Abp Gądecki: kto potrafi uklęknąć przed Eucharystią, potrafi pochylić się nad potrzebującymi

„Ten, kto potrafi uklęknąć przed Eucharystią, kto przyjmuje Ciało Pańskie, nie może nie zwracać uwagi w codziennym życiu na sytuacje niegodne człowieka i sam potrafi pochylić się nad potrzebującymi, podzielić się chlebem i wodą ze spragnionym, przyodziać ubogiego, a także odwiedzić chorego i więźnia” – mówił abp Stanisław Gądecki w poznańskiej katedrze.

Metropolita poznański przewodniczył uroczystej Mszy św. z okazji 150 lat istnienia Ortopedyczno-Rehabilitacyjnego Szpitala Klinicznego im. Wiktora Degi w Poznaniu.

W homilii przewodniczący KEP, przypominając historię szpitala, przywołał wybitnych lekarzy i naukowców, wśród których szczególne miejsce zajmują prof. Wiktor Dega, prof. Ireneusz Wierzejewski oraz prof. Franciszek Raszeja. Podkreślił, że byli oni wybitnymi ortopedami, prekursorami współczesnych rozwiązań medycznych, którzy mieli wpływ na rozwój medycyny.

Metropolita poznański zauważył, że największe zasługi należy przypisać prof. Wiktorowi Dedze, światowej sławy chirurgowi i ortopedzie, który w 1960 r. utworzył w Poznaniu Katedrę Medycyny Rehabilitacyjnej. „Powszechnie jest on uznawany za ojca polskiej rehabilitacji. Jego model kompleksowej rehabilitacji został uznany przez Światową Organizację Zdrowia za obowiązujący na całym świecie” – przypomniał abp Gądecki.

Przywołując działalność prof. Ireneusza Wierzejewskiego i prof. Franciszka Raszei, zaznaczył, że byli oni wybitnymi ortopedami praz założycielami pierwszego Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego.

Abp Gądecki przypomniał słowa Benedykta XVI o Eucharystii, z której rodzi się nowe i silne poczucie odpowiedzialności na wszystkich poziomach życia wspólnotowego. „Rodzi się pozytywny rozwój społeczny, którego centrum jest osoba, zwłaszcza uboga, chora czy znajdująca się w trudnej sytuacji” – mówił metropolita poznański.

„Karmienie się Chrystusem prowadzi do tego, by los braci nie był nam obcy bądź obojętny, lecz byśmy przyswajali sobie tę samą logikę miłości i daru, która doprowadziła do złożenia ofiary na krzyżu” – stwierdził abp Gądecki.

Przewodniczący KEP podkreślił też, że cała godność władzy, także w świecie medycznym wynika z tego, że pełni ona zadanie w granicach porządku moralnego, którego źródłem i celem jest Bóg. „Gdyby z powodu praktycznego zagłuszenia sumienia zbiorowego sceptycyzm podał w wątpliwość nawet fundamentalne zasady ładu moralnego, zachwiałoby to także podstawami tej instytucji, jaką jest szpital, sprowadzając jego mechanizm do pragmatycznej regulacji różnych i przeciwstawnych interesów” – stwierdził abp Gądecki.

Historia Ortopedyczno-Rehabilitacyjnego Szpitala Klinicznego im. Wiktora Degi Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu rozpoczyna się w 1871 roku, kiedy to Zgromadzenie Sacre-Coeur oddało do użytku dwupiętrowy gmach z przeznaczeniem na szkołę dla panien z wyższych sfer. Ceglany budynek został opracowany w formach gotyckich. Gmach otaczał rozległy park.

Placówka nie działa długo. W 1873 roku, w okresie Kulturkampfu zakonnice musiały przenieść się za granicę. Budynek został sprzedany i w 1876 roku powstał w nim Zakład Dobroczynności Garczyńskiego z przeznaczeniem dla ludzi samotnych i starszych. Zakład ten świadczył swoje usługi do końca I wojny światowej.

W 1920 r. kuratorium zakładu przekazało go na potrzeby Uniwersytetu Poznańskiego związane z działalnością Wydziału Lekarskiego. W pozyskanym budynku, który otrzymał nazwę Collegium Marcinkowskiego, po adaptacji pomieszczeń zaczął funkcjonować Zakład Anatomii Prawidłowej. W roku 1935 reaktywowano Klinikę Ortopedyczną, prowadzoną przez prof. Franciszka Raszeję. Posiadała ona ok. 50 łóżek, salę operacyjną, gipsownię, rentgen i małą fizykoterapię. W okresie okupacji klinikę zajęli Niemcy.

Po II wojnie światowej rozpoczęto przebudowę jednostki, która otrzymała nazwę Szpitala Uniwersyteckiego im. Karola Marcinkowskiego. W 1948 roku do szpitala ponownie wprowadziła się Klinika Ortopedyczna.

Rozbudowę szpitala zakończono w 1968 roku. Wybudowano Klinikę Rehabilitacyjną z salą wykładową na 160 miejsc.

W 1965 roku szwedzka fundacja Innomeuropeisk Mission zbudowała pawilon rehabilitacyjny, tzw. Domek Szwedzki. Został on usytuowany w parku szpitalnym, na tyłach kliniki. Był to luksusowo wyposażony parterowy pawilon, w którym 12 chorych mogło przebywać w warunkach domowych. Został pomyślany jako miejsce usprawniania i przystosowania do normalnego życia chorych z dysfunkcją kończyn górnych, szczególnie amputowanych.

Pierwszym dyrektorem szpitala został prof. Wiktor Dega. Szpital działał do 1969 r. W tym roku, na bazie zlikwidowanej placówki, działalność rozpoczął Instytut Ortopedii i Rehabilitacji Akademii Medycznej w Poznaniu. W setną rocznicę urodzin prof. Wiktora Degi w 1996 roku szpital otrzymał jego imię

Prof. dr med. Wiktor Dega urodził się 7 grudnia 1896 r. w Poznaniu. Uczył się w słynnym poznańskim Gimnazjum im. św. Marii Magdaleny. Podczas I wojny światowej zastał zmuszony został do służby w armii pruskiej i udziału w wojnie.

W 1918 r. zdał w Koblencji maturę i podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu w Berlinie. Na wieść o przygotowywanym Powstaniu Wielkopolskim wrócił do Poznania i wstąpił w szeregi powstańcze.

W 1920 r. wznowił studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie kontynuował je i ukończył we wrześniu 1924 r. na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego, uzyskując tytuł doktora wszech nauk lekarskich.

Specjalizację z chirurgii ortopedycznej rozpoczął jako asystent Kliniki Ortopedycznej Wydziału Lekarskiego pod kierunkiem twórcy polskiej ortopedii, prof. Ireneusza Wierzejewskiego.

Habilitował się w 1933 r. na podstawie pracy pt. ,,Badania z dziedziny etiologii i patogenezy wrodzonego zwichnięcia biodra”. Do wybuchu II wojny światowej prof. Dega wykładał ortopedię i traumatologię studentom medycyny Uniwersytetu Poznańskiego.
W latach 1926-1937 pracował także jako asystent w Studium Wychowania Fizycznego Uniwer¬sytetu Poznańskiego, wdrażając studentów do naukowego i praktycznego rozwiązywania zagadnień związanych ze stosowaniem gimnastyki leczniczej. Zorganizował w szkołach powszechnych miasta Poznania pierwsze w Polsce bezpłatne kursy gimnastyki leczniczo-wyrównawczej dla dzieci z wadami postawy.

Profesor Dega kształcił się też za granicą w Lyonie, Paryżu, Bolonii oraz w Sztokholmie.

Podczas powstania warszawskiego pracował jako chirurg w szpitalu polowym w stolicy.
Po wojnie w 1945 r. powrócił do Poznania i objął w grudniu 1945 r. kierownictwo Katedry i Kliniki Ortopedycznej Uniwersytetu Poznańskiego, uzyskując równocześnie nominację na profesora nadzwyczajnego. Zorganizował od podstaw Klinikę Ortopedyczną z oddziałem rehabilitacji, warsztatami ortopedycznymi, pracownią psychologiczno-socjalną, poradniami specjalistycznymi, pracownią anatomopatologiczną, patofizjologii i biomechaniki.

Prof. Dega był współtwórcą rehabilitacji na świecie i twórcą rehabilitacji w Polsce. Dzięki jego staraniom w 1960 roku powstała w Poznaniu pierwsza w Polsce, a także i na świecie Katedra Medycyny Rehabilitacyjnej. W latach 1959-1962 był rektorem Akademii Medycznej w Pozna-niu. W 1970 r. prof. Dega przedstawił na posiedzeniu Biura Europejskiego Światowej Organizacji Zdrowia polską koncepcję kompleksowej rehabilitacji, co przyjęto tam za model godny naśladowania.

Prof. Dega przez wiele lat był specja¬listą krajowym ds. rehabilitacji, prezesem Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego i redaktorem naczelnym „Chirurgii Narządów Ruchu i Ortopedii Polskiej”.

Prof. Wiktor Dega zmarł 16 lutego 1995 r.