Abp Gądecki o prawdzie i o zadaniach szkoły

Z ludzkiego pragnienia poznania prawdy bierze swój początek każda dobra szkoła – stwierdził przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, wskazując na zadania szkolnictwa, jakim jest poznanie prawdy, wierność i przekazywanie jej. Abp Stanisław Gądecki celebrował Mszę św. podczas IX Zjazdu Absolwentów Liceum Ogólnokształcącego, Technikum i Liceum Ekonomicznego, które ukończył w 1967 r.

– Prawda jest dogłębną przyczyną powstania szkolnictwa i szkoły. Ona jest najwyższym i podstawowym zadaniem szkoły – mówił w kazaniu. Wskazał też, że poszukiwania prawdy nie da się sprowadzić do zwykłej wiedzy gdyż „prawda domaga się tego, byśmy stali się dobrzy”. Zwrócił przy tym uwagę na wymiar wspólnotowy poszukiwania prawdy. – Do prawdy dochodzi się także dzięki innym; w dialogu z innymi i dla innych – podkreślił.

„Dominujące obecnie trendy kulturowe zwane cywilizacją ponowoczesności doprowadziły do powstania społeczeństwa informacyjnego, które – jak zaznaczył abp Gądecki – opiera się na wymianie coraz bardziej obiektywnej wiedzy o świecie i coraz bardziej subiektywnych fikcji o człowieku”. I jak zauważył przewodniczący Episkopatu Polski „pytanie o prawdę bywa dzisiaj marginalizowane albo wręcz usuwane jako 'nienaukowe’, a roszczenie do poznania prawdy – jako wspólnej i wiążącej wielkości – ukazuje się jako anachronizm i tendencję sprzyjającą fundamentalizmom wszelkiej maści”.

Jak zauważył, zmiany dotknęły także pojęcia tolerancji. – Zasada tolerancji – będąca koniecznym przejawem szacunku dla wolności sumienia i stanowiąca podstawową zasadę etyczną należącą do chrześcijańskiego Credo – stała się dzisiaj przedmiotem przeinaczeń. Nowe, fałszywe pojęcie tolerancji twierdzi, „że wszystkie treści różnych religii, a także światopoglądów pozareligijnych, mają jednakową wartość”.

Abp Gądecki podkreślił również, że tzw. konsensus – czyli pojęcie tak ważne dla współczesnych demokracji – gdy zostaje pozbawione światła prawdy, staje się puste i szkodliwe. – Konsensus nigdy nie może pretendować do roli ekwiwalentu prawdy. Każdy dialog, który jest pozbawiony wsłuchiwania się we wspólny fundament prawdy, pozostaje dyskusją głuchych i staje się jedynie atrapą zgody. Jest dokładnie odwrotnie: to nie konsensus stanowi podstawę prawdy, lecz prawda jest podstawą konsensusu. Prawda nigdy nie jest kwestią większości – także demokratycznej większości! – ani ustaleń, porozumień, czy nakazów. Prawda jest albo jej nie ma – przypominał przewodniczący Episkopatu.

Drugi problem szkoły – to zdaniem abp Gądeckiego – wierność prawdzie. W kazaniu podkreślił, że każdy nauczyciel jest zawsze i wszędzie zobowiązany do wierności prawdzie a w realizacji tego zadania nie mogą go krępować żadne programy ani zarządzenia, czy instytucje.

Metropolita poznański stwierdził także, że „dzisiaj, gdy relatywizm przekonał wielu do myślenia, iż niemożliwe jest poznanie prawdy, potrzebna jest szkoła, która kieruje się pasją poszukiwania prawdy i przekazywania jej innym”. – Świat potrzebuje „zapalonych i spójnych świadków prawdy” – podkreślił.

Zdaniem abp. Gądeckiego przekazywanie prawdy innym zawsze domagać się będzie odwagi. – Wewnętrzna niezależność, samodzielne myślenie i wyrażanie poglądów niepoprawnych politycznie w każdej sytuacji domaga się odwagi – dodał.

Przewodniczący Episkopatu Polski zaznaczył też, że zadaniem szkoły jest nie tylko poszukiwanie prawdy, wierność prawdzie, ale również jej przekazywanie. – Wychowawca wypełnia swoją powinność do końca, gdy wychowanek słucha głosu prawdy przemawiającego w jego sercu i idzie za nim po drogach swego życia – podkreślił.