Czy to palatium? Na Wzgórzu Lecha w Gnieźnie odsłonięto relikty kamiennej budowli

„Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że na Wzgórzu Lecha w Gnieźnie znajdowała się monumentalna siedziba władcy” – przyznała archeolog prof. Hanna Kóčka-Krenz podsumowując badania prowadzone w tym miejscu od połowy sierpnia. Ich celem była weryfikacja i zbadanie reliktów mogących mieć powiązanie z wczesnośredniowiecznymi siedzibami piastowskimi.

Wyniki badań, a konkretnie ujawnione elementy konstrukcji kamiennej są niezwykle obiecujące, by jednak coś więcej o nich powiedzieć konieczne jest rozszerzenie wykopalisk. Archeolodzy nie mają jednak wątpliwości, że w Gnieźnie – jednym z głównych grodów wczesnopiastowskiego państwa – siedziba księcia musiała się znajdować.

„Chciałabym w sposób kategoryczny stwierdzić, że taki ośrodek, jak Gniezno, które było jednym z czołowych grodów państwa pierwszych Piastów, nie mogło się obyć bez palatium. Książę musiał mieć tutaj swoją siedzibę, zwłaszcza, że to miejsce pełniło bardzo ważną rolę, jeśli chodzi o stronę sakralną” – powiedziała podczas konferencji prasowej prof. Hanna Kóčka-Krenz, która odkryła fundamenty Palatium Mieszka I w Poznaniu.

Spotkanie z dziennikarzami odbyło się 4 września bezpośrednio przy sondażach założonych przy kościele św. Jerzego 18 sierpnia br. Miejsce jest nieprzypadkowe, od dawana bowiem specjaliści wskazują ten właśnie teren jako najbardziej prawdopodobną lokalizację siedziby Mieszka I. W czasach pierwszych Piastów Wzgórze Lecha było znacznie mniejsze, wały obronne okalające gród przebiegały w miejscu posadowienia budynku Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej (narożnik południowo-wschodni), co potwierdziły badania prowadzone w 1983 roku przez archeologa Tomasza Sawickiego. Zatem ukształtowanie terenu, wały grodowe, pozostałości architektury kamiennej oraz wstępne pomiary rysującej się budowli (zbliżone do wymiarów palatium na Ostrowie Tumskim w Poznaniu) wskazują jednoznacznie na siedzibę władcy.

„Na to, że w Gnieźnie palatium było, wskazują źródła pisane, kroniki i inne poszlaki. Dziś chciałoby się powiedzieć: mamy to! I z dużym prawdopodobieństwem mamy coś. Mamy fragmenty kamiennej budowli” – podsumował dr Michał Bogacki, dyrektor Muzeum Początków Państwa Polskiego, które było odpowiedzialne za prowadzenie wykopalisk. Prowadzono je we współpracy z Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej, które po raz pierwszy uczestniczyło w tego typu przedsięwzięciu.

Wykopaliska objaśnił dziennikarzom dr Tomasz Janiak, archeolog z Muzeum Początków Państwa Polskiego, który w 2019 roku, podczas poprzedniej Ekspedycji Palatium odkrył bramę grodziową prowadzącą do grodu.

Efekty badań obejrzał również abp Wojciech Polak, który przyznał, że potwierdzają one to, „o czym wszyscy jesteśmy przekonani, iż gnieźnieńskie Wzgórze Lecha odgrywało ważną rolę u początków państwowości polskiej”. Metropolita gnieźnieński zadeklarował również przychylność wobec kolejnych etapów badań archeologicznych.