Skalbmierz: obchody 72. rocznicy pacyfikacji miasta

W Skalbmierzu i sąsiednich miejscowościach trwają obchody 72. rocznicy pacyfikacji miasta, z Mszą św. w skalbmierskiej kolegiacie i modlitwą przy kapliczkach. Pacyfikacja Skalbmierza i okolicy była jednym z wielu wydarzeń związanych z istnieniem Kazimiersko-Proszowickiej Rzeczpospolitej Partyzanckiej – skrawka wolnej Polski o powierzchni 1000 kilometrów kwadratowych, który istniał na przełomie lipca i sierpnia 1944 roku.

Małe, partyzanckie państwo funkcjonowało przez okres około dwóch tygodni – do 10 sierpnia 1944 roku. W walkach o jego niepodległość zginęło wielu partyzantów, o których pamięć w regionie jest bardzo żywa.

Reprezentacje gminnych i powiatowych władz samorządowych, przedstawiciele lokalnych instytucji publicznych oraz mieszkańcy miasta i regionu przeszli w uroczystym pochodzie przed pomnik, upamiętniający martyrologię mieszkańców, gdzie złożono kwiaty. Następnie uczestnicy udali się na mszę do skalbmierskiej kolegiaty.

„Pamięć to nasz wspólny obowiązek, jest ona pielęgnowana od lat i są to działania wielopokoleniowe” – mówi ks. prob. Marian Fatyga.

Wydarzenia związane z pacyfikacją rozpoczęły się przy kapliczce w Solcu Biskupim, gdzie także była sprawowana Msza św. z udziałem wielu mieszkańców. – „Tutaj miały miejsce wydarzenia związane z planowaną przez Niemców pacyfikacją Działoszyc. Kolumna Niemców została rozbita w nocy z 26 na 27 lipca 1944 r., zdobyto sporo amunicji” – wyjaśnia Andrzej Bienias, wiceprezes koła Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej z Kazimierzy Wielkiej.

5 sierpnia 1944 r. ponad 1000 – osobowy oddział frontowych wojsk niemieckich, policjantów niemieckich i ukraińskich wczesnym rankiem zaatakował miasto. Wywiązała się całodzienna bitwa z oddziałami partyzanckimi 106 Dywizji Piechoty Armii Krajowej oraz wspomagającymi ich oddziałami GL, NSZ, a nawet dwoma sowieckimi czołgami, które nadjechały od strony Wiślicy. Wobec dwukrotnej liczebnej przewagi Niemców oraz ogromnej przewagi w uzbrojeniu, szczególnie w broń maszynową, a także wsparcia kilku samolotów, mieszkańcy miasta i ich obrońcy ponieśli ciężkie straty.

Miasteczko zostało spalone, 64 osoby bestialsko zamordowane. W bitwie poległo też 24 partyzantów. Ogółem, licząc dodatkowo pomordowanych w sąsiednich miejscowościach – straty po polskiej stronie wyniosły 101 osób.
Skalbmierz od wielu lat obchodzi rocznicę tragicznych wydarzeń.