17 września – Dzień Golgoty Wschodu

17 września 1939 roku o godz. 5.00 rano Armia Czerwona przekroczyła wschodnią granicę Rzeczpospolitej. Aresztowano wówczas ponad 200 tys. Polaków. Masowe wywózki na Syberię objęły 1 mln 350 tys. osób. 17 września obchodzimy jako Światowy Dzień Sybiraka. Rangę oficjalnego święta państwowego w Polsce, na mocy uchwały Sejmu RP, zyskał ten dzień w 2013 r.

17 września 1939 roku o godz. 5.00 rano Armia Czerwona przekroczyła wschodnią granicę Rzeczpospolitej. Sowiecka napaść na Polskę była realizacją układu podpisanego w Moskwie 23 sierpnia 1939 roku przez ministra spraw zagranicznych III Rzeszy Joachima von Ribbentropa oraz ludowego komisarza spraw zagranicznych Związku Radzieckiego Wiaczesława Mołotowa.

Związek Sowiecki zajął obszar ponad 190 tys. km kw. z ok. 13 mln mieszkańców, co oznaczało ponad połowę powierzchni ówczesnej Polski.

Po napaści władze sowieckie aresztowały ponad 200 tys. Polaków: oficerów, policjantów, ziemian, urzędników państwowych i przedstawicieli inteligenckich zawodów. W październiku 1939 roku, po przeprowadzonych w atmosferze terroru wyborach do tzw. Zgromadzeń Ludowych Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi, okupowane terytoria II RP zostały włączone do ZSRR a ich mieszkańcom narzucono sowieckie obywatelstwo. Masowe wywózki na Syberię objęły około 1 mln 350 tys. Polaków.

Na Wschodzie zamordowano prawie 22,5 tys. oficerów, policjantów oraz urzędników państwowych. Miejsca pochówku ponad 7 tys. z nich do dziś nie są znane.

W 86. rocznicę napaści Związku Sowieckiego na Polskę oraz w roku obchodów 85. rocznicy Zbrodni Katyńskiej, w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie odbędzie się dziś państwowy pogrzeb z ceremoniałem wojskowym szczątków Ofiar Zbrodni Katyńskiej. W uroczystości wezmą udział przedstawiciele najwyższych władz państwowych z prezydentem RP Karolem Nawrockim na czele.

W podziemiach Katedry Polowej zostanie złożonych w szesnastu urnach 15 czaszek i materiał kostny Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Dwanaście czaszek zostało wydobytych w 1991 r. podczas prac ekshumacyjnych w Charkowie, a następnie zostały przesłane do Polski w celu przeprowadzenia badań. Trzy czaszki oraz materiał kostny znajdowały się w Muzeum Katyńskim. Całość materiału została zabezpieczona przez prokuratorów Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Warszawie do prowadzonego śledztwa. Pogrzeb doczesnych szczątków Ofiar jest możliwy w związku z zakończeniem ich badań.

Śledztwo koncentrują się na przesłuchiwaniu świadków oraz poszukiwaniu materiałów archiwalnych odnoszących się do Zbrodni Katyńskiej. Do chwili obecnej przesłuchano w charakterze świadków ponad 4400 osób. Większość z nich stanowią członkowie rodzin zamordowanych. Czynności przesłuchania świadków są prowadzone nie tylko na terenie Polski, ale również poza jej granicami, w drodze międzynarodowej pomocy prawnej.

Osiągnięciem śledztwa jest zebranie w jednym postępowaniu obszernego materiału dowodowego pochodzącego z wielu źródeł, który obecnie obejmuje ponad 700 tomów akt.

Za prowadzeniem śledztwa przemawia polska racja stanu. Zbrodnia Katyńska nie została bowiem formalnie osądzona na forum międzynarodowym. W tej sytuacji ustalenie stanu faktycznego i dokonanie oceny prawno-karnej Zbrodni Katyńskiej i jej sprawców staje się obowiązkiem Państwa Polskiego.