Przedstawienia pasyjne przeżywają renesans na Węgrzech

Na Węgrzech przeżywa renesans kościelna tradycja Misteriów Męki Pańskiej: w okresie Niedzieli Palmowej i Wielkiego Tygodnia w około pięćdziesięciu miejscach – od siedzib biskupich i miejsc pielgrzymkowych po małe wioski – odbywają się przedstawienia pasyjne z udziałem wiernych świeckich z poszczególnych parafii. W każdym z nich bierze udział od 30 do 150 osób.

Spektakle plenerowe przedstawiają cierpienie i śmierć Jezusa w symboliczno-realistycznej formie, łącząc przedstawienie artystyczne ze świadectwem religijnym. Od 2025 roku wyższa szkoła zakonna Sapientia oferuje także kurs szkoleniowy dla organizatorów i reżyserów Misteriów Męki Pańskiej. 

Zdaniem inicjatorów, duża liczba przedstawień pokazuje, jak silna jest na Węgrzech potrzeba ożywienia tradycji amatorskiego teatru kościelnego, tłumionej w czasach komunizmu. Przedstawienia pasyjne i praca twórcza wzmacniają także poczucie wspólnoty w parafiach i jej tożsamość.

Przykładem jest miejsce pielgrzymkowe Mariabesnyö, gdzie od 2007 r. regularnie odbywają się przedstawienia pasyjne z udziałem członków lokalnej społeczności. Aby promować ten nowy ruch, w 2023 r. w parafii franciszkańskiej w dzielnicy Pasarét w Budapeszcie zorganizowano kurs szkolący organizatorów i reżyserów przedstawień pasyjnych. Inicjatywa wyszła od parafii i amatorskiej grupy teatralnej Pasaréti pod kierownictwem reżysera filmowego i teatralnego Zsolta Mesko. Od 2025 roku kurs jest oferowany w wyższej szkole zakonnej Sapientia. Szacuje się, że dotychczas ukończyło go około 250 osób. 

W przedstawieniu pasyjnym nie chodzi o klasyczne przedstawienie teatralne, lecz o wspólne świadectwo wiary wszystkich uczestników. Widzowie nie pełnią wyłącznie roli obserwatorów, ale są zaangażowani w sceny akcji. „Ożywają historie, postacie stają się wiarygodne, a za nimi kryją się prawdziwe historie z życia” – mówią organizatorzy. Celem jest zachęcenie do głębszego zaangażowania się w Ewangelię i osobistej refleksji nad własną drogą wiary. 

Kurs obejmuje naukę podstaw pedagogiki teatralnej, organizacji i inscenizacji. Mesko, który sam reżyseruje przedstawienia pasyjne, w swojej pracy skupia się na osobistej perspektywie. Jak podkreśla, Pasja jest opowiedziana z perspektywy młodych ludzi i ma być zaproszeniem do przejścia od „niedzielnego chrześcijanina” do stania się prawdziwym uczniem Jezusa. „Pasja chce towarzyszyć tej drodze i w sposób namacalny ukazać, że `stary człowiek` został ukrzyżowany z Chrystusem, aby umrzeć dla grzechu i żyć dla Boga” – stwierdził węgierski reżyser.