XXVI Dzień modlitwy i pomocy materialnej Kościołowi na Wschodzie

Ponad 2,7 mln zł m.in. na żywność, leki, remonty kościołów czy organizację odpoczynku dzieci z Ukrainy, Uzbekistanu, Kazachstanu i Syberii udało się zebrać w ubiegłym oku w Dniu modlitwy i pomocy materialnej Kościołowi na Wschodzie. Przypada on zawsze w drugą niedzielę Adwentu. Dziś obchodzimy go już po raz dwudziesty szósty, dając okazję do wsparcia materialnego i duchowego katolików za naszą wschodnią granicą.

Kościół na Wschodzie jest duchowo bliski polskim katolikom m.in. z powodu wielowiekowej obecności Polaków na terenach dzisiejszej Syberii czy Kazachstanu i innych republik byłego ZSRR. Wielu z nich znalazło się tam w wyniku przymusowych deportacji czy przesunięć granic, ale ich potomkowie zdołali zachować wiarę i więź z Kościołem. W ciągu ostatnich 30 lat kilka tysięcy polskich kapłanów, sióstr zakonnych i świeckich wyjechało do krajów byłego ZSRR, aby wspierać lokalne wspólnoty.

Wsparcie organizowane przez działający przy Episkopacie Polski Zespół Pomocy Kościołowi na Wschodzie ma wymiar duchowy, materialny, charytatywny, edukacyjny oraz kulturowy. Podczas zbiórki zorganizowanej 8 grudnia 2024 r. udało się pozyskać 2 mln 787 tys. 237 zł. Zespół realizuje prośby nadesłane z diecezji w krajach Europy Wschodniej i Azji Środkowej (Białorusi, Litwy, Łotwy, Estonii, Ukrainy, Mołdawii, Rosji, Armenii, Azerbejdżanu, Gruzji, Kazachstanu i Uzbekistanu), potwierdzone przez ordynariusza miejsca. W 2025 r. zostało zrealizowanych 167 próśb na kwotę 2 mln 405 tys. 383 zł.

Fundusze przeznaczone zostały przede wszystkim na pomoc dla Ukrainy, gdzie trafiło ponad 1,3 mln zł. Wsparcie, poprzez kurie diecezjalne, parafie, zgromadzenia zakonne czy instytucje jak Caritas i Caritas Spes Ukraina, kierowane jest przede wszystkim do ludzi mieszkających na obszarach szczególnie dotkniętych skutkami wojny oraz do wspólnot przyjmujących uchodźców wewnętrznych. Pomoc dociera nawet na tereny zajęte przez wojska rosyjskie i także tam wierni, choć nie funkcjonują wspólnoty pod opieką duszpasterzy, starają się zbierać dzięki łączom internetowym na wspólnej modlitwie.

Z przekazanych pieniędzy zakupiono żywość, artykuły medyczne, środki czystości i generatory prądotwórcze. Pokrywane są też koszty transportu pomocy humanitarnej – takich transportów zorganizowano aż 12. Ponadto wsparcie finansowy objęte są też domy seniora, domy dziecka i wiele wspólnot parafialnych, które przyjęły uchodźców wewnętrznych.

Zespół pomaga też w organizacji letniego wypoczynku dla dzieci, które dzięki temu mogły choć na chwilę oderwać się od wojennej rzeczywistości. – Dla tych, którym się udało opuścić w tym czasie Ukrainę, chociażby na tydzień, to był wyjątkowy czas, bo czas bez alarmów, bez bomb, bez uciekania. Czas, kiedy rzeczywiście dzieci czy młodzi ludzie mogli spokojnie oddychać – informuje ks. Leszek Kryża, dyrektor Zespołu.

Działalność Zespołu to jednak nie tylko wspieranie Ukrainy. Część zebranych funduszy przeznaczono na organizację letniego wypoczynku połączonego z formacją dla dzieci i młodzieży. Tą pomocą objęto 35 grup z Ukrainy, Białorusi, Uzbekistanu, Kazachstanu i Syberii. Dla wielu uczestników jest to wyjątkowy czas nie tylko zabawy, spotkań, modlitwy, ale też regularnego jedzenia, co w ich środowisku domowym nie jest takie oczywiste. Kilka grup młodych ludzi dzięki pomocy  z Ukrainy, Kazachstanu i Uzbekistanu udało się wyjechać na Jubileusz Młodych w Rzymie. Na pomoc dzieciom i młodzieży wydano 334 431 zł.

Wsparcie skierowano też na funkcjonowanie świetlic, przedszkoli, domów dziecka, domów seniora i samotnej matki, hospicjów, przytulisk dla bezdomnych oraz stołówki i kuchni prowadzonych przez siostry i braci zakonnych a służących dożywianiu dzieci, starszych i najbiedniejszych. Kwota wydana na ten cel to 758 tys. zł.

Zespół pamięta ponadto o tych, którzy ze Wschodu do Polski przyjechali, w tym również o studentach z Białorusi, Ukrainy i Gruzji, poprzez wypłacanie stypendiów. Wydano na nie 79 200 zł.

Zespół świadczy też nieustannie pomoc liturgiczną dla Kościoła katolickiego na Wschodzie poprzez zakup dla konkretnych parafii paramentów liturgicznych, takich jak tabernakula, kielichy mszalne, puszki, monstrancje, dzwonki, nagłośnień do kaplic i świątyń, ksiąg liturgicznych, figur i szat liturgicznych. Na ten cel wydano 334 431 zł.

Ponadto nadal ważną część wydatków stanowią dotacje na odbudowę oraz renowację kościołów, kaplic, świetlic, sal katechetycznych, domów zakonnych – na ten cel wydano 461 360 zł.

Z inicjatywy Zespołu Pomocy Kościołowi na Wschodzie od siedmiu lat działa wolontariat skupiający osoby świeckie, które w czasie swojego urlopu czy wakacji pomagają duszpasterzom i siostrom zakonnym na Wschodzie. W 2025 r. na posługę wolontariatu do Kazachstanu, na Litwę i do Uzbekistanu wyjechało 20 osób. Ponadto Zespół finansuje wysyłkę prasy katolickiej oraz wspiera wydawanie pomocy katechetycznych – książek i podręczników w języku polskim, białoruskim i ukraińskim.