, szukają sprawiedliwości u pogan, czyli u niesprawiedliwych (w. 1).  A ci przecież kierują się w życiu innymi zasadami etycznymi. Odmienne jest również ich rozumienie sprawiedliwości. Wprowadzanie zatem pogan w sprawy i nieporozumienia chrześcijan, mogłoby skutkować działaniami na ich szkodę. Apostoł jest bowiem przekonany, że  nie należy sporów wewnątrzkościelnych wynosić poza Kościół, ale rozwiązywać je po bratersku w łonie samej gminy. Paweł uzasadnia swoją surową postawę faktem, że świętość Kościoła jest nie do pogodzenia ze świeckością urzędów, które nie przyjmują chrześcijańskich zasad etycznych. Skoro według Pawła chrześcijanom zostanie powierzony sąd nad aniołami (w. 3), to o ileż bardziej mogą wyrokować w sprawach doczesnych. Sam zaś fakt, że dochodzi do sądów pomiędzy nimi, świadczy o ich niedojrzałości (w. 5). Kierując się zasadami wiary, apostoł zachęca ich do znoszenia niesprawiedliwości, w duchu wielkoduszności i postawie przebaczenia (w. 7). Nie należy oczywiście być naiwnym i w każdym wypadku rezygnować ze swoich praw. To Pawłowe  wezwanie należy widzieć przez pryzmat Rz 12,18-19a czy 1 P 2,18  oraz  Jezusowych wskazań zawartych w Kazaniu na Górze (Mt 5,38-42). Według Pawła pierwszorzędną zasadą, którą powinni kierować się chrześcijanie przy rozstrzyganiu spraw konfliktowych powinna być zasada sprawiedliwości. Ta troska o sprawiedliwość nie powinna skutkować wyciąganiem tych spraw poza gminę chrześcijańską. Taka bowiem postawa jest złym świadectwem i przynosi  zgorszenie (w. 8).  Apostoł ukazuje katalog występków mieszkańców Koryntu, przynoszących złą opinię zarówno samemu miastu, jak i społeczności żyjących tam chrześcijan. Występki te zamykają dostęp do królestwa Bożego (w. 9-10). Wykluczają się ci, którzy nie pokutują, lecz trwają w popełnianiu grzechów ciężkich. Podobne katalogi grzechów znajdujemy w Ewangeliach synoptycznych w wypowiedziach Jezusa (por. Mk 7,1-23; Mt 15,1-20). Nie rozróżniają one zazwyczaj pomiędzy grzechami myśli a grzechami uczynków. Grzechy uczynków są jednak tym bardziej godne potępienia, ponieważ rodzą zgorszenie dla innych. W konkluzji (w. 11), Paweł przypomina fakt, naturę i skutki chrztu św. W chrzcie dokonało się obmycie, uświęcenie i usprawiedliwienie dawnych grzeszników. Podkreśla, że wszystko zaś dokonało się w imię Jezusa Chrystusa mocą Bożego Ducha.

Myśl (komentarz) z Ojców Kościoła

Św. Jan Chryzostom (przed 350-407 po Chr.): „Pierwsze jest to, że nie potrafią znieść obrazy; drugie, że sami znieważają; następnie, że szukają sędziów do rozstrzygnięcia tego sporu; i w końcu, że robią tak wobec chrześcijan, swoich braci w wierze” (In 1 Corinthios, cyt. za Biblią Nawarską).

Teodoret z Cyru (393-457 po Chr.): Paweł „zestawił tu grzechy lżejsze z cięższymi, ponieważ nie mówi o karze, lecz o królestwie. Aby jednak wspominając grzechy, których się dopuścili przed otrzymaniem chrztu świętego, nie tracili nadziei na zbawienie” (Interpretatio in XII epistulas s. Pauli. Ad Corinthios I).

Św. Cezary z Arles (+542): „Patrzcie, że pijaków zrównał Apostoł z rozpustnikami, bałwochwalcami, homoseksualistami (masculorum concubitoribus) i cudzołożnikami. Powiedział również: Nie upijajcie się winem, bo to jest przyczyną rozwiązłości (Ef 5,18). Dlatego niech każdy sobie określi i rozważy, czy pijaństwo jest grzechem ciężkim (grave peccatum), a wówczas pijaństwo nigdy nie będzie go mogło pokonać albo z trudnością” (Sermo 47,4).

Wpływ komentowanego tekstu z 1 Kor na literaturę, poezję, malarstwo, muzykę

Baptysterium Arian, Rawenna (Włochy), mozaika V w. po Chr. Chrzest Chrystusa w otoczeniu Dwunastu Apostołów.

Aktualizacja orędzia teologicznego perykopy

Katechizm Kościoła Katolickiego (1992): „Zostaliście obmyci, uświęceni i usprawiedliwieni w imię Pana naszego Jezusa Chrystusa i przez Ducha Boga naszego” (1 Kor 6, 11). Trzeba uświadomić sobie wielkość daru Bożego, jaki otrzymaliśmy w sakramentach wtajemniczenia chrześcijańskiego, by zrozumieć, do jakiego stopnia grzech powinien zostać wyeliminowany z życia tego, kto „przyoblekł się w Chrystusa” (Ga 3, 27) (KKK 1425).

Św. Jan Paweł II (1920-2005): „Nauczając o istnieniu czynów wewnętrznie złych, Kościół opiera się na doktrynie Pisma Świętego. Apostoł Paweł stwierdza stanowczo: „Nie łudźcie się! Ani rozpustnicy, ani bałwochwalcy, ani cudzołożnicy, ani rozwięźli, ani mężczyźni współżyjący z sobą, ani złodzieje, ani chciwi, ani oszczercy, ani zdziercy nie odziedziczą królestwa Bożego” (1 Kor 6, 9-10). Jeśli czyny są wewnętrznie złe, dobra intencja lub szczególne okoliczności mogą łagodzić ich zło, ale nie mogą go usunąć: są to czyny „nieodwracalnie” złe, same z siebie i same w sobie niezdatne do tego, by je przyporządkować Bogu i dobru osoby” (Veritatis splendor, 81).

Św. Jan Paweł II (1920-2005): „Do Królestwa wchodzą ludzie czystego serca, ludzie, którzy wybierają drogę sprawiedliwości, to znaczy wierności woli Bożej, jak mówi św. Paweł: «Czyż nie wiecie, że niesprawiedliwi nie posiądą królestwa Bożego? Nie łudźcie się! Ani rozpustnicy, ani bałwochwalcy, ani cudzołożnicy, ani rozwiąźli, ani mężczyźni współżyjący z sobą, ani złodzieje, ani chciwi, ani pijący, ani oszczercy, ani zdziercy nie odziedziczą królestwa Bożego»” (Katecheza podczas audiencji generalnej 6.12.2000 r.).

Kilka pytań czy problemów do refleksji

• W dzisiejszym świecie panuje wiele nieporozumień, ludzie kłócą się, spierają między sobą. Czy jednak warto to czynić? Za jaką cenę? Przez wiele błahych nieporozumień, ludzie na długie lata nie odzywają się do siebie, stają się wrogami. Jak mogę temu zaradzić? Może sam jestem obecnie w takiej sytuacji? Jak uleczyć te zranienia?
• Kiedyś stanę przed sądem Bożym. Jak wyobrażam sobie ten moment? Z czym stanę przed Bogiem, z jaką historią życia? Jak przygotowuję się do sądu Bożego?
• Św. Paweł wymienia katalog osób, które przez swe postępowanie nie odziedziczą królestwa Bożego. Czy odnajduję się w którejś z tych grup? Czy znam kogoś, komu trzeba pomóc wydostać się z tych grzechów?
• Bóg przez chrzest dał nam nowe życie, wyrwał nas z mocy zła, szatana, grzechu. Czy jestem wdzięczny Bogu za dar chrztu, a także moim rodzicom, chrzestnym? Co daje mi łaska chrztu świętego w moim życiu?

Modlitwa

Panie, Ty jesteś Sprawiedliwym Sędzią. Patrzysz w moje serce, tak bardzo obarczone słabością i grzechem. Miej litość nade mną, osądź mnie w ogromie swego miłosierdzia.

Oprac. ks. dr hab. Jacek Kucharski i seminarzyści WSD w Radomiu