IPN otworzy wystawę z okazji stulecia Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie

Instytut Pamięci Narodowej przygotował plenerową wystawę „Nieznanemu – Rodacy. 1925–2025”, upamiętniającą setną rocznicę utworzenia Grobu Nieznanego Żołnierza. Uroczyste otwarcie ekspozycji odbędzie się 24 listopada o godz. 17.00 na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Wystawa, objęta patronatem honorowym Prezydenta RP Karola Nawrockiego, będzie dostępna do 13 grudnia.

Ekspozycję przygotowało Biuro Edukacji Narodowej IPN. Jej celem jest przypomnienie nie tylko historii warszawskiego Grobu Nieznanego Żołnierza, ale także kilkudziesięciu podobnych miejsc pamięci, które powstały w 1925 roku w różnych częściach kraju. Prezentowane fotografie i dokumenty archiwalne pokazują, jak silna była wówczas potrzeba oddania hołdu bezimiennym obrońcom Ojczyzny.

Wystawa ukazuje międzynarodowy kontekst narodzin tej idei po I wojnie światowej. W 1920 roku Francja złożyła pod Łukiem Triumfalnym prochy anonimowego żołnierza spod Verdun. Za jej przykładem poszły kolejne państwa, w tym odrodzona Polska, która nadała inicjatywie szczególny wymiar. W kraju przetrzebionym walkami o niepodległość pamięć o poległych była głęboko zakorzeniona i jednoczyła ludzi różnych środowisk.

Choć centralny Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie powstawał stopniowo, w całej Polsce rozwinął się spontaniczny ruch upamiętniania bezimiennych bohaterów. Mieszkańcy miast i wsi od Kresów po Pomorze i od Tatr po Wielkopolskę, fundowali tablice i płyty poświęcone tym, którzy polegli „za wolność naszą i Waszą”. W 1925 roku takich lokalnych upamiętnień było co najmniej 71.

Kulminacją tego ogólnonarodowego poruszenia była uroczystość z 2 listopada 1925 roku, kiedy w symbolicznej mogile pod arkadami Pałacu Saskiego złożono szczątki nieznanego żołnierza sprowadzone z Cmentarza Obrońców Lwowa. Od tamtej chwili Grób Nieznanego Żołnierza stał się jednym z najważniejszych miejsc pamięci w Polsce.

Wystawa „Nieznanemu – Rodacy. 1925–2025” przypomina o tamtym wydarzeniu i o ludziach, którzy często anonimowo, troszczyli się, by pamięć o poległych przetrwała.