Seminarium o niematerialnym dziedzictwie kulturowym w Mikstacie

W Mikstacie odbyło się pierwsze seminarium o niematerialnym dziedzictwie kulturowym. Jego celem było podsumowanie działań podejmowanych na rzecz ochrony i przekazu tradycji odpustowych, które odbywają się w wielkopolskim Mikstacie od ponad trzystu lat i są ewenementem na skalę światową. Uroczystości odpustowe ku czci św. Rocha z obrzędem błogosławieństwa zwierząt w Mikstacie 3 grudnia 2015 r. zostały wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.

Organizatorem wydarzenia był ks. kan. Krzysztof Ordziniak, kustosz Diecezjalnego Sanktuarium św. Rocha Mikstacie, a współorganizatorką prof. dr hab. Katarzyna Smyk z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Prelegenci omawiali m.in. rolę zwierząt w wymiarze niematerialnego dziedzictwa, także kwestię dobrostanu zwierząt jako przedmiot działań i odpowiedzialności UNESCO.

Dr hab. Katarzyna Smyk podkreśliła, że UNESCO, jeśli chodzi o wpisanie na listę takiego dziedzictwa bierze pod uwagę, czy przypadkiem w sytuacji jakiejś praktyki dziedzictwa niematerialnego nie dochodzi do naruszenia dobrostanu zwierząt, czy na pewno harmonijnie i bezstresowo to zwierzę funkcjonuje w danym zwyczaju, w danej tradycji.

Dr hab. Magdalena Ziółkowska z Wydziału Socjologii UAM wskazywała, że dobrostan to stan, w którym zwierzęta mają zapewnione odpowiednie dla swojego gatunku warunki psychiczne. Składają się na to jeszcze inne warunki jak wolność od bólu, możliwość naturalnych zachowań, zapewnienie pożywienia, ochrona od niewygody i strachu.

Dr Karolina Echaust z Centrum Dziedzictwa Kulturowego i Kulinarnego Powiatu Poznańskiego jako przykład relacji więcej niż ludzkich wskazała na obrzędy święcenia i błogosławieństwa zwierząt, które odbywają się na Kurpiach i w Mikstacie. Kolejny to obrzęd ognia jako element obchodów chroniący zwierzęta przed chorobami, pomorem, czarami i złym okiem stosowany w Wielkopolsce północnej i środkowej. Prelegentka zaznaczyła również, że do końca lat 80. XX w. zwierzęta, zwłaszcza na wsi, zapewniały pożywienie, były synonimem bogactwa. Obecnie rola zwierząt na wsi postrzegana jest jako współbytujące z ludźmi, choć los niektórych z nich jest nadal trudny.

Andrzej Szoszkiewicz, prezes Stowarzyszenia LOT „Szlak Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w Polsce” wyjaśnił, że dzięki współpracy, dialogowi i wspólnemu działaniu niematerialne tradycje mogą stać się widoczne, zrozumiane i naprawdę żywe. – Stowarzyszenie zauważyło potrzebę wspólnej promocji, tworzenia sieci wsparcia i nowoczesnych narzędzi komunikacji. I dlatego celem szlaku jest rozwijanie oferty turystyki kulturowej opartej na tradycjach i lokalnej tożsamości i przede wszystkim promowanie Polski jako kraju bogatego w żywe dziedzictwo – zaznaczył prelegent.

O działalności Szkoły św. Rocha w Mikstacie mówił ks. kan. Krzysztof Ordziniak. – Jest to szkoła, w której zajęcia odbywają się w wakacje, gdzie łączy się modlitwę, z nauką, pracą i zabawą – mówił kustosz sanktuarium św. Rocha omawiając szeroko działalność i osiągnięcia przedsięwzięcia, do którego od wielu lat przyczynia się także Małgorzata Strzelec.

Patronat honorowy nad seminarium objął: Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi, Narodowy Instytut Dziedzictwa oraz Biskup Kaliski Damian Bryl.