Abp Jan Martyniak przechodzi na emeryturę

Papież Franciszek przyjął rezygnację abp. Jana Martyniaka z posługi arcybiskupa metropolity przemysko-warszawskiego obrządku greckokatolickiego. Informuje o tym w dzisiejszym komunikacie Nuncjusz Apostolski w Polsce, abp Celestino Migliore.

Abp Jan Martyniak, od kiedy w 1989 r. został mianowany biskupem pomocniczym kard. Józefa Glempa dla katolików obrządku bizantyjsko-ukraińskiego, pełnił do dziś rolę głównego pasterza Kościoła greckokatolickiego w Polsce. Od 1991 r. był ordynariuszem diecezji przemyskiej obrządku greckokatolickiego, a od 1996 r. arcybiskupem i metropolitą nowo utworzonej greckokatolickiej metropolii przemysko-warszawskiej.

Jan (Joan) Martyniak urodził się 20 czerwca 1939 r. w Spasie koło Starego Sambora w rodzinie rolniczej Wasyla i Marii z Zygmuntów. Chrzest i sakrament bierzmowania otrzymał 24 czerwca 1939 r. w greckokatolickiej cerkwi w Terszowie. Lata dziecięce spędził w rodzinnym Spasie, gdzie na życie religijne mieszkańców dominujący wpływ miał słynny monaster św. Onufrego ojców bazylianów w pobliskim Ławrowie.

Ojciec przyszłego metropolity wcielony podczas II wojny światowej do armii radzieckiej, zginął w niemieckim obozie jenieckim koło Drezna. W 1946 r. Jan Martyniak wraz z matką i braćmi zmuszony był w ramach akcji przesiedleńczej opuścić rodzinne strony. Rodzina osiedlona została we wsi Nowy Waliszów w powiecie bystrzyckim na Dolnym Śląsku. Tam też ukończył w 1954 r. szkołę podstawową, a następnie Liceum Ogólnokształcące w Bystrzycy, uzyskując w 1958 r. świadectwo dojrzałości.

Pragnąc poświęcić się stanowi duchownemu, podjął studia teologiczne w Wyższym Seminarium Duchownym we Wrocławiu. Ukończył je w 1964 r., otrzymując święcenia kapłańskie z rąk abp. Bolesława Kominka. Będąc młodym kapłanem pracował jako wikariusz w parafii rzymskokatolickiej pw. Aniołów Stróżów w Wałbrzychu (1964).

Po roku działalności duszpasterskiej został skierowany na studia do Włoch, lecz władze państwowe odmówiły mu wydania paszportu. W tej sytuacji rozpoczął studia z zakresu apologetyki w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. Następnie pogłębiał swą wiedzę w Prymasowskim Instytucie Życia Wewnętrznego. W latach 1969–1970 był asystentem w Wyższym Seminarium Duchownym we Wrocławiu, a w roku 1973 podjął wykłady w gorzowskiej filii Akademii Teologii Katolickiej.

W 1974 r. ks. Jan Martyniak objął placówkę duszpasterską obrządku greckokatolickiego w Legnicy. Wkrótce też został dziekanem. 22 grudnia 1981 r. Prymas Polski kardynał Józef Glemp powierzył mu funkcję wikariusza generalnego wiernych obrządku greckokatolickiego dla Wikariatu Południowego.

Ojciec Święty Jan Paweł II 20 lipca 1989 r. mianował go biskupem tytularnym Vardimissany i biskupem pomocniczym prymasa Polski, wówczas ordynariusza dla wiernych obrządków wschodnich w Polsce. Sakrę biskupią otrzymał 16 września 1989 r. na Jasnej Górze. Przyjął dewizę biskupią „Preswiataja Bohorodyce, spasy nas!” (Najświętsza Bogarodzico, zbaw nas!).

16 stycznia 1991 r. bp Jan Martyniak został mianowany przez Stolicę Apostolską ordynariuszem reaktywowanej po 45 latach diecezji przemyskiej obrządku greckokatolickiego.

31 maja 1996 r. Ojciec Święty mianował go arcybiskupem i metropolitą nowo utworzonej greckokatolickiej metropolii przemysko-warszawskiej. Ingres do archikatedry św. Jana Chrzciciela w Przemyślu odbył 17 sierpnia 1996 r. W jej skład weszły dwie nowo utworzone jednostki administracyjne: archieparchia przemysko-warszawska i eparchia wrocławsko-gdańska.

Kolejne lata swej posługi abp Martyniak poświecił w odbudowie struktur Kościoła greckokatolickiego w Polsce oraz jego działalności duszpasterskiej. Jego zasługą jest także odnowienie nowego, otrzymanego w 1991 r. na mocy decyzji Jana Pawła II greckokatolickiego soboru archikatedralnego w Przemyślu.

28 czerwca 2013 r. abp Martyniak był sygnatariuszem wspólnej Deklaracji Kościoła katolickiego w Polsce, Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK) oraz rzymskokatolickiego na Ukrainie w związku z 70. rocznicą zbrodni wołyńskiej. Pozostałymi jej sygnatariuszami byli arcybiskup większy kijowsko-halicki Światosław Szewczuk, abp. Józef Michalik, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski oraz abp Mieczysław Mokrzycki, przewodniczącym Konferencji Biskupów Ukrainy (łacińskich).

Deklaracja ta była kolejnym ważnym dokumentem po ogłoszonym w 2005 r. „Liście biskupów greckokatolickich Ukrainy i rzymskokatolickich Polski z okazji aktu wzajemnego przebaczenia i pojednania”. Podpisali go w Warszawie 19 czerwca 2005 abp Józef Michalik i ówczesny zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK) kard. Lubomyr Huzar.

7 lipca 2014 r. w Przemyślu miały miejsce uroczystości potrójnego jubileuszu abp. Martyniaka. Pierwszy po wojnie biskup Kościoła greckokatolickiego w Polsce i metropolita przemysko-warszawski świętował 75. urodziny, 50-lecie kapłaństwa i 25-lecie sakry biskupiej.

2-4 października 2014 r. pod przewodnictwem abp. Martyniaka obradował w Przemyślu II Sobór Kościoła greckokatolickiego w Polsce, pod hasłem: „Żywa parafia – miejscem spotkania z żywym Chrystusem”. Delegaci z archidiecezji przemysko-warszawskiej i wrocławsko-gdańskiej przyjęli kilkadziesiąt postulatów dotyczących liturgii, katechezy, kierowania parafią, misji parafii, budowy wspólnoty parafialnej i jej przewodniczenia oraz Caritas Parafii.

Według danych za rok 2013, archieparchia (archidiecezja) przemysko-warszawska oraz eparchia (diecezja) wrocławsko-gdańska Kościoła greckokatolickiego w Polsce liczyły łącznie ponad 33 tys. wiernych, skupionych w 134 parafiach, obsługiwanych przez 68 kapłanów diecezjalnych i zakonnych oraz 77 siostry zakonne. Większość wiernych zamieszkuje województwa: podkarpackie, małopolskie, warmińsko-mazurskie, zachodniopomorskie, lubuskie i dolnośląskie.