Abp Szewczuk: niepodległe państwo ukraińskie synonimem wolności religijnej

W Kijowie odbyło się 11 czerwca spotkanie Wszechukraińskiej Rady Kościołów i Organizacji Religijnych z ambasadorami grupy siedmiu wiodących demokratycznych krajów uprzemysłowionych – G7. Ukraiński Kościół Greckokatolicki (UKGK) był reprezentowany przez jego zwierzchnika, arcybiskupa większego kijowsko-halickiego Światosława Szewczuka. „Dla nas wszystkich – przedstawicieli Kościołów i organizacji religijnych – niepodległe państwo ukraińskie jest synonimem wolności religijnej. Rozumiemy, że jeśli Rosja zajmie Ukrainę, wolność religijna skończy się” – powiedział podczas spotkania arcybiskup.

W przemówieniu zwierzchnik UKGK podziękował ambasadorom Kanady, Francji, Niemiec, Włoch, Japonii, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej za solidarność i wsparcie narodu ukraińskiego podczas wojny. „W ciągu tych ponad dwóch lat wielkiej wojny udało nam się wspólnie wygrać jedną bardzo ważną bitwę, zwłaszcza na froncie humanitarnym – nikt nie umarł na Ukrainie z głodu i zimna” – stwierdził abp Szewczuk.

Arcybiskup poświęcił główną część swojego przemówienia tematowi wolności religijnej na Ukrainie. „Dla nas wszystkich – przedstawicieli Kościołów i organizacji religijnych – niepodległe państwo ukraińskie jest synonimem wolności religijnej. Rozumiemy, że jeśli Rosja zajmie Ukrainę, wolność religijna skończy się” – powiedział abp Szewczuk, przypominając, że historia UKGK to historia systematycznych likwidacji zarówno przez rosyjskie władze imperialne, jak i sowiecki reżim komunistyczny.

Arcybiskup zauważył, że Kościoły na Ukrainie są integralną częścią ukraińskiego społeczeństwa. Będąc rdzeniem transformacji społeczeństwa z postsowieckiego do demokratycznego, kształciły obywateli w umiejętności bycia wolnymi ludźmi. „Dla nas zwycięstwo Rosji oznaczałoby powrót do katakumb” – powiedział.

Abp Szewczuk wspomniał również o stanie wolności religijnej na okupowanych terytoriach. Według niego istnieje „nie tylko instrumentalizacja uczuć religijnych, ale także militaryzacja życia kościelnego; religia jest nie tylko instrumentalizowana, ale wykorzystywana jako broń do niszczenia wszelkich związków z ukraińskością”.

„Wszechukraińska Rada Kościołów i Organizacji Religijnych stoi na straży wolności religijnej w naszych relacjach z władzami państwowymi, ponieważ tam, gdzie jest wolność religijna, istnieją inne rodzaje i formy demokracji” – powiedział abp Szewczuk.

Zwierzchnik UKGK wyraził przekonanie, że dziś państwo ukraińskie ma prawo i obowiązek zrobić wszystko, aby uniemożliwić państwu-agresorowi wykorzystanie Kościoła i religii jako narzędzia agresji przeciwko Ukraińcom. „Wiemy, że dziś parlament przygotowuje ustawę, która ograniczy na poziomie legislacyjnym zdolność Rosji do wpływania i manipulowania środowiskiem religijnym Ukrainy” – zaznaczył.

Abp Szewczuk podkreślił, że chociaż Patriarchat Moskiewski nazywa to „zakazem” dla swojego patriarchatu, ustawa broni czterech zasad, „które będą nadal gwarantować wolność religijną w Ukrainie”. Pierwszą z nich jest partnerstwo między Kościołami i władzami państwowymi. Drugą jest zasada nieingerencji państwa w sprawy kościelne i vice versa. Trzecia to zasada równości wszystkich Kościołów. Czwarta to prawo i obowiązek państwa, nawet w sferze religijnej, do ochrony interesów państwa, w tym bezpieczeństwa. Arcybiskup zaznaczył, że zasady te odnoszą się w równym stopniu do wszystkich kościołów i związków wyznaniowych.

Na zakończenie zwierzchnik UKGK podkreślił, że Kościoły ukraińskie modlą się o zakończenie wojny i sprawiedliwy pokój na Ukrainie. Wyraził również poparcie dla szczytu pokojowego, który odbędzie się wkrótce w Szwajcarii, ponieważ skupi się on na pokojowej formule nie tylko zakończenia wojny w Ukrainie, ale także zapobieżenia III wojnie światowej.

Podczas spotkania zwierzchnicy i przedstawiciele wyznań religijnych opowiedzieli ambasadorom G7 o przestępstwach Rosji w sferze religijnej Ukrainy, w tym o prześladowaniach religijnych na tymczasowo okupowanych terytoriach Ukrainy, niszczeniu i uszkadzaniu budynków kościelnych itp. W rozmowie poruszono również kwestie legislacyjnej ochrony wolności wyznania przed wrogą ingerencją zagraniczną oraz wykorzystania zaufania do religii jako narzędzia w hybrydowej agresji przeciwko Ukrainie.

Ponadto wskazano na rolę ukraińskich Kościołów i organizacji religijnych w kontekście przeciwdziałania przez Ukrainę rosyjskiej agresji, a także o działalności wspólnot religijnych w sferze duchowej, humanitarnej i społecznej. Rozmowa koncentrowała się również na wyzwaniach stojących przed Kościołami w czasie wojny. W szczególności strony poruszyły kwestię statusu duchowieństwa i działalności wspólnot religijnych w kontekście działalności kapelanii i mobilizacyjnej.

Zauważono, że pomimo stanu wojennego, podstawowe prawa i wolności człowieka są ogólnie zapewnione na Ukrainie, a demokratyczne instytucje i sądy działają. Jednocześnie istnieją kwestie problematyczne, które wymagają dialogu i skoordynowanych decyzji między wyznaniami a władzami.