Sumienie nad dyscypliną partyjną

Większość Polaków (57 proc.) uważa, że podczas głosowania w parlamencie posłowie rządzącej koalicji powinni słuchać przede wszystkim sumienia, nawet, gdyby paraliżowało to prace rządu – wynika z raportu CBOS. Opinia ta jest obecnie wyrażania nawet nieco częściej niż kilkanaście lat temu, w roku 2000.

Co trzeciemu respondentowi (32 proc.) bliższy jest natomiast pogląd, że najważniejsze jest to, żeby posłowie koalicji rządowej głosowali tak samo, by zachować jej zdolność do sprawnego rządzenia, nawet jeśli wymaga to od nich rezygnacji z własnej opinii.

Przekonanie, że pozostawanie w zgodzie z własnym sumieniem jest wartością nadrzędną, przeważa we wszystkich analizowanych grupach społeczno-demograficznych. Pogląd ten jest szczególnie często wyrażany przez osoby najbardziej religijne, kilka razy w tygodniu uczestniczące w praktykach religijnych (70 proc.).

Słabsza religijność sprzyja opiniom, że ważniejsza jest jednomyślność posłów koalicji rządowej, bowiem warunkuje ona sprawność rządzenia. Jednak nawet wśród osób w ogóle nieuczestniczących w praktykach religijnych pogląd ten ma mniej zwolenników (43 proc.) niż opinia o konieczności bycia w zgodzie z własnymi przekonaniami (49 proc.).

W elektoratach partyjnych jedynie wśród zdeklarowanych wyborców głównej partii rządzącej przeważa przekonanie, że sprawność rządzenia jest ważniejsza niż głosowanie zgodnie z własnym sumieniem.

Sondaż CBOS odpowiada też na pytanie w jakich sytuacjach, zdaniem Polaków, posłowie powinni być związani instrukcją klubu, a w jakich przy podejmowaniu decyzji powinni kierować się własnym osądem. Najmniej wątpliwości budzi głosowanie w kwestiach światopoglądowych. W opinii dwóch trzecich respondentów w takich sprawach jak: warunki dopuszczalności aborcji (68 proc.) czy legalizacja związków partnerskich (67 proc.) posłowie nie powinni być związani instrukcją władz klubowych i partyjnych.

Inaczej jest w kwestiach dotyczących polityki społeczno-ekonomicznej i zagranicznej, a także zapewnienia rządzącemu gabinetowi poparcia większości parlamentarnej.

Kwestia obowiązywania dyscypliny w głosowaniach dzieli elektoraty partyjne. Potrzebę zapewnienia jednomyślności dostrzegają przede wszystkim zwolennicy PO, a także na ogół sympatycy SLD. Wyborcy pozostałych ugrupowań skłonni są popierać przestrzeganie dyscypliny klubowej przede wszystkim w głosowaniach dotyczących przyjęcia ustawy
budżetowej i ratyfikacji umowy międzynarodowej.

Zwolennicy wszystkich ugrupowań są przeciwni obowiązywaniu dyscypliny w głosowaniu nad kwestiami światopoglądowymi.

Badanie przeprowadzono w dniach 7–13 marca 2013 r. na liczącej 1060 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.