Kanoniści w Licheniu: o relacjach państwo–Kościół i potrzebie życia w prawdzie

Pod koniec lata Licheń znów stał się miejscem ważnych debat i refleksji. To właśnie tutaj, w cieniu bazyliki Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski, odbyła się Ogólnopolska Konferencja Naukowa i Walne Zebranie Stowarzyszenia Kanonistów Polskich. Wydarzenie zgromadziło naukowców, prawników, duchownych i praktyków życia publicznego, a jego tematem były „Aktualne problemy relacji między Państwem a Kościołem w Polsce. Aspekt prawny”.

Konferencja nie była jedynie forum wymiany poglądów, lecz miejscem, w którym rodzi się odpowiedzialność – zarówno za naukę prawa kanonicznego, jak i jego praktyczne zastosowanie w życiu społecznym. Program obejmował wykłady, panele i dyskusje poświęcone m.in. konstytucyjnym zasadom współpracy państwa i Kościoła, wolności religijnej, prawom i obowiązkom rodziców oraz dzieci w procesie edukacyjnym, a także finansom i sprawom majątkowym instytucji kościelnych.

W panelu dotyczącym edukacji religijnej w szkołach publicznych poruszono kwestie praw i obowiązków rodziców, uczniów oraz nauczycieli. Dr hab. Małgorzata Czuryk podkreślała, że rodzice mają naturalne prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami religijnymi i moralnymi, a państwo powinno je chronić i wspierać. Zaznaczyła, że ochrona ta nie ogranicza się do samego prawa do nauki religii, lecz obejmuje całokształt wychowania moralnego i edukacji zgodnej z wartościami rodziny.

Dyskutowano również o roli programu nauczania w kształtowaniu wychowania religijnego i moralnego. Czuryk wskazała, że programy szkolne są integralnym procesem dydaktyczno-wychowawczym, które poprzez odpowiednie treści oddziałują na rozwój sumienia i system wartości uczniów. Podkreśliła znaczenie dialogu między szkołą a rodzicami oraz konieczność respektowania zarówno prawa rodziców, jak i stopnia dojrzałości dziecka w procesie edukacyjnym.

Prof. Paweł Sobczyk dodał, że system prawny dotyczący edukacji religijnej w szkołach publicznych opiera się na wielowarstwowych przepisach ustawowych i rozporządzeniach administracyjnych, które wzajemnie się uzupełniają i precyzują sposób realizacji prawa rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Zaznaczył, że zmiany administracyjne oraz nowe regulacje ministerialne mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie nauczania religii i etyki w szkołach, co wymaga od władz oświatowych i nauczycieli szczególnej uwagi i odpowiedzialności.

Homilię podczas wieczornej Mszy wygłosił ks. prof. dr hab. Mirosław Sitarz z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Odwoływał się do ewangelicznego obrazu św. Piotra, przypominał, że każdy człowiek ma obowiązek poszukiwania prawdy i wcielania jej w życie – niezależnie od własnych ograniczeń czy chwilowych niepowodzeń. Podkreślał, że prawdziwe powołanie człowieka polega na tworzeniu dobra, piękna i prawdy, a codzienne działania – choć często wydają się małe lub bezowocne – mają sens, jeśli są oparte na zaufaniu Bogu. Zachęcał, by kierować się wskazaniami Chrystusa, jak św. Piotr, i „zarzucać sieci na głębię” mimo trudności. Wskazywał, że wzrost należy do Boga, a zadaniem człowieka jest odwaga w sianiu dobra, cierpliwe wypełnianie powołania i życie w prawdzie.

To duchowe przesłanie harmonijnie łączyło się z merytorycznymi dyskusjami panelowymi – o prawach rodziców, roli szkoły i zasadach współpracy państwa z Kościołem. Pokazywało, że refleksja nad prawem i edukacją religijną nie może być oderwana od życia w prawdzie, od odpowiedzialności moralnej i od codziennego zaangażowania w dobro wspólne.

W liturgii uczestniczyli również bp Artur Miziński z Lublina, bp Marian Buczek z Ukrainy oraz ks. prof. dr hab. Józef Krukowski, prezes Stowarzyszenia Kanonistów Polskich.

Z Lichenia uczestnicy zabrali ze sobą przekonanie, że każde działanie, choćby najbardziej techniczne i formalne, nabiera sensu tylko wtedy, gdy kieruje się nim duchowa odpowiedzialność. To miejsce, pełne historii, modlitwy i kontemplacji, sprzyja refleksji nad osobistym powołaniem, nad tym, jak łączyć wiedzę prawniczą z wiarą i jak życie w prawdzie staje się fundamentem wszystkich codziennych decyzji.