Prezydent Kielc: odbudowa budynku po dawnej synagodze jest ważna dla miasta

„Odbudowa budynku po dawnej synagodze miejskiej, a ściślej po Archiwum Państwowym, jest dla miasta bardzo ważna. Mam słowo jednego z najlepszych architektów na świecie, Petera Zumthora, że będzie pracował nad projektem” – mówi w rozmowie z KAI Wojciech Lubawski – prezydent Kielc.

Pusty, niezagospodarowany budynek stoi w ścisłym centrum Kielc. Zumthor ma wykreować w tym miejscu nowoczesny obiekt.

Na wznowienie przerwanej w 2011 r. współpracy szwajcarskiego architekta z miejskim samorządem w Kielcach, pozwoliło wyjaśnienie stanu prawnego nieruchomości, co nastąpiło w maju 2014 r.

O sprawie było głośno, gdy Gmina żydowska w Katowicach zablokowała projekt adaptacji synagogi, kwestionując prawo własności miasta do obiektu. W maju 2014 r. krakowski sąd apelacyjny prawomocnie uznał, że to miasto jest właścicielem nieruchomości.

Synagogę zaprojektowaną przez Stanisława Szpakowskiego, zbudowano na placu podarowanym w 1897 r. przez Mojżesza Pfefera. W okresie międzywojennym przy synagodze działała szkoła żydowska oraz stuosobowy chór męski. Podczas II wojny światowej Niemcy zdewastowali wnętrze budynku, a pod koniec wojny podpalili go. Odbudowano go w 1955 r., w stylu socrealistycznym, zaburzającym pierwotną bryłę. W synagodze do 2011 r. mieściło się Archiwum Państwowe.

„Teoretycznie istniej możliwość odwołania się przez Gminę wyznaniową żydowską od wyroku, ale prawo pozwala nam na podjęcie prac związanych z nową funkcją budynku” – mówi KAI prezydent Lubawski.

Miasto chce w nim stworzyć instytucję kulturalną, Nowy Teatr Kielce. Autorem pomysłu utworzenia w dawnej synagodze awangardowego teatru, jest aktor i reżyser Grzegorz Artman, który uczestniczył w pracach koncepcyjnych Zumthora.

Adaptacja kieleckiej synagogi będzie pierwszą i jak dotąd jedyną realizacją światowej sławy architekta Petra Zumthora w Polsce i w tej części Europy. „Na razie Zumthor pracuje nad obiektami w Katarze i Los Angeles, kolejne mogą być Kielce” – uważa Lubawski.

Prezydent adaptację synagogi uważa za priorytetowe działania w sferę kultury na najbliższe lata.
W centrum miasta, na bazie dawnego budynku, ma powstać ogromny nowoczesny obiekt otoczony ogrodem, o długości 200 m i szerokości 25 – 30 m, z osobnymi działami – tzw. sferami teatru, ciszy, modlitwy, kultury, z propozycją dla wielu grup społecznych, w tym niepełnosprawnych. Rozbudowa nie wymaga ingerencji w pas ruchu.

„To nie tylko ożywienie pustego budynku, z którego wyprowadziło się Archiwum Państwowe i wykreowanie nowoczesnego obiektu kultury, to także potencjalne miejsca pracy dla kielczan” – uważa prezydent Lubawski.

Przedsięwzięcie będzie kosztowne. O sumach koniecznych na inwestycję będzie można mówić po zamknięciu etapu dokumentacyjnego projektu, co potrwa przez ok. dwa lata.