Sandomierz: konferencja poświęcona abp. Wojciechowi Jastrzębcowi – Prymasowi Polski w XV w.

Konferencja poświęcona abp. Wojciechowi Jastrzębcowi – Prymasowi Polski w XV w. pochodzącemu z Ziemi Sandomierskiej odbywa się od 23 maja przez dwa dni w Sandomierzu. Zdaniem bp. Krzysztofa Nitkiewicza, sympozjum jest okazją do lepszego poznania naszych korzeni.

Pomysł zorganizowania sesji naukowej poświęconej pochodzącemu z Ziemi Sandomierskiej abp. Wojciechowi Jastrzębcowi znakomitemu duchownemu, urzędnikowi królewskiemu i dyplomacie powstał kilka miesięcy temu, jako kontynuacja sesji naukowych poświęconych znakomitym postaciom związanych z Sandomierzem. W tym celu zawiązał się komitet organizacyjny złożony z wybitnych historyków kilku ośrodków uniwersyteckich w kraju.

Bp Krzysztof Nitkiewicz chętnie wyszedł na przeciw prośbom organizatorów konferencji i objął ją swym patronatem. W swym wystąpieniu hierarcha podkreślił, że arcybiskup Wojciech Jastrzębiec urodził się na terenie naszej diecezji i przypuszczalnie w Sandomierzu rozpoczął swoją edukację.

– Nie zapomniał o rodzinnych stronach piastując ważne urzędy kościelne i państwowe. Przyczynił się do rozwoju budownictwa sakralnego, wspierał utalentowanych rodaków i rozsławiał Ziemię Sandomierską. Sympozjum jest okazją do lepszego poznania naszych korzeni, co w roku jubileuszu chrztu Polski wydaje się być szczególnie cenne.– mówił bp Krzysztof Nitkiewicz.

Zdaniem prof. Feliksa Kiryka, postać Wojciecha Jastrzębca jest niezwykle ciekawa i bywa różnie oceniana przez historyków.

– Musimy mieć świadomość tego, że Wojciech Jastrzębiec będąc biskupem krakowskim i kanclerzem na dworze Jagiełły stał się niezwykle ważną i wpływową osobą. To waśnie jemu przez wiele lat król powierzał najważniejsze misje polityczne i dyplomatyczne państwa. To on prowadził całą kancelarię króla, czyli był przy podejmowaniu najważniejszych i kluczowych decyzji politycznych, gospodarczych i państwowych – wskazywał prof. Feliks Kiryk.

Prof. Jerzy Sperka z Uniwersytetu Śląskiego mówił o postaci Wojciecha Jastrzębca, jako faworyta króla Władysława Jagiełły. Przybliżył szczeble kariery urzędniczej i kościelnej pochodzącego z Łubnic duchownego, który pierwszy stopień godności kościelnych otrzymał w kapitule sandomierskiej zostając jej kanonikiem.

Dr hab. Bożena Czwojdrak mówiła o relacjach rodzinnych Wojciecha Jastrzębca. Przypominając fakt, że rodzina Jastrzębców była właścicielami olbrzymich dóbr leżących na Ziemi Sandomierskiej. Ich rodzinny zamek znajdował się w Rytwianach.

Prof. Sobiesław Szybkowski z Uniwersytetu Gdańskiego mówił o jego zarządzaniu dobrami starostwa konińskiego, zaś dr Mateusz Grzęda z Uniwersytetu Jagiellońskiego o patronacie artystycznym biskupa krakowskiego.

Pierwszy dzień obrad zakończył wykład analizujący język i terminologię zapisu oskarżenia Wojciecha Jastrzębca i jego przysięgi oczyszczającej, który zaprezentował dr Marek Janicki.

W drugim dniu przewidziano szereg kolejnych wykładów i paneli dyskusyjnych poruszających działalność duszpasterską i kierowanie diecezjami gdzie Wojciech Jastrzębiec sprawował urząd biskupa i arcybiskupa, jego aktywność dyplomatyczną i urzędniczą, jako Kanclerza Koronnego.

Wojciech Jastrzębiec urodził się około 1362 r. we wsi Łubnice, leżącej koło Połańca w Ziemi Sandomierskiej. Jego rodzina nie należała do zamożnych ani odpowiednio skoligaconych, aby mieć oparcie i przebicie do funkcji państwowych.

Według badań Jastrzębiec kształcił się w szkole parafialnej w Beszowej. O dalszej ścieżce nauki, jaką podążał Wojciech, niestety wiemy bardzo mało, prawdopodobnie podjął kształcenie w szkole w Sandomierzu. Na kartach historii pojawia się po raz pierwszy mając dwadzieścia trzy lata. Już wtedy jest kanonikiem sandomierskim. W tym samym 1385 r. uzyskuje kanonię gnieźnieńską i pełni funkcję notariusza dworu arcybiskupiego (arcybiskupa Bodzanty), a rok później przejmuje obowiązki kustosza gnieźnieńskiego. Jego zdolność szybkiego uczenia się, a także umiejętność przekonywania zostały zauważone przez króla.

W 1389 r. Jastrzębiec po raz pierwszy wyrusza z misją dyplomatyczną do Rzymu, reprezentując interesy królewskie. W 1398 r. obejmuje urząd kanclerza królowej Jadwigi. Pomyślna realizacja powierzonych zadań otwiera mu drogę do sakry biskupiej. W 1399 r., roku śmierci królowej Jadwigi, Wojciech Jastrzębiec zostaje biskupem poznańskim.

Kolejnym wysokim awansem Wojciecha Jastrzębca było objęcie funkcji kanclerza Królestwa Polskiego a niejako w konsekwencji został również przeniesiony z Poznania na stolicę biskupią w Krakowie. Jego wpływy na dworze królewskim słabną po roku 1420 – po niekorzystnym wyroku Zygmunta Luksemburczyka wydanym we Wrocławiu w sprawie krzyżackiej. Król Władysław Jagiełło obciążył winą za niepomyślny obrót spraw właśnie swojego kanclerza. Następnie objął stanowisko abp gnieźnieńskiego i został Prymasem Polski.

Zmarł 2 września 1436 r. na skutek obrażeń doznanych po upadku z konia. Został pochowany w kapitularzu części przykościelnej klasztoru paulińskiego w Beszowej, w swoich rodzinnych ziemiach.