Abp Józef Guzdek – kim jest nowy metropolita białostocki?

Bp Józef Guzdek, dotychczasowy biskup polowy Wojska Polskiego, został mianowany nowym arcybiskupem metropolitą białostockim – ogłosiła dziś Stolica Apostolska. Do czasu kanonicznego objęcia ordynariatu polowego przez nowego ordynariusza wojskowego będzie on też administratorem diecezji polowej.

Jako metropolita białostocki 65-letni abp Józef Guzdek będzie następcą abp. Tadeusza Wojdy, który 2 marca br. został mianowany arcybiskupem metropolitą gdańskim.

Biskup pomocniczy archidiecezji krakowskiej

Biskup Józef Guzdek urodził się 18 marca 1956 r. w Wadowicach. W 1975 r. zdał maturę w I Liceum Ogólnokształcącym im. Marcina Wadowity w Wadowicach – w tym samym, do którego uczęszczał Karol Wojtyła. Święcenia kapłańskie otrzymał 17 maja 1981 r. w krakowskiej katedrze na Wawelu z rąk kard. Franciszka Macharskiego. Pełnił funkcję wikariusza: w latach 1981–1983 w parafii św. Apostołów Piotra i Pawła w Trzebini, 1983–1988 w parafii św. Klemensa w Wieliczce, 1988–1994 w parafii św. Anny w Krakowie.

W latach 1994–1998 pełnił funkcję prefekta w Wyższym Seminarium Duchownym Archidiecezji Krakowskiej, a w latach 2001–2004 był rektorem tego Seminarium. W latach 1998-2002 był redaktorem „Notificationes”. W okresie 1999–2001 wypełniał obowiązki dyrektora Wydawnictwa św. Stanisława BM. W 1999 r. został członkiem Sekcji Stałej Formacji Kapłańskiej przy Komisji Duchowieństwa Episkopatu Polski. Jednocześnie pełnił obowiązki dyrektora studium formacji stałej kapłanów archidiecezji krakowskiej.

14 sierpnia 2004 r. został mianowany przez papieża Jana Pawła II biskupem pomocniczym archidiecezji krakowskiej. Dewizą jego posługiwania są słowa: „In Te Domine speravi” (Tobie, Panie, zaufałem). Święcenia biskupie przyjął 15 września 2004 r. w sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach.

W archidiecezji krakowskiej dał się poznać jako dobry organizator; był m. in. przewodniczącym krakowskiego komitetu organizacyjnego pielgrzymki papieża Benedykta XVI w 2006 r., a także przez wiele lat wiceprzewodniczącym i przewodniczącym Rady Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się!”.

Biskup polowy Wojska Polskiego

4 grudnia 2010 r. został mianowany przez papieża Benedykta XVI biskupem polowym Wojska Polskiego. Ingres do katedry polowej w Warszawie odbył się 19 grudnia 2010 r. – Podejmuję to wezwanie, bo wierzę, że jestem Chrystusowi potrzebny właśnie w tym miejscu, pośród ludzi w mundurach i ich rodzin. Ufam, że nie zostawi mnie samego. Wiem, że daje mi współpracowników w dziele głoszenia Dobrej Nowiny – mówił bp Guzdek. Wyjaśnił, że są to nie tylko kapelani, ale także wierni świeccy, którzy rozumieją, że zdolność do ofiary i miłości Ojczyzny, pierwsze źródło ma w Bogu.

Obejmując diecezję wspomniał o zadaniach duszpasterskich o biskupa polowego. Podkreślił, że nie będzie wyszukiwać żadnego nowego programu, gdyż „program już istnieje, ten sam co zawsze, zawarty w Ewangelii i w żywej Tradycji”. – Jest on skupiony w istocie rzeczy wokół samego Chrystusa, którego mamy poznawać, kochać i naśladować – przypomniał. Zaznaczył, że „chce służyć, głosząc Ewangelię i dając świadectwo życia” oraz „pragnie przekazywać autentyczne światło Ewangelii w taki sposób, aby pobudzało do myślenia, mobilizowało do osobistego przyjęcia Chrystusa i do wewnętrznej przemiany”.

W 2011 r. ukończył kurs oficerski w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu (obecnie: Akademia Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu). Zwracał wtedy uwagę, że w wojsku często pada pytanie o rolę kapelana w wojsku, natomiast nikt nie pyta, w jakim celu żołnierzom towarzyszą lekarze czy psychologowie. Lekarz ratuje ciało, a kapłan ma ratować ludzką duszę, nadzieję, wiarę w dobro i miłość. Taki jest sens jego obecności – by w żołnierzu ocalić najistotniejszą część jego człowieczeństwa, ustrzec go od nienawiści i przypomnieć mu prawo miłości bliźniego – mówił KAI.

Lata posługi bp. Guzdka jako ordynariusza wojskowego przypadł na czas reformy sił zbrojnych, m.in. redukcji etatów wojskowych i zawieszenia poboru. Zmiany dotknęły także ordynariat polowy, który musiał przejść reorganizację. Biskup Guzdek wielokrotnie podkreślał, że pomimo zmieniających się okoliczności i upływającego czasu jedno pozostaje niezmienne – zadaniem kapelana jest towarzyszenie żołnierzowi. „Nie pyta on o stan wiary lub niewiary żołnierza, ale głosząc słowo Boże stara się tak kształtować jego sumienie, aby zachowując odwagę i męstwo na polu walki, nie zatracił cech dobrego, wrażliwego i szlachetnego człowieka. A zatem przede wszystkim: obecność, dyspozycyjność, posługa sakramentalna” – podkreślał w rozmowie z KAI.

Zero tolerancji dla pedofilii

Kilkakrotnie bp Guzdek bardzo twardo i jasno wypowiadał się na temat ochrony nieletnich i walki z pedofilią. W 2012 r. Jacek S., kapelan, który dopuścił się przestępstwa seksualnego wobec nieletniej, został natychmiast przez bp. Guzdka zawieszony, a jego sprawa zgłoszona do Stolicy Apostolskiej, która przeniosła duchownego do stanu świeckiego. Duchowny ten został też zwolniony z zawodowej służby wojskowej w ordynariacie polowym. Kierowany przez bp. Guzdka Ordynariat Polowy współpracował z policją i prokuraturą. W październiku 2013 r. po ujawnieniu sprawy przez media bp Guzdek wystąpił na konferencji prasowej, odpowiadał na pytania dziennikarzy, publicznie wyraził ubolewanie, zaoferował pomoc pokrzywdzonym a w kolejnych dniach odwiedził wspólnotę parafialną pozostając do dyspozycji wiernych.

„To jest dla dobra Kościoła, by w naszych szeregach nie było ludzi, którzy szkodzą Kościołowi” – podkreślał w rozmowie z dziennikarzami. Dodał, że jego postawa wobec zjawiska pedofilii „może być opisana przez dwa słowa: zero tolerancji”. To jest moje wewnętrzne przekonanie, bo to podpowiada rozum – podkreślił.

Jak zaznaczył w późniejszym wywiadzie dla KAI „Trzeba więc poznać prawdę o świętości, ale i o grzeszności ludzi Kościoła. Prawda jest punktem wyjścia, by uporać się z problemem pedofilii i z każdym innym”. Zadeklarował też, że będzie współpracować z każdym, komu zależy na dobru dziecka, na wyeliminowaniu patologii ze wszystkich grup społecznych bez względu na wykonywany zawód, pozycję społeczną i pełnione urzędy.

Awans generalski

W 71. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, 1 sierpnia 2015 r. bp Guzdek otrzymał awans na generała brygady. W rozmowie z KAI podkreślił wtedy, że przyjmuje to „z pokorą i wdzięcznością” i odbiera jako wyraz uznania dla całego ordynariatu polowego i księży kapelanów, którzy z determinacją i poświęceniem służą żołnierzom zarówno w kraju jak i za granicą. – Jest to także nawiązanie do tradycji, prawie stuletniej historii Ordynariatu Polowego. Dotychczas wszyscy biskupi polowi wyznania rzymskokatolickiego, bezpośrednio po objęciu urzędu byli mianowani na stopień generalski – przypomniał wówczas bp Guzdek.

Dodał, że ta nominacja wiele dla niego znaczy, ale nie wpłynie znacząco na styl jego posługi. – Priorytetem pozostanie duszpasterstwo. Towarzyszenie żołnierzowi w jego trudnej i odpowiedzialnej służbie na rzecz bezpieczeństwa naszej Ojczyzny – zapewnił.

Duchowny rzadko pokazywał się w mundurze. Używał go w czasie wizyt na poligonach, jednostkach wojskowych albo gdy odwiedzał żołnierzy pełniących misje zagraniczne.

Apele o przebaczenie, dialog i jedność

Biskup Guzdek wielokrotnie głosił homilie podczas uroczystych Mszy św. sprawowanych w intencji Ojczyzny z okazji świąt i historycznych rocznic. Zachęcał w nich do wzajemnego dialogu, przebaczenia i jedności. Podczas Mszy św. w Narodowe Święto Niepodległości w 2019 r. przypominał, że ilekroć w kraju panowały zgoda, współpraca i wzajemne zaufanie oraz poszanowanie godności i podstawowych praw, Polska rozwijała się i umacniała swoją pozycję międzynarodową, a Polakom żyło się dostatniej. Wskazywał, że w życiu naszego narodu bardzo potrzeba zgody i wzajemnego zaufania. „Nie wolno bagatelizować win, ale też należy odrzucić ducha zemsty. Pamięć – tak, ale nigdy pamiętliwość” – mówił bp Guzdek. Apelował, aby „zaprzestano rzucać kamieniami w tych, którzy mają inne pomysły na zagospodarowanie przestrzeni wolności. Potrzebne są dialog, bliskość i zaufanie”.

Przypomniał też, że misją Kościoła jest budowanie mostów porozumienia i wzajemnego zaufania. „Widząc zdradę Ewangelii, brak zaufania i poszanowania drugiego człowieka, Kościół ma prawo powtarzać do córek i synów katolickiej wspólnoty skargę Jezusa: „Ten lud czci Mnie wargami, lecz sercem swym daleko jest ode Mnie”.

W swoim nauczaniu wielokrotnie przypominał słowa św. Jana Pawła II: „wiara i rozum są jak dwa skrzydła unoszące człowieka ku kontemplacji prawdy”. Zdaniem bp. Guzdka dojrzała wiara zawsze szuka wsparcia w rozumnej refleksji, zaś poznanie rozumowe znajduje dopełnienie w wierze. Wiara bowiem sięga tam, gdzie nie sięga rozum i zarazem daje odpowiedź na podstawowe, egzystencjalne pytania: kim jestem, skąd pochodzę i dokąd zmierzam. Podkreślał, że często dla żołnierzy i funkcjonariuszy „odniesienie do Boga jest źródłem sił i najgłębszych motywacji do poświęcania swojego zdrowia i życia w służbie Ojczyźnie i drugiemu człowiekowi”.

Posługiwać w duchu miłosierdzia

W ramach Konferencji Episkopatu Polski bp Guzdek pełni funkcje: wiceprzewodniczącego Rady ds. Apostolstwa Świeckich (2010-2021), Delegata KEP ds. Duszpasterstwa Kombatantów i Weteranów (2011-), Delegata KEP ds. Duszpasterstwa Harcerzy (2011- ), Delegata KEP ds. Duszpasterstwa Policji (2011- ), Delegat KEP ds. Duszpasterstwa Straży Ochrony Kolei (2011- ) oraz Delegata KEP ds. Duszpasterstwa Służby Celnej (2011-2017). Ordynariat Polowy obejmuje posługą kapelanów nie tylko Wojsko Polskie, ale także Straż Graniczną i Służbę Ochrony Państwa.

16 lipca 2021 r. decyzją Ojca Świętego Franciszka archidiecezja białostocka zyskuje w osobie abp. Józefa Guzdka skromnego, dynamicznego i doświadczonego pasterza, którego posługa biskupia rozpoczęła się w sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach. Jak podkreślił bp Guzdek już po nominacji na arcybiskupa białostockiego, bł. ks. Michał Sopoćko, (kapelan wojskowy w latach 1918–1932) jest mu osobą bardzo bliską. – Chciałbym w takim duchu, w duchu miłosierdzia sprawować swoją posługę w archidiecezji białostockiej – zaznaczył nowy metropolita białostocki.

Bp Józef Guzdek został nowym arcybiskupem metropolitą białostockim – ogłosiła Nuncjatura Apostolska w Polsce. #SerwisKAI pic.twitter.com/gSiUGheZ3V

— Agencja KAI (@agencja_KAI) July 16, 2021