Chochołów: 171. rocznica powstania chochołowskiego, które wszczął kapłan

Uroczystości upamiętniające 171. rocznicę powstania chochołowskiego obchodzono w Chochołowie w środę 22 lutego. Zrywowi przeciwko zaborcy austriackiemu przewodził m.in. wikary z Chochołowa – ks. Józef Leopold Kmietowicz.

– Wspominamy dzisiaj wszystkich, którzy walczyli za ojczyznę. Współcześnie też musimy dbać o Polskę, trzeba zawsze zaczynać od swojego sumienia, aby żyć z nim w zgodzie – mówił ks. Władysław Kos, proboszcz parafii św. Jacka w Chochołowie. Po modlitwie na placu przed kościołem na odmówiono uroczysty apel pamięci. Przed pamiątkowym obeliskiem zostały złożone kwiaty.

W uroczystościach wzięli udział m.in. przedstawiciele miejscowego samorządu na czele z wójtem Józefem Babiczem, radni powiatowi, oraz delegacje szkół, straży, Związku Podhalan, Wspólnoty Leśnej z Witowa na czele z jego skarbnikiem i radnym wojewódzkim Janem Piczurą.

Ostatnim punktem obchodów Powstania Chochołowskiego były uroczystości w szkole, której patronują powstańcy. Jak zaznaczył jej dyrektor Stanisław Chowaniec, jest to jedyna taka placówka w Polsce. Mali górale wystąpili z montażem słowno-muzyczym. Słowa pozdrowienia do uczniów skierowała – w imieniu Małopolskiego Kuratora Oświaty – Bożena Bryl, dyrektorskiej nowotarskiej delegatury.

Zarówno w kościele, jak i podczas przemarszu oraz w szkole przygrywała kapela góralska.

Z okazji rocznicy powstania w chochołowskiej szkole zostanie przeprowadzony Konkurs Recytatorski Góralskiego i Literackiego Wiersza Patriotycznego, w którym wezmą udział dzieci i młodzież z terenu powiatu nowotarskiego i tatrzańskiego. Zaplanowano także zawody sportowe.

Powstanie Chochołowskie wybuchło na skutek włączenia się górali w powstanie przeciwko zaborcy austriackiemu. Konspiratorzy, którzy docierali na Podhale nawiązali kontakt z miejscowymi działaczami narodowymi: wikarym z Chochołowa – ks. Józefem Leopoldem Kmietowiczem, poważanym we wsi nauczycielem i organistą Janem Kantym Andrusikiewiczem, ks. Michałem Głowackim z Poronina i wikarym z Szaflar ks. Michałem Janiczkiem. Prowadzili oni akcję agitacyjną na terenie Podhala i budzili w góralach niepodległościowego ducha.

W nocy z 21 na 22 lutego 1846 r. chłopi z Chochołowa i okolicznych wsi pod wodzą Andrusikiewicza i weterana Powstania Listopadowego W. Lebiockiego napadli na koszary straży skarbowej w Suchej Górze. Skonfiskowali broń i 600 guldenów, zrzucono budynku orła cesarskiego i zniszczono słup graniczny.

W niedzielę 22 lutego ks. Kmietowicz wezwał mieszkańców do przyłączenia się do powstania. Do wieczora zgromadziło się około 500 chłopów z okolicznych wsi. W nocy ruszył na powstańców prowadzony przez komisarza straży granicznej Romualda Fiutowskiego oddział około 20 strażników i 150 chłopów czarnodunajeckich, których atak powstańcy odparli, ale na krótko. 23 lutego do Chochołowa przybyła nowa grupa strażników wraz ze zmuszonymi do walki chłopami z Czarnego Dunajca. Tym razem górale bez pomocy z zewnątrz musieli się poddać.

Władze aresztowały ok. 150 uczestników powstania, wielu trafiło do niewoli. Powstanie, choć krótkie, było pierwszym tak wyraźnym wystąpieniem górali przeciwko zaborcy. Do dziś w Chochołowie żywa jest pamięć o dzielnych powstańcach, pielęgnowana przez ich potomków.