Warszawa: Okrągły Stół o przeciwdziałaniu mowie nienawiści

Nad tym, jak przeciwstawiać się mowie nienawiści, zastanawiali się uczestnicy Okrągłego Stołu, zorganizowanego 13 listopada w Warszawie przez rzecznika praw obywatelskich. Prawnicy, policjanci, działacze organizacji pozarządowych dzielili się opiniami i własnym doświadczeniem z działań prawnych, akcji edukacyjnych i profilaktycznych.

Reakcja jest konieczna – powiedział rzecznik praw obywatelskich dr Adam Bodnar, gospodarz spotkania. W jego ocenie zalew tzw. hejtu w internecie jest tak gwałtowny, że należy na negatywne zjawiska reagować systemowo, angażując w to organizacje pozarządowe i media. "Nie w uchwalaniu ustaw tkwi rozwiązanie problemu, ale w aktywności społecznej" – podkreślił mówca. Przypomniał, że podejmując akcję należy pamiętać o przestrzeganiu praw obywatelskich, wolności słowa.

"Czasami boję się otwierać internet" – wyznał prokurator generalny Andrzej Seremet. Jego zdaniem sieć ujawnia także ciemną stronę ludzkiej duszy i trzeba nauczyć się z tym żyć, niemniej należy ograniczyć te niekorzystne zjawiska. Prokurator mówił o trudnościach, jakie napotykają prawnicy, gdyż każdy człowiek ma odrębny poziom wrażliwości, stąd kontrowersyjne wyroki w sprawach, związanych z mową nienawiści. Mówca wyliczył też, co robi jako prokurator generalny, by stworzyć warunki do skuteczniejszego ścigania tego typu przestępstw, dodając, że jest to jeden z priorytetów prokuratury.

Danuta Głowacka z MSW mówiła o specjalnym programie zwalczania mowy nienawiści, w ramach którego przeszkolono 77 tys. funkcjonariuszy oraz o kampanii społecznej, która miała na celu ograniczenie hejtu wobec migrantów.

Zdaniem sędziego Waldemara Żurka z Krajowej Rady Sądownictwa przepisy polskie zapewniają dobrą ochronę przed mową nienawiści, problemem jest natomiast dotarcie do sprawcy przestępstwa, gdyż w sprawach prowadzonych z urzędu czy prywatnie niezbędne są dane sprawców.

Uczestnicy często powracali do konieczności wypracowania mechanizmów identyfikacji nadawców nienawistnych wpisów, a także pomocy prawnej, jakiej należy udzielić ofiarom. Zwracano też uwagę na potrzebę zaangażowania się administratorów stron w zwalczanie tego zjawiska. Mówiono ponadto o potrzebie edukowania zwłaszcza młodzieży, która ma powszechny dostęp do internetu i bezkarnie obraża kolegów, a gdy któryś z nich popełni samobójstwo okazuje się, że takie zachowania były tolerowane przez otoczenie. Podkreślano, że należy wytyczyć granice wolności obrażania.

Według Joanny Grabarczyk z inicjatywy Hejt Stop, konieczne są masowe działania edukacyjne, gdyż nie sposób nałożyć filtry w portalach internetowych i kontrolować setki tysięcy wpisów.