Hanna Krall i Małgorzata Rybicka laureatkami Nagrody Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera

Pisarka Hanna Krall i działaczka społeczna Małgorzata Rybicka to tegoroczne laureatki przyznanej już po raz 25., Nagrody Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera. Uroczysta Gala wręczenia nagród odbyła się 27 listopada w Nowohuckim Centrum Kultury w Krakowie. Hannę Krall uhonorowano za całokształt twórczości, zaś Małgorzatę Rybicką – za  wieloletnią pracę na rzecz osób w spektrum autyzmu.

Nagroda jest przyznawana w dwóch równorzędnych kategoriach: za książkę lub cykl publikacji kontynuujących Tischnerowskie „myślenie według wartości”, za inicjatywy duszpasterskie i/lub społeczne będące wyrazem zaangażowania w wartości głoszone przez ks. Józefa Tischnera.

W tym roku w kategorii pierwszej kapituła zdecydowała się nagrodzić Hannę Krall za całokształt jej twórczości. „Krall zawsze przyjmuje tę samą perspektywę: kieruje naszą uwagę na bohaterkę i bohatera, na drobny nieraz, ale istotny szczegół, jakieś zdanie zapamiętane, pojedynczą scenę. Jej twórczość roi się od spotkań – w tym najgłębszym, Tischnerowskim sensie tego słowa” – argumentuje kapituła.

Gdańska działaczka Małgorzata Rybicka otrzymała statuetkę w kategorii drugiej: za inicjatywę duszpasterską i/lub społeczną będącą działaniem według wartości głoszonych przez ks. Tischnera. Nagroda to wyraz uznania za wieloletnią pracę na rzecz osób w spektrum autyzmu, zwłaszcza takich, u których łączy się to z innymi ograniczeniami, w tym z niepełnosprawnością intelektualną. Małgorzata Rybicka m.in. współtworzyła Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym, które od lat wyznacza kierunki terapii i wsparcia w Polsce, i przez ćwierć wieku kierowała Specjalnym Ośrodkiem Rewalidacyjno-Wychowawczym w Gdańsku. 

Nagroda Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera przyznawana jest nieprzerwanie od 2001 roku. Promuje sposób myślenia i postawy łączące rzetelność, odwagę i wrażliwość na drugiego człowieka. Stwarza niepowtarzalną okazję, żeby pokazać jedność myślenia według wartości, empatii, bliskości, intelektualnego wysiłku i codziennego praktykowania dobra. Za sprawą patrona zyskała rangę wyróżnienia szczególnego, bo doceniającego nie tylko zasługi laureatów, ale także ich charakter i postawę wobec świata. 

Fundatorami Nagrody są założona przez ERGO Hestię Fundacja Artystyczna Podróż Hestii i Wydawnictwo Znak. 

Nagroda przyznawana jest nieprzerwanie od 2001 roku wybitnym intelektualistom, publicystom i działaczom społecznym. Wyróżnienie promuje myślenie oparte na rzetelności, odwadze, wrażliwości i trosce o drugiego człowieka, podkreślając jedność między refleksją a praktycznym działaniem na rzecz dobra wspólnego.

Wśród dotychczasowych laureatów Nagrody Tischnera znaleźli się m.in.: ks. Michał Heller, Janina Ochojska, Stefan Swieżawski, siostra Małgorzata Chmielewska, Zbigniew Nosowski, ksiądz Tomáš Halík, Anna Dymna.

***

Ks. Józef Tischner był jedną z najciekawszych postaci polskiego życia intelektualnego drugiej połowy XX wieku; filozofem, teologiem, publicystą, pisarzem, autorem prac poświęconych zagadnieniom antropologii filozoficznej i teorii wartości. 

Urodził się w 1931 r. w Starym Sączu. Był profesorem filozofii PAT w Krakowie, wykładowcą filozofii dramatu w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Do najbardziej znanych, tłumaczonych na wiele języków, książek należą „Myślenie według wartości”, „Polski kształt dialogu”, „Etyka solidarności”. 

Brał udział w słynnym zjeździe „Solidarności” w gdańskiej hali „Olivii”, gdzie – jako nieoficjalny kapelan związku – odprawiał Msze święte i głosił homilie. Jego książka „Etyka solidarności” stała się niemalże dokumentem programowym tego oddolnego ruchu odrodzenia społecznego.

W pierwszą niedzielę miesiąca w sierpniu każdego roku odprawiał dla górali słynne Msze Święte niedaleko Turbacza. Nabożeństwa te gromadziły tysiące ludzi.

W latach 90. był jednym z pierwszych katolickich autorów w Polsce, którzy zajęli się ideami liberalnej demokracji. Próbował pokazać, że jako podstawa porządku życia państwowego i gospodarczego nie musi kłócić się z chrześcijaństwem. Był członkiem Komitetu Doradczego Unii Wolności, założycielem i prezesem Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu. W 1999 roku otrzymał Order Orła Białego – najwyższe polskie odznaczenie.Był postacią bardzo popularną, obecną w mediach. Przez lata publikował w „Tygodniku Powszechnym” i „Znaku”.

Ks. prof. Józef Tischner zmarł w Krakowie 28 czerwca 2001 r. w wieku 69 lat. Został pochowany w Łopusznej k. Nowego Targu. 

„Filozof i teolog, który był otwarty na człowieka, a równocześnie nigdy nie zapomniał o Bogu” – napisał w telegramie kondolencyjnym przyjaciel księdza Jan Paweł II.

W 20011 roku, ówczesny krakowski biskup pomocniczy, a obecnie krakowski arcybiskup nominat kard. Grzegorz Ryś powiedział w wywiadzie dla KAI: “Myślę, że w naszym Kościele bywali i bywają ludzie, którzy mieli niesamowitą zdolność opisu rzeczywistości. Na pewno kimś takim był Jan Paweł II, także ks. prof. Tischner. Łączyło ich to, że w opisie zachodzących w świecie zmian, nieraz dramatycznych, dochodzili w swojej refleksji do człowieka, do jego wnętrza, i do pytania: co jest w człowieku, co takiego się w nim dzieje, że świat idzie w takim czy innym kierunku”.