100. rocznica urodzin abp. Bronisława Dąbrowskiego

„Arcybiskup Bronisław Dąbrowski zawsze zabiegał, by społeczeństwo miało zaufanie do Kościoła” – podkreślił historyk indyjskiego pochodzenia dr Peter Raina podczas konferencji poświęconej wieloletniemu sekretarzowi Konferencji Episkopatu Polski. Konferencja naukowa „Abp Bronisław Dąbrowski – emisariusz Prymasa Tysiąclecia, orionista, duszpasterz” odbyła się we wtorek w Sekretariacie Episkopatu Polski, z okazji 100. rocznicy urodzin duchownego.

Podczas konferencji naukowej uczestnicy spotkania dyskutowali nad działalnością wieloletniego sekretarza generalnego KEP abp. Bronisława Dąbrowskiego, jako emisariusza prymasa Stefana Wyszyńskiego, a także jako doskonałego duszpasterza i działacza kościelnego.

„Kościół w Polsce zawsze był po stronie społeczeństwa i nigdy po stronie rządzących. Kościół zawsze chronił i pielęgnował tożsamość Polaków. Abp Dąbrowski jest tego najlepszym przykładem” – podkreślił dr Peter Raina podczas referatu, w którym omówił społeczną działalność hierarchy.

Przypomniał, że gdy w styczniu 1976 r. Edward Gierek chciał zmienić konstytucję, arcybiskup Dąbrowski wraz z całym episkopatem bombardował rząd, żeby złagodzić restrykcyjne zapisy nowej ustawy, ograniczające, m.in. wolność sumienia, słowa i nauki. – Kiedy niedawno była walka między władzą a społeczeństwem, Kościół niestety nie stał po stronie społeczeństwa – stwierdził historyk indyjskiego pochodzenia.

Raina zwrócił uwagę, że abp Dąbrowski zawsze zabiegał, by społeczeństwo miało zaufanie do Kościoła. „Dzisiejsza konferencja ma być przykładem dla obecnego Kościoła i hierarchii, by nie stać z boku, tylko być wraz ze społeczeństwem. To jest tradycja Kościoła w Polsce” – podkreślił historyk.

Prof. Jan Żaryn, historyk Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego przypomniał, że tym, co wyróżniało działania arcybiskupa Dąbrowskiego, jak i Kościoła w czasach komunizmu to przekonanie, że suwerenem jest naród, a nie władza i że najważniejsze jest zachowanie tożsamości narodu. – Ówczesny sekretarz Episkopatu, abp Dąbrowski uczy, że trzeba dialogować z władzą i dać jej szansę, by psuła jak najmniej – podkreślił prof. Żaryn.

Czytaj także: Stulecie urodzin abp. Bronisława Dąbrowskiego

Historyk przypomniał także napięcie w episkopacie, które towarzyszyło odmiennym opiniom na temat dialogu z władzą komunistyczną, którego inicjatorami byli abp Dąbrowski i bp Ignacy Tokarczuk. – Postawa otwarta Bronisława Dąbrowskiego w tej polemice z bp. Tokarczukiem jest postawą człowieka, który doskonale rozumie, ze suwerenem jest naród, a nie społeczeństwo lat 70. i sytuacyjne relacje między władzą a Kościołem.

„Widzę biskupa Dąbrowskiego jako człowieka, który pokornie wykonywał zadanie ochrony interesów narodu” – podkreślił prof. Żaryn. Jego zdaniem nie przypadkowa była nominacja Bronisława Dąbrowskiego na arcybiskupa w okresie stanu wojennego. „Dąbrowski stał się jedynym wiarygodnym informatorem na temat sytuacji w Polsce dla Jana Pawła II” – zaznaczył.

Z kolei prof. Antoni Dudek zwrócił uwagę, na zaangażowanie abp. Dąbrowskiego w negocjacje z przedstawicielami władzy w okresie stanu wojennego i w latach transformacji politycznej w Polsce. Zaznaczył, że odnosiły się one zarówno do organizacji masowych wydarzeń religijnych, jakim były, m.in. pielgrzymki papieskie, ale również stanowiska Kościoła w ważnych kwestiach społecznych i politycznych.

„Hierarcha był również obrońcą duchownych, w tym również biskupów, którzy w latach 80. angażowali się w działalność opozycyjną i jawnie sprzeciwiali się władzy komunistycznej” – przypomniał historyk. Docenił jego wkład w poprawę sytuacji Kościoła, czego wyrazem było np. zmniejszenie obostrzeń dotyczących budownictwa sakralnego.

„Abp Dąbrowski był najwybitniejszym sekretarzem Konferencji Episkopatu Polski, obrońcą pokrzywdzonych. Organizował pomoc internowany, odwiedzał przebywających w odosobnieniu organizował więzionym paczki i lekarstwa. Zawsze miał na względzie dobro człowieka” – podkreśliła historyk dr Katarzyna Grabska. Przekonywała, że abp Dąbrowski było obok kard. Wyszyńskiego i kard. Wojtyły, osobą, która miała wielki wpływ na upadek komunistycznej dyktatury.

Historyczka odniosła się również do stosunku abp. Dąbrowskiego do „Solidarności” i stanu wojennego. „Arcybiskup był przeciwnikiem wprowadzenia stanu wojennego, ale zarazem wspierał działania solidarnościowe. Wiedział, że ‘Solidarność’ jest ruchem narodowym. Jak nikt inny rozumiał, że ludzie uciśnieni systemem, w taki sposób chcą walczyć o swoje prawa” – podkreśliła.

Bronisław Wacław Dąbrowski urodził się 2 listopada 1917 r. w Grodźcu koło Konina (obecnie diec. włocławska). Wychowywany przez matkę (ojciec zginął podczas wojny z bolszewikami w roku 1920) z domu rodzinnego wyniósł wielkie nabożeństwo do Matki Bożej. Szkołę podstawową (1924-31) ukończył w Grodźcu i Królikowie. W 1935 roku wstąpił do nowicjatu Zgromadzenia Księży Orionistów w Zduńskiej Woli, gdzie rozpoczął naukę w niższym seminarium duchownym, zakończoną egzaminem maturalnym. W tym czasie był zaangażowany, m.in. w Sodalicji Mariańskiej. Redagował także osobisty dziennik. Tuż przed wojną przełożeni wysłali go na studia do Tortony we Włoszech, gdzie osobiście poznał św. Alojzego Orione, założyciela zgromadzenia. Po wybuchu wojny wrócił do Polski.

W latach 1939-43 był wychowawcą chłopców w oriońskim kolegium przy ul. Barskiej w Warszawie. Jednocześnie studiował teologię w tajnym seminarium (Clandestinum Seminarium) w Warszawie. 8 grudnia 1943 roku złożył śluby wieczyste w Zgromadzeniu Orionistów w Zduńskiej Woli.

W 1944 roku wraz z grupą innych kleryków został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Bittinheim koło Dachau. Na wolność wyszedł po zakończeniu wojny. 10 czerwca 1945 roku otrzymał z rąk abp. Antoniego Szlagowskiego święcenia kapłańskie. Pracował w parafii we Włocławku, następnie zajął się zorganizowaniem w Izbicy Kujawskiej domu opieki dla sierot wojennych. Po powrocie do Warszawy kierował bursą dla chłopców.

15 maja 1950 roku został mianowany dyrektorem Biura Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski. Oprócz tego powierzono mu funkcję dyrektora Wydziału Spraw Zakonnych przy Sekretariacie Prymasa, otrzymał także upoważnienie do prowadzenia rozmów z władzami państwowymi.

23 listopada 1961 roku papież Jan XXIII mianował ks. Dąbrowskiego biskupem pomocniczym archidiecezji warszawskiej. Sakrę biskupią przyjął 25 marca 1962 roku z rąk kard. Stefana Wyszyńskiego. Siedem lat później został wybrany sekretarzem generalnym Konferencji Episkopatu Polski. Urząd ten pełnił do przejścia na emeryturę w 1993 roku. W 1982 roku papież Jan Paweł II podniósł go do godności arcybiskupa.

W 1990 roku abp Bronisław Dąbrowski otrzymał tytuł doktora honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W ten sposób podkreślono zasługi Arcybiskupa „dla obrony wolności Kościoła w trudnych czasach komunizmu oraz wkład, jaki włożył w rozwój nauki teologicznej w Polsce”. W 1993 roku otrzymał z rąk prezydenta RP Lecha Wałęsy Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł 25 grudnia 1997 r. Został pochowany na warszawskich Powązkach, w grobie biskupów pomocniczych warszawskich.