Sprawiedliwa wśród Narodów Świata – Izrael uhonorował siostrę Serapionę Liszkę

W czasie niemieckiej okupacji z narażeniem życia ukrywała w klasztorze Żydówkę. W uznaniu tego heroicznego gestu Zofia Liszka, siostra Serapiona ze Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Bogarodzicy Dziewicy Niepokalanie Poczętej, została pośmiertnie uhonorowana tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata. Medal i dyplom odebrali jej krewni – prawnuczka siostry odznaczonej Krystyna Walecka i praprawnuk siostry uhonorowanej Bartłomiej Czech-Kosiński. Odznaczenie wręczył ambasador Izraela w Polsce Jaakow Finkelstein.

Nowa tożsamość, nowe życie

W czasie okupacji niemieckiej siostra Serapiona (Zofia Liszka) przyjęła pod dach Sabinę Honigwachs, wiedząc o jej żydowskim pochodzeniu. Wcześniej młodej kobiecie, ocalałej z gorlickiego getta, pomagały różne rodziny – m. in. Beniszowie. Jak pisał Michał Kalisz z rzeszowskiego IPN, żołnierze AK ukryli Sabinę w ochronce Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Dominikowicach, z którą współpracowali. Siostra Serapiona nadała Sabinie nową tożsamość – zakonnicy Janiny Bularskiej i ukryła w klasztorze. Choć Sabina nie składała ślubów, nosiła habit i żyła zgodnie z regułą. Jej pochodzenie było znane jedynie siostrze Serapionie i siostrze Ambrozji – Marcjannie Łączniak.

Po śmierci siostry Serapiony w lipcu 1943 roku, Sabina była nadal ukrywana przez zgromadzenie, m.in. w klasztorze w Dominikowicach. Po wojnie nie odnalazła żadnych członków rodziny. W 1946 roku poślubiła Jakuba Bruka, a w 1956 roku oboje wyjechali do Izraela, gdzie osiedlili się na stałe.

Izrael oddaje hołd

„Nie ma na świecie nagrody, pieniędzy ani słów, które mogłyby wyrazić naszą wdzięczność za uratowanie życia drugiego człowieka, ale mamy ten symboliczny gest – medal i dyplom Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Zapewniamy państwa, że czyn Zofii Liszki nie zostanie nigdy zapomniany przez Państwo Izrael. Będzie żył w naszej pamięci i w sercach. Cześć jej pamięci” – powiedział ambasador Izraela w Polsce Jaakow Finkelstein.

Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata to najwyższe izraelskie odznaczenie cywilne przyznawane nie-Żydom za ratowanie Żydów podczas Holokaustu. Wyróżnieniu towarzyszy także dyplom oraz umieszczenie nazwiska osoby uhonorowanej na Ścianie Honoru w Ogrodzie Sprawiedliwych przy Instytucie Jad Waszem w Jerozolimie. Na medalu widnieją słowa z Talmudu: „Kto ratuje jedno życie, jakby uratował cały świat”.

Historia upamiętnienia

Tytuł Sprawiedliwej wśród Narodów Świata został przyznany Zofii Liszce decyzją Instytutu Jad Waszem 11 października 2015 roku. Medalem uhonorowano też siostrę Ambrozję – Marcjannę Łączniak – podczas uroczystości 28 czerwca 2018 roku w Bieczu. Wówczas medale i dyplomy otrzymali wnuk Jana Benisza, Jacek Boczoń, oraz krewna siostry Ambrozji, Agata Rybarczyk.

Z racji tego, że nie udało się wówczas odnaleźć rodziny siostry Serapiony, ówczesna ambasador Anna Azari przekazała jedynie odpis dyplomu honorowego ówczesnej przełożonej generalnej zgromadzenia, siostrze Maksymilli Pliszce. Dopiero teraz, dzięki odnalezieniu potomków rodziny Zofii Liszki, możliwe było przekazanie oryginalnego medalu rodzinie.