Sierpc: wystawa „Wielkanoc na Mazowszu” w skansenie

Różnice między „święconym” chłopskim i ziemiańskim, zwyczaj „chodzenia po wykupie” czy świeczki do Grobu Pańskiego, obejrzeć można w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu w diecezji płockiej. Ekspozycja przybliża zwyczaje związane z okresem Wielkiego Tygodnia i Wielkanocy, dawne tradycje Mazowsza Płockiego, o których niewielu już pamięta.

Wystawę „Wielkanoc na Mazowszu” oglądać można w chałupach i dworze sierpeckiego skansenu. I tak na przykład w chałupie biednego gospodarza zwiedzający zobaczą przygotowanie charakterystycznych dla okolic Sierpca palm wielkanocnych: te małe bukieciki wykonywano z bazi, bukszpanu, widłaka, trzciny. Przyozdabiano je kwiatami z kolorowej bibuły. W kolejnym budynku – chałupie z Izdebna Kościelnego, zwiedzający zobaczą, w jaki sposób gospodyni przygotowywała wypieki na wielkanocny stół.

Natomiast w chałupie z Czermna można podziwiać wspaniale zdobione jaja wielkanocne i wykonywanie nowych papierowych firanek i ozdób na ścianę. W kolejnym obiekcie, wzniesionej w 1840 roku chałupie z Rzeszotar Zawad, można przyjrzeć się śniadaniu wielkanocnemu z pierwszej dekady XX wieku. W mniejszej izdebce znajduje się ekspozycja wykonania świeczek, które zanoszono do przygotowanego w kościele Grobu Pańskiego.

W kolejnych budynkach zaprezentowano m.in. „święcone chłopskie”. Na zwiedzających czekają koszyki, kopańki i misy wypełnione po brzegi jajami, wędlinami i chlebem. Naczyń jest bardzo dużo, a to dlatego, że gospodynie z danej wioski przynosiły „święcone” do jednego domu, do którego przybywał ksiądz, aby wszystko poświęcić. Natomiast „święcone ziemiańskie” pokazano we dworze. Różni się ono od chłopskiego chociażby przysmakami, które znajdują się na stole.

We wnętrzach dwóch obiektów można ujrzeć zwyczaj „chodzenia po wykupie”, który na Mazowszu przybierał różnorodne formy. Dziewczęta obchodziły domy z „gaikiem” – zieloną gałęzią ozdobioną kolorowymi wstążkami, śpiewając piosenki i składając życzenia świąteczne. Tymczasem chłopcy chodzili po wykupie „z kogutkiem”. Za wygłaszane świąteczne wierszyki czy skoczne przyśpiewki gospodynie wynagradzały dyngusiarzy produktami ze święconego: jajami, kiełbasą czy słodkimi bułkami, a nawet drobnymi pieniędzmi.

– Wielkanoc na Mazowszu to szereg niezwykłych i pięknych tradycji. Niestety nie wszystkie z nich przetrwały, nieliczne towarzyszą nam do dziś. Aby prześledzić zmiany, jakie zaszły w sposobie celebrowania Świąt Paschalnych na przestrzeni lat, wystarczy odwiedzić Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu – zachęcają organizatorzy świątecznej wystawy.