Austria: pomimo spadku wiernych duże zainteresowanie szkołami katolickimi

Podczas gdy liczba osób odchodzących z Kościoła rośnie, popyt na miejsca w szkołach zakonnych stale wzrasta. Świadczy to o wysokim uznaniu tych szkół w społeczeństwie, „które przekazują nie tylko wiedzę, ale także wartości” – podkreśliła Austriacka Konferencja Zakonów w komunikacie opublikowanym w poniedziałek, 20 października. Jednak presja finansowa na szkoły zakonów również rośnie.

Niedawno stowarzyszenie szkolne De La Salle ogłosiło zbliżające się zamknięcie swojej placówki w 18. dzielnicy Wiednia. „Każde zamknięcie jest stratą – nie tylko dla zakonów, ale dla całego austriackiego systemu edukacji” – stwierdziła Konferencja Zakonów. Takie decyzje nie są podejmowane pochopnie, do ostatniej chwili szuka się rozwiązań.

„Warunki finansowe stają się coraz trudniejsze” – wyjaśniła Marie-Theres Igrec, kierowniczka działu ds. edukacji i szkół zakonnych Austriackiej Konferencji Zakonów. Rosnące ceny energii, inflacja oraz wysokie koszty renowacji i przebudowy doprowadzają niektóre instytucje do granic możliwości. Czesne już dawno przestało pokrywać rzeczywiste koszty. Aby sprostać rzeczywistości finansowej, szkoły musiałyby pobierać znacznie wyższe czesne. „Nie robią tego, ponieważ zgodnie z etosem założycielskim chcą pozostać w ramach społecznie akceptowalnych i nie chcą stać się placówkami ekskluzywnymi” – powiedziała Igrec.

Nauczyciele w szkołach zakonnych są opłacani przez państwo. Wszystko, co wykracza poza ten zakres, musi być finansowane przez samą instytucję. Oprócz kosztów osobowych związanych z zatrudnieniem pracowników, wychowawców, lekarzy szkolnych i personelu technicznego (usługi techniczne, infrastrukturalne i gospodarcze), znaczne wydatki stanowią niezbędne modernizacje budowlane lub konieczne działania związane z cyfryzacją, za które instytucja musi zapłacić sama – poinformowała konferencja zakonów.

„Kształcenie serca”

Szkoły są często – tam, gdzie to jeszcze możliwe – dodatkowo finansowane przez zakony, aby umożliwić realizację specjalnych koncepcji pedagogicznych, projektów społecznych, duszpasterstwa szkolnego, oferty opieki psychospołecznej i różnorodnych zajęć dodatkowych. W ten sposób wiele szkół zakonnych wielokrotnie szybko i bez zbędnych formalności przyjmowało dzieci z obszarów objętych wojną lub łagodziło trudności socjalne poprzez stypendia. Ta szczególna troska o człowieka i „kształcenie serca” – oparte na wartościach chrześcijańskich, solidarności i miłości bliźniego – jest istotną cechą charakterystyczną szkół zakonnych, ale ma też swoją cenę.

W konkretnym przypadku szkoły De La Salle w Wiedniu-Währing, która niedawno ogłosiła zamknięcie, szkoła zakonna, Austriacka Konferencja Zakonów, archidiecezja wiedeńska, dyrekcja ds. edukacji oraz inne szkoły zakonne i diecezjalne ściśle współpracują, aby znaleźć dobre rozwiązania dla wszystkich uczniów, których dotyczy ta sytuacja, poinformowała Konferencja Zakonów. Kilka szkół katolickich zaproponowało już przyjęcie dzieci i młodzieży.

Szkoły zakonne w Austrii

„Szkoły zakonne to miejsca, w których dzieci i młodzież nie tylko się uczą, ale także mogą się rozwijać – w kształtowaniu relacji, odpowiedzialności i zaufaniu do siebie i innych” – podkreśla ekspertka ds. edukacji Igrec. Jest przekonana, że szkoły zakonne nadal będą odgrywać „niezastąpioną rolę w austriackim systemie edukacji – jako miejsca, w których wiara, edukacja i humanitaryzm mogą się wzajemnie rozwijać”.

W Austrii istnieje obecnie 189 szkół zakonnych, z czego 39 należy do Stowarzyszenia Szkół Zakonnych Austrii (VOSÖ). W roku szkolnym 2024/2025 około 50 000 uczniów w 111 placówkach szkolnych uczęszczało łącznie do 249 różnych form kształcenia.