Obchody Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego

Abp Tadeusz Wojda, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski będzie przewodniczył 29 kwietnia Mszy św. w Narodowym Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu z okazji Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego. W tym roku przypada 80. rocznica wyzwolenia obozu koncentracyjnego w Dachau, w którym w czasie II wojny światowej przebywało 2794 duchownych różnych narodowości i wyznań, w tym 2597 wyznania rzymskokatolickiego. Więziono tam 1800 duchownych z Polski, z których połowa zginęła.

W Dachau odbyły się już główne polsko-niemieckie obchody 80. rocznicy wyzwolenia obozu. W sobotę 26 kwietnia około 1400 wiernych, w tym dziesięciu biskupów z Polski i Niemiec oraz ponad 50 księży, uczciło 80. rocznicę wyzwolenia obozu koncentracyjnego Dachau podczas Mszy św. w języku polskim i niemieckim. Większość uczestników Eucharystii w kaplicy Męki Pańskiej na terenie byłego obozu koncentracyjnego pochodziła z Polski i polskiej wspólnoty katolickiej w Niemczech. Wydarzenie zostało zorganizowane przez archidiecezję Monachium i Fryzyngi oraz Konferencję Biskupów Niemiec we współpracy z Konferencją Episkopatu Polski.

Nabożeństwu przewodniczył arcybiskup wrocławski, Józef Kupny, wiceprzewodniczący Konferencji Episkopatu Polski. Na zakończenie, w ramach modlitwy o pokój, zapalono 57 świec ku pamięci 57 męczenników z Dachau, którzy zostali już beatyfikowani lub kanonizowani.

Z kolei Wiceprzewodniczący Konferencji Biskupów Niemiec, bp Michael Gerber z Fuldy podkreślił w kazaniu: „Świadectwa męczenników z Dachau i świadectwa Kościoła katolickiego w Polsce uczą nas, że jako chrześcijanie nigdy nie jesteśmy zdani na łaskę historii: nie tylko w latach 1939-1945, gdy chrześcijanie w Polsce i wielu innych miejscach ryzykowali życie, aby pomagać prześladowanym; nie tylko tutaj, w koszarach Dachau; nie tylko w 1965 roku, kiedy wbrew oporowi władz komunistycznych polscy biskupi wysłali nam, Niemcom, swój list pojednania”.

Obchody Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego rozpoczęły się 27 kwietnia w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Opatówku, w miejscu pochodzenia i posługi księży, więźniów obozu koncentracyjnego w Dachau.

27-28 kwietnia odbędzie się czuwanie modlitewne członków Akcji Katolickiej z diecezji kaliskiej w intencji Kościoła, ojczyzny i diecezji.

28 kwietnia, o godz. 19.00 w Kaplicy Męczeństwa i Wdzięczności w podziemiach kaliskiej bazyliki w intencji pomordowanych i zmarłych więźniów kapłanów odprawiona zostanie Msza św.

Do udziału w kolejnych obchodach w Kaliszu zaprasza biskup kaliski Damian Bryl. – Przed nami 80. rocznica wyzwolenia obozu koncentracyjnego w Dachau i kolejne spotkanie w Dniu Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego. Chcemy wspominać księży, więźniów obozu w Dachau, ich heroiczną wierność Jezusowi i męczeństwo. Chcemy z wdzięcznością wspominać niezwykłe okoliczności, dzięki którym obóz został oswobodzony i wielu kapłanów więźniów odzyskało wolność. Będziemy prosić, żeby Bóg obdarzył ich radością nieba – powiedział KAI bp Damian Bryl.

Dodał, że tegoroczne obchody przeżywamy w kontekście śmierci papieża Franciszka. – Podczas Mszy św. chcemy w szczególny sposób zawierzać dobremu Bogu osobę Ojca Świętego i prosić o radość życia wiecznego dla niego – zaznaczył pasterz Kościoła kaliskiego.

29 kwietnia uroczystości w Narodowym Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu rozpoczną się o godz. 10.00 otwarciem wystawy poświęconej martyrologii duchowieństwa polskiego w czasie II wojny światowej i konferencją z prezentacją multimedialną o kapłanach – męczennikach II wojny światowej, którą wygłosi ks. prał. Sławomir Kęszka, delegat biskupa kaliskiego ds. podtrzymywania pamięci o męczeństwie duchowieństwa polskiego w latach II wojny światowej.

W południe Mszy św. przewodniczyć będzie abp Tadeusz Wojda SAC, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, metropolita archidiecezji gdańskiej. Po Mszy św. wierni będą mogli zwiedzić Kaplicę Męczeństwa i Wdzięczności oraz Muzeum Księży Dachauowczyków znajdujące się w podziemiach kaliskiej bazyliki.

W ramach obchodów 80. rocznicy wyzwolenia obozu w Dachau 29 czerwca w parafii św. Wojciecha, biskupa i męczennika w Wilkowyji, skąd pochodził bp Franciszek Jedwabski, więzień KL Dachau odprawiona zostanie Msza św. w 50. rocznicę jego śmierci.

Na 6 listopada zaplanowano Ogólnopolską Konferencję poświęconą Męczeństwu Duchowieństwa Polskiego w latach II wojny światowej „Jasne promienie z Dachau”, która odbędzie się w Narodowym Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu.

Ustanowiony przez Episkopat Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego jest kontynuacją corocznego dziękczynienia księży – więźniów Dachau, którzy co roku 29 kwietnia przybywali do sanktuarium w Kaliszu, by dziękować za cudowne ocalenie za wstawiennictwem św. Józefa. Ostatni kapłan – ks. Leon Stępniak zmarł w 2013 r.

Zgodnie ze swoim obozowym ślubowaniem polscy księża i zakonnicy, byli więźniowie KL Dachau, po zakończeniu wojny i powrocie do kraju, pierwszą pielgrzymkę dziękczynną do Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu odbyli pod przewodnictwem bpa Franciszka Korszyńskiego w kwietniu 1948 r. Wzięło w niej udział 300 duchownych, którzy później pielgrzymowali do stóp św. Józef Kaliskiego wielokrotnie.

W ramach obchodów 25. rocznicy wyzwolenia obozu dzięki staraniom abpa Kazimierza Majdańskiego w podziemiach kaliskiej bazyliki ufundowano Kaplicę Męczeństwa i Wdzięczności, którą poświęcił 28 kwietnia 1970 r. Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński wraz z metropolitą krakowskim kard. Karolem Wojtyłą. Księża, byli więźniowie KL Dachau utworzyli przy kaplicy także Muzeum i Archiwum poświęcone ich obozowej gehennie.

1 maja 2002 r. Konferencja Episkopatu Polski, dzięki inicjatywie wysuniętej przez bpa Ignacego Jeża i ks. inf. Antoniego Łassę, reprezentujących środowisko księży, byłych więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych z lat 1939-1945, postanowiła, że w miejsce pielgrzymek księży „dachauowczyków” odbywających się w kaliskim sanktuarium w dniu wyzwolenia obozu, organizowane będą corocznie od 2005 r. ogólnopolskie obchody Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego.

W latach II wojny światowej w niemieckim obozie koncentracyjnym w Dachau pod Monachium oprócz osób świeckich przebywało także 2794 duchownych różnych narodowości i wyznań (w tym 2597 wyznania rzymskokatolickiego). Wśród nich księża i zakonnicy pochodzący z Polski, z wszystkich 22 przedwojennych diecezji (głównie z diecezji: poznańskiej, włocławskiej, łódzkiej, gnieźnieńskiej, częstochowskiej i chełmińskiej), stanowili najliczniejszą grupę złożoną z 1773 osób i ponieśli największe straty, bowiem 868 spośród nich poniosło w tym obozie śmierć męczeńską.

W ostatnich dniach wojny polscy duchowni w obawie przed likwidacją obozu i wymordowaniem przez hitlerowców wszystkich uwięzionych, uroczystym Aktem zawierzyli siebie i współwięźniów św. Józefowi Kaliskiemu, prosząc za jego wstawiennictwem o cud ocalenia.

Inicjatywa tego Aktu, w którym zobowiązali się do szerzenia kultu patrona Kościoła Powszechnego i odbycia dziękczynnej pielgrzymki do jego kaliskiego sanktuarium, wyszła od ks. Jana Adameckiego z Włocławka, a ostateczną wersję tekstu zawierzenia przygotował zespół z ks. kan. Franciszkiem Jedwabskim z Poznania i ks. kan. Bolesławem Kunką z Włocławka.

Oddanie się w opiekę św. Józefowi, poprzedzone dziewięciodniową nowenną, nastąpiło 22 kwietnia 1945 r. i tydzień później, 29 kwietnia, obóz wyzwolony został niespodziewane przez niewielki oddział patrolowy armii amerykańskiej. Stało się to na dwie godziny przed likwidacją obozu i na kilkanaście godzin przed atakiem planowanym przez dowództwo amerykańskie, co uznane zostało nie tylko przez duchownych za szczególną łaskę otrzymaną od Boga za przyczyną św. Józefa Kaliskiego.