Kraków: groby dzieci utraconych stały się znakiem pamięci i nadziei

Polskie Stowarzyszenie Obrońców Życia Człowieka zakończyło realizację projektu budowy nagrobków na 21 zbiorowych mogiłach dzieci nienarodzonych na Cmentarzu Podgórki Tynieckie oraz Cmentarzu Prądnik Czerwony w Krakowie. Mogiły te przeznaczone są dla dzieci martwo urodzonych w krakowskich szpitalach, których rodzice zrezygnowali z organizacji pogrzebu indywidualnego. W takich przypadkach pochówki realizowane są systematycznie przez gminę Kraków.

Jak informuje stowarzyszenie, zakres podjętych działań objął nie tylko osadzenie nagrobków, ale również zobowiązanie do długofalowej opieki nad miejscami pochówku. Prezes organizacji Wojciech Zięba podkreśla, że stowarzyszenie wzięło na siebie odpowiedzialność zarówno za bieżącą pieczę nad grobami, jak i za przyszłe koszty przedłużania dzierżawy miejsc pochówku.

„Nie tylko osadziliśmy nagrobki na mogiłach, ale zobowiązaliśmy się do pieczy nad grobami do końca obecnego okresu dzierżawy każdego z miejsc pochówku, a po jego upływie – do przyjęcia odpowiedzialności finansowej za przedłużenie tego okresu na dalsze lata. Obecnie możemy zatem powiedzieć, że wszystkie zbiorowe groby dzieci martwo urodzonych z pogrzebów gminnych w Krakowie zostały przez nas odpowiednio zaopiekowane” – wyjaśnia prezes stowarzyszenia. Dodaje także, że jako najstarsza organizacja pro-life w Krakowie stowarzyszenie czuje się w sposób szczególny zobowiązane do realizacji tego zadania.

W związku z planowanym wprowadzeniem od 2026 r. kremacji w ramach pogrzebów organizowanych przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, w tym również dzieci utraconych, stowarzyszenie w 13 grobach umieściło dodatkowo niższe groby urnowe. Jak zaznaczono, rozwiązanie to ma umożliwić zachowanie godnych miejsc pochówku na kolejne dekady, bez konieczności tworzenia nowych mogił.

Polskie Stowarzyszenie Obrońców Życia Człowieka angażuje się także w pomoc rodzinom na terenie całego kraju w organizacji pogrzebów dzieci utraconych. Koordynator projektu dr Piotr Guzdek zwraca uwagę, że choć rodzice mają prawo do pochówku rodzinnego, nie zawsze są w stanie zrealizować go samodzielnie.

„Stowarzyszenie pomaga rodzinom na terenie całej Polski w organizacji pogrzebów rodzinnych. Rodzice zawsze powinni otrzymać wsparcie i zrozumienie dla pragnienia pochowania swojego dziecka. Niekiedy jednak rodziny mierzą się z nieprzezwyciężalnymi trudnościami, aby urządzić dziecku indywidualny pogrzeb. Wówczas pogrzeb zbiorowy jest formą interwencji kryzysowej” – zaznacza dr Guzdek.

Z tego względu stowarzyszenie współorganizuje w Krakowie pogrzeby zbiorowe, których celem jest zapewnienie każdemu dziecku pożegnania oraz godnego miejsca pochówku. Koordynator projektu podkreśla przy tym znaczenie współpracy instytucjonalnej w tym zakresie.

„Trzeba mocno podkreślić doskonałą współpracę wszystkich podmiotów mających swój udział w organizacji pogrzebów zbiorowych dzieci utraconych w Krakowie: administracji szpitali, Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, zarządów cmentarzy i strony społecznej, czyli także naszego stowarzyszenia” – mówi dr Guzdek, wskazując na rolę kierownictwa Działu Organizacyjnego MOPS w integrowaniu tych środowisk i kształtowaniu kultury żałoby okołoporodowej w mieście.

Obowiązujące przepisy prawa przyznają rodzicom prawo do pochówku dziecka niezależnie od wieku ciąży, o ile zabezpieczone zostały zwłoki lub szczątki płodowe. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy płeć dziecka została ustalona, jak i wtedy, gdy pozostaje nieznana. Personel medyczny oddziałów położniczych zobowiązany jest do uzyskania od pacjentki oświadczenia woli dotyczącego sposobu pochówku jeszcze przed opuszczeniem szpitala. Od sierpnia br. rodzice mogą również ubiegać się o świadczenia z ubezpieczenia społecznego bez konieczności identyfikacji płci dziecka.

Jeśli rodzice rezygnują z organizacji pogrzebu, obowiązek ten przechodzi na gminę. Zbiorowe pogrzeby dzieci martwo urodzonych, organizowane przez Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej, stanowią zatem realizację ustawowych obowiązków samorządu.

W ocenie dr. Piotra Guzdka, pochówki i groby dzieci utraconych mają także wymiar społeczny i etyczny.

„Godność dziecka w stadium prenatalnym znajduje przedłużenie w postawie pietyzmu wobec zwłok płodowych. (…) Stąd też pogrzeby i groby dzieci martwo urodzonych są formą pozytywnej komunikacji pro-life” – stwierdza, podkreślając, że jest to przekaz realizowany poza kontekstem sporów politycznych.

Zbiorowe groby na obu krakowskich cmentarzach są licznie odwiedzane przez rodziny spoczywających tam dzieci, a także przez rodziców, którzy przed laty nie zorganizowali pochówku indywidualnego. Miejsca te pełnią funkcję symbolicznych punktów pamięci o dzieciach, które nie mają własnego grobu.

Charakterystycznym znakiem mogił jest serce z dwoma stópkami oraz epitafium: „Odeszły, aby żyć wiecznie…”. Na nagrobkach umieszczono imiona i nazwiska tych dzieci, dla których sporządzono akty urodzenia.

Prezes stowarzyszenia Wojciech Zięba podkreśla, że realizacja projektu była możliwa dzięki wsparciu darczyńców.

„Porządkując mogiły, przygotowując niższe urnowe i osadzając nagrobki ‘zachowaliśmy się jak trzeba’, bo nie można było postąpić inaczej, z uwagi na godność zmarłych dzieci i szacunek dla osieroconych rodzin” – przekonuje, wskazując, że krakowskie groby dzieci utraconych stały się znakiem pamięci i nadziei.

Więcej informacji