Oświęcim: obchody Święta Niepodległości i rocznicy pierwszych straceń w obozie zagłady

Msza św. za ojczyznę w sanktuarium Matki Bożej Wspomożenia Wiernych, oddanie hołdu, zapalenie zniczy i złożenie kwiatów pod Ścianą Śmierci na terenie byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, a także patriotyczna parada, złożenie kwiatów na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza oraz w kaplicy-mauzoleum rodziny Hallerów – złożyły się na tegoroczne obchody Święta Niepodległości w Oświęcimiu. 11 listopada minęła kolejna rocznica pierwszych egzekucji Polaków w Auschwitz.

Tego dnia 74 lat temu na podwórzu bloku nr 11 pod Ścianą Straceń w KL Auschwitz odbyła się pierwsza egzekucja. Zbrodni dokonano przez strzał w tył głowy. Skazańcy, niemal wszyscy Polacy, rozebrani do naga, ze skrępowanymi z tyłu rękami byli rozstrzeliwani pojedynczo. Przed egzekucją wypisano każdemu więźniów numer obozowy na piersiach. Przebieg egzekucji obserwował komendant obozu Rudolf Höss oraz kierownik obozu i lekarz obozowy. Rozstrzeliwał podoficer raportowy Gerhard Palitsch, każdorazowo ładując do karabinka nowy nabój.

Rozstrzelano tego dnia 76 więźniów, wśród których było 27 osadzonych przez władze obozowe w dniach od 10 października do 2 listopada 1941 roku w celach Bloku 11, oraz 49, których dodatkowo gestapo obozowe wezwało z różnych bloków więźniarskich na terenie KL Auschwitz. Według niektórych historyków, tego dnia Niemcy prawdopodobnie zabili też 80 Polaków przywiezionych z aresztu śledczego w Mysłowicach. Zwłoki rozstrzelanych spalono w krematorium nr 1 na terenie obozu macierzystego Auschwitz.

Historyk z Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau Adam Cyra podkreśla, że w powojennym raporcie z 1945 roku rotmistrz Witold Pilecki napisał, że wśród ofiar tej egzekucji, celowo przeprowadzonej przez niemieckich nazistów w rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, był student polonistyki i historii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, por. rez. Tadeusz Lech, nr obozowy 9235, pochodzący z Bochni, który na kilka godzin przed śmiercią powiedział do Pileckiego: „Cieszy mnie chociaż to, że zginę 11 listopada”.

14 czerwca 1940 r. do obozu koncentracyjnego Auschwitz z więzienia w Tarnowie dotarł pierwszy transport 728 więźniów politycznych. Byli to w ogromnej większości Polacy; w skład transportu wchodziło też kilku polskich Żydów. Spośród więźniów z pierwszego transportu wojnę przeżyło 239. Pozostali zginęli w obozie lub też ich dalszy los nie jest znany.

W byłym KL Auschwitz-Birkenau niemieccy hitlerowcy więzili ponad 1,3 miliona osób. Życie tu straciło ponad 1,1 miliona ludzi – w zdecydowanej większości polskich i europejskich Żydów, a także Polaków, Romów i jeńców radzieckich.