Pallotyński wieczór poświęcony ks. Tischnerowi w Paryżu

O pięknie i prawdzie dyskutowano w pallotyńskim Centre du Dialogue podczas wieczoru zatytułowanego „Myślenie w żywiole piękna. Tischnerowska wykładnia sztuki”. Spotkaniu towarzyszył wernisaż trojga artystów: ukraińskiej malarki Yany Makukh, polskiego artysty tworzącego w Paryżu, Artura Majki oraz ks. Witolda Urbanowicza SAC, związanego z pallotyńskimi placówkami we Francji od ponad 50 lat.

Gościem filozoficznej dyskusji była dr Katarzyna Kasia. Fragmenty tekstów ks. prof. Józefa Tischnera prezentował aktor Olgierd Łukaszewicz. W pierwszym tekście przywołał słowa ks. Tischnera, który pisał, że „człowiek jest istotą dramatyczną. Bierze udział w jakimś dramacie. Brać udział w dramacie znaczy zarazem tworzyć dramat i być przez dramat tworzonym lub zniszczonym”.

Katarzyna Kasia mówiła o roli ciała, które od czasów św. Tomasza przestało być pomijane w teologii. Podkreślała, że ciało pozwala człowiekowi być w postawie dialogicznej wobec świata. Dzięki ciału odczuwamy dramat naszej egzystencji. Jak pisał Tischner: „ciało jest siedliskiem zatrwożenia – zatrwożenia cielesności. Ciało jest tym, od czego ani uciec nie można, ani czego nie można do końca przeniknąć”. Religia może pomóc zrozumieć samych siebie, bo „chrześcijaństwo – mówił Tischner – kryje w sobie ogromne bogactwo wiedzy o człowieku, od którego nie tylko nie można się oderwać, ale również odrywać się nie trzeba”.

Katarzyna Kasia podkreślała, że myślenie estetyczne, myślenie w żywiole piękna nie zbawia nas. Nie zbawia nas oczyszczające przeżywanie sztuki, katharsis. W chrześcijaństwie nie chodzi o piękno, ale o prawdę. W cierpieniu Jezusa Chrystusa nie ma nic pięknego. Chodzi raczej o to, „by wyzwolić z głębi siebie coś, co jest najbardziej naprawdę” – pisał autor „Historii filozofii po góralsku”. „Człowiek bardziej jest, gdy bardziej staje się dobrym” – cytował mistrza Eckharta.

Drugą część spotkania wypełnił wernisaż malarski, który – jak powiedziała Monika Mostowska, wiceprezes Pallotyńskiej Fundacji Misyjnej Salvatti.pl.  – pozwolił publiczności zatopić się w tischnerowskim „żywiole piękna”. Ks. Marek Wittbrot, pallotyn, znawca sztuki i współorganizator spotkania, podkreślał, że Artur Majka rozumie znacznie lepiej od innych, iż w żywiole piękna musi być miejsce nie tylko na własną prawdę i własne dobro. I że tylko we współpracy ze Stwórcą (czy jak inni wolą: nieznaną siłą) możliwe jest przybliżenie się do tego, co określamy mianem tajemnicy istnienia.

O Yanie Makukh mówił: duże znaczenie ma dla niej gra światła i ujrzenie siebie, lecz nie tyle w naturalnym odbiciu, co w odniesieniu do realiów, do niejednokrotnie bolesnych uwarunkowań. Ks. Witolda Urbanowicza jego współbrat docenił za pejzaże. – Trzyma się imponderabiliów. Żywo reaguje na bieżące sprawy, a jednocześnie nieustannie powraca do swojej krainy dzieciństwa – podkreślił.

Spotkanie zostało zorganizowane we współpracy z Pallotyńską Fundacją Misyjną Salvatti.pl. Odbyło się dzięki wsparciu Ambasady RP w Paryżu oraz w ramach opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą w 2025 r. Było kolejnym z cyklu spotkań poświęconych filozofii ks. Józefa Tischnera.

Ks. Józef Tischner był jedną z najciekawszych postaci polskiego życia intelektualnego drugiej połowy XX wieku; filozofem, teologiem, publicystą, pisarzem, autorem prac poświęconych zagadnieniom antropologii filozoficznej i teorii wartości.

Urodził się w 1931 r. w Starym Sączu. Był profesorem filozofii PAT w Krakowie, wykładowcą filozofii dramatu w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Do najbardziej znanych, tłumaczonych na wiele języków, książek należą „Myślenie według wartości”, „Polski kształt dialogu”, „Etyka solidarności”.

Brał udział w słynnym zjeździe „Solidarności” w gdańskiej hali „Olivii”, gdzie – jako nieoficjalny kapelan związku – odprawiał Msze święte i głosił homilie. Jego książka „Etyka solidarności” stała się niemalże dokumentem programowym tego oddolnego ruchu odrodzenia społecznego.

W pierwszą niedzielę miesiąca w sierpniu każdego roku odprawiał dla górali słynne Msze Święte niedaleko Turbacza. Nabożeństwa te gromadziły tysiące ludzi.

W latach 90. był jednym z pierwszych katolickich autorów w Polsce, którzy zajęli się ideami liberalnej demokracji. Próbował pokazać, że jako podstawa porządku życia państwowego i gospodarczego nie musi kłócić się z chrześcijaństwem. Był członkiem Komitetu Doradczego Unii Wolności, założycielem i prezesem Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu. W 1999 roku otrzymał Order Orła Białego – najwyższe polskie odznaczenie.Był postacią bardzo popularną, obecną w mediach. Przez lata publikował w „Tygodniku Powszechnym” i „Znaku”.

Ks. prof. Józef Tischner zmarł w Krakowie 28 czerwca 2001 r. w wieku 69 lat. Został pochowany w Łopusznej k. Nowego Targu.

„Filozof i teolog, który był otwarty na człowieka, a równocześnie nigdy nie zapomniał o Bogu” – napisał w telegramie kondolencyjnym przyjaciel księdza Jan Paweł II.