Bardo Śląskie: sensacyjne odkrycie przy renowacji zabytkowej figury Matki Bożej Bardzkiej

Figura Matki Bożej Bardzkiej pochodzi z początku XI wieku – takie, sensacyjne wyniki badań zabytku metodą węgla radioaktywnego C14 zaprezentowano dziś w Bardzie na Dolnym Śląsku. Z badań przeprowadzonych przez prof. Marka Krąpca, wynika, że figurkę wykonano z drewna lipowego oraz, że zabytek pochodzi z 1010 roku.

Badania przeprowadzono metodą izotopową, która ma szerokie zastosowanie w badaniach archeologicznych, szczególnie w określaniu wieku dzieł sztuki. Analizy dokonali naukowcy z Laboratorium Datowania Bezwzględnego z Krakowa pod kierunkiem prof. Krąpca. Ustalono, że figura posiada 1006 lat, zaś materiał, z którego jest wykonana pochodzi z 1010 roku. Tym samym można przypuszczać, że jest to najstarsza figura w Polsce i jedną z najstarszych w Europie.

– Wyjątkowość tego odkrycia polega na tym, że mamy do czynienia z rzeźbą, wykonaną z drzewa lipowego, której struktura jest zachowana w stanie idealnym – powiedział KAI Marcin Ciba, konserwator i kustosz zbiorów artystycznych Klasztoru OO. Dominikanów w Krakowie

W trakcie prac konserwatorskich do badań metodą węgla radioaktywnego C14, został pobrany materiał z tylnej części figury Matki Bożej, w ilości 2 g. struktury drewnianej, tak, aby nie budziło to wątpliwości, że materiał pobrany, może być zafałszowany poprzez np. wstawkę drewnianą wtórną oraz by nie naruszyć konstrukcji figurki. Ilość pobranego materiału jest wymagana w obecnej chwili do badań metodą C14 – tłumaczył dla KAI konserwator.

– Próbka ta, została wysłana do Laboratorium Datowania Bezwzględnego w Krakowie, której przewodniczy prof. Marek Krąpiec, wybitny specjalista w tej dziedzinie – poinformował Ciba. Wysyłając próbkę do badań nie informowano laboratorium, co jest przedmiotem badania, tylko zaznaczono, że jest to figurka drewniana bez informacji skąd pochodzi, jakie jest jej datowanie, aby nie wywołać "kontekstowego myślenia".

Badanie trwało stosunkowo długo, gdyż wyniki były konsultowane z laboratorium znajdującym się w Seattle w Stanach Zjednoczonych. Wyniki badań wskazują, że prawdopodobieństwo datowania materiału, z którego jest wykonana figurka dotyczą okresu od 970 roku do 1050 roku. Krzywa kalibracyjna wyników badań zaznacza datę 1010 rok – mówił Marcin Ciba.

– Kolejnym wynikiem badań jest materiał, z którego figurka została wykonana i jest to drzewo lipowe. Wyniki tych badań, zostały potwierdzone w dwóch niezależnych źródłach – wyjaśniał konserwator z Krakowa.

Marcin Ciba tłumaczy, że spoglądając historycznie na rozwój rzeźby możemy zauważyć, że figura bardzka wskazuje nam na XI wiek, gdyż osoba Matki Bożej przedstawiona na tronie, trzymająca dzieciątko Jezus przed sobą, przedstawia pewien archaizm, którego nie spotykamy w późniejszych wiekach. "Pomiędzy Madonną a Dzieciątkiem nie ma żadnej akcji, jest zachowany dystans, który z biegiem rozwoju rzeźbiarstwa zmniejsza się" – wyjaśnia konserwator.

Figura Matki Bożej Strażniczki Wiary Świętej, która znajduje się w głównym ołtarzu w bazylice pw. Nawiedzenia NMP w Bardzie jest najstarszą zachowaną drewnianą romańską rzeźbą na Dolnym Śląsku. Rzeźba ma 43 cm wysokości i przedstawia Matkę Bożą w koronie siedzącą na tronie. Na kolanach trzyma dzieciątko, które przytrzymuje jedną ręką oparta na kolanach matki księgę, drugą rękę unosi w geście błogosławieństwa.

Prezentacja badań odbyła się w klasztorze ojców Redemptorystów w Bardzie. W spotkaniu z dziennikarzami uczestniczyli m.in. o. Mirosław Grakowicz, redemptorysta, kustosz sanktuarium Matki Bożej Strażniczki Wiary Świętej, Barbara Nowak-Obelinda, Wojewódzki Konserwator Zabytków, Marcin Ciba, dokonujący konserwacji figury.