Łomża: „Łukomski Biskup Niezłomny” bohaterem spektaklu

Spektakl teatralny „Łukomski Biskup Niezłomny” ukazujący życie i losy biskupa łomżyńskiego Stanisława Kostki Łukomskiego oraz uratowanie przez niego łomżyńskiej katedry w czasie II wojny światowej, odbędzie się 28 września w Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Łomży. Sztukę wystawi działająca przy sanktuarium Grupa Teatralną Dolina Miłosierdzia.

Sztuka teatralna jest dramatem historycznym opartym na faktach. Opowiada losy bp. Stanisława Kostki Łukomskiego (1874-1948), biskupa pomocniczego poznańskiego (1920-1926), następnie biskupa diecezjalnego łomżyńskiego (1926-1948), sekretarza generalnego Konferencji Episkopatu Polski (1926-1946).

Jak pisze dr hab. Krzysztof Sychowicz z Akademii Łomżyńskiej w tekście „Biskup Stanisław Kostka Łukomski na ziemi łomżyńskiej” opublikowanym na stronach Urzędu Miejskiego w Łomży, bp Łukomski uważany jest przez jednych za postać barwną i wyrazistą, przez innych – za kontrowersyjną, a najlepszym dowodem na to jest kampania propagandowa skierowana przeciwko niemu najpierw przez władze sanacyjne, a po II wojnie światowej przez komunistów.

W 1948 r. przewodniczył uroczystościom pogrzebowym Prymasa Polski kard. Augusta Hlonda. Miał być przewidywany na jego następcę. Zmarł jednak 28 października 1948 r. po nie wyjaśnionej do dziś katastrofie samochodowej, do której doszło na trasie Ostrów Mazowiecka – Łomża.

W związku z wybuchem II wojny światowej, 9 września 1939 r. bp Łukomski opuścił zagrożoną bombardowaniami Łomżę i udał się do parafii Kulesze, stamtąd zaś wyruszył do Wilna – relacjonuje w swoim tekście dr hab. Sychowicz. Po zajęciu miasta przez Sowietów, hierarcha wyruszył do Białegostoku, aby ostatecznie znaleźć się w Tykocinie, w którym pozostał do 27 listopada 1939 r. Podczas okupacji sowieckiej bp Łukomski w niewyjaśnionych dotąd okolicznościach miał zabronić księżom kontaktu z pracą niepodległościową. Wpływ na taką decyzję, zdaniem historyka, mogły mieć represje, których ofiarą padali mieszkańcy diecezji łomżyńskiej.

„W późniejszym czasie bp Łukomski przeniósł się ponownie do Kulesz, skąd powrócił do Łomży dopiero 9 lipca 1941 r. Na terenach pod okupacją niemiecką początkowo wyjeżdżał prywatnie do okolicznych parafii, później, prawdopodobnie w wyniku zakazu władz niemieckich, zaniechał tego. Bp Łukomski nie pozostał w tym okresie obojętny na dokonywane przez Niemców zbrodnie, interweniował między innymi w sprawie rozstrzeliwania przez gestapo ludności na cmentarzu kościelnym. W głoszonych przez siebie kazaniach dyscyplinował ponadto wiernych i nawoływał ich do poszanowania zasad moralnych. Krytykował przy tym takie wady polskie, jak próżność, niesłowność i lekkomyślność” – czytamy w opracowaniu dr hab. Sychowicza.

„Jednym z osiągnięć biskupa – podkreśla autor publikacji – było nie dopuszczenie do wysadzenia łomżyńskiej katedry przez przygotowujące się do wycofania jednostki niemieckie. W związku z wyzwoleniem i pozostawaniem Łomży we wrześniu 1944 r. w strefie przyfrontowej, biskup przeniósł się najpierw do Zambrowa, a następnie do końca lutego 1945 r. przebywał w miejscowości Rosochate, skąd powrócił do Łomży. W jednym z pierwszych kazań, wygłoszonym 15 lipca 1945 r., podczas wyświęcenia cmentarza, na którym spoczywali Polacy pomordowani w Jeziorku wspominał on o donosicielstwie, które miało miejsce podczas okupacji bolszewickiej i niemieckiej oraz o będącymi jego skutkiem aresztowaniach.

Spektakl „Łukomski Biskup Niezłomny” zostanie wystawiony przez Grupę Teatralną Dolina Miłosierdzia na czele z ks. Mateuszem Gąsowskim z Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Łomży. Początek w niedzielę 28 września o godz. 19.00.

Grupa Teatralna powstała we wrześniu 2022 r z inicjatywy ks. kan. dr. Jacka Czaplickiego, proboszcza Parafii i kustosza Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Łomży. Opiekunem i kapelanem grupy został ks. Mateusz Gąsowski. Grupa zrzesza kilkadziesiąt osób w różnym wieku, od 10 do 77 lat. Wywodzi się z kilku poprzednio działających przyparafialnych grup teatralnych, m.in. BC – 10 i BCSK (Boże Ciało – Stanisław Kostka), których opiekunami byli kolejni duchowni diecezji łomżyńskiej jak ks. Andrzej Godlewski (proboszcz parafii pw. Krzyża Świętego w Łomży) czy ks. Robert Bączek, dziś rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Łomży, a przede wszystkim nieżyjący już ks. Ferdynand Gryszko, budowniczy i pierwszy proboszcz parafii Miłosierdzia Bożego.

Grupa wystawiała spektakle o tematyce religijnej, profilaktycznej, ewangelizacyjnej w parafii pw. Krzyża Świętego, w Diecezjalnym Centrum Kultury przy Szkołach Katolickich w Łomży oraz na zaproszenie w różnych kościołach oraz szkołach. Na kilka lat zawiesiła następnie działalność, ale wznowiła ją pod nazwą Dolina Miłosierdzia przy Sanktuarium Miłosierdzia Bożego, gdzie grupa teatralna ma swoją siedzibę i współtworzy parafialną rodzinę.