Badania dla „Niedzieli”: polska pobożność ma silny charakter maryjny

Polska pobożność ma nadal silny charakter maryjny, tak wynika z badań, które na zlecenie Tygodnika Katolickiego „Niedziela” przeprowadził Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego.

Wyniki sondażu tygodnik publikuje w najnowszym 33. numerze z datą 17 sierpnia br. Badania zostały przeprowadzone wśród wierzących i praktykujących katolików.
Socjolodzy z ISKK pytali ankietowanych o modlitwy maryjne takie jak różaniec czy litanię loretańską, o pielgrzymki do sanktuariów maryjnych, które w dużym stopniu decydują o specyfice polskiej wiary. Badania pokazują także jaki wpływ mają te zewnętrzne manifestacje na domowe i osobiste postawy, które wyrażają się w powieszeniu obrazu Matki Bożej na ścianie czy medalika na szyi.

Jak wynika z sondażu, trzy czwarte wierzących i praktykujących polskich katolików deklaruje, że często modli się na różańcu (75,6 proc. ). Ciekawe jest to, że modlitwa różańcowa nie jest jedynie domeną starszego pokolenia. – Niemal równie chętnie sięgają po niego młodzi polscy katolicy. W przedziale wiekowym od 17 do 25 lat, 60 procent respondentów stwierdziło, że różaniec odmawia często. Na popularność różańca nie ma zasadniczego wpływu również sytuacja zawodowa, wykształcenie czy miejsce zamieszkania – komentuje ks. Paweł Rozpiątkowski.

Natomiast 23,4 proc. respondentów rzadko odmawia różaniec, a 0,8 proc. nie odmawia go wcale.

67,5 procent ankietowanych zadeklarowało, że bierze udział w nabożeństwach majowych czy różańcowych często, co trzeci (30,1 proc.) stwierdził, że czasami, a 1,9 procent „wcale”.

Badania przeprowadzone przez ISKK pokazują, że bardzo istotny wymiar polskiej pobożności maryjnej stanowią pielgrzymki piesze. Zdecydowana większość z ludzi chodzących systematycznie do kościoła była choć raz na pieszej pielgrzymce do któregoś z licznych w naszym kraju sanktuariów maryjnych. Co trzeci z respondentów deklaruje, że pielgrzymuje często, ponad połowa, że czasami. Tylko 14,3 proc. ankietowanych nie pielgrzymuje wcale.

Socjolodzy z ISKK zapytali również o sanktuaria w Polsce, które są celem pielgrzymów. Najpopularniejszym celem pątników jest Sanktuarium Jasnogórskie (62,2 proc.). Sześciu na dziesięciu respondentów wskazało na Częstochowę jako miejsce, do którego pielgrzymuje. W dalszej kolejności znalazł się Licheń – 29,1 procent wskazań, a także Kalwaria Zebrzydowska (9,4 proc.), Gietrzwałd (5, 8 proc.), Święta Lipka (3,5 proc.), Niepokalanów (2, 6 proc.), Piekary Śląskie (2 proc.). Bardzo popularnym miejscem pielgrzymowania są także regionalne sanktuaria. Odwiedzanie tych miejsc zadeklarowało 41 proc. respondentów ankiety.

Innym ważnym elementem polskiej pobożności maryjnej są wizerunki Maryi w polskich katolickich domach. I tak z Jasną Górą jako ulubionym miejscem pielgrzymowania wiąże się także fakt, że w polskich domach króluje Matka Boża Częstochowska. Na ścianach ponad połowy polskich domów i mieszkań wisi podobizna Czarnej Madonny. Najpopularniejsze, poza Czarną Madonną, są wizerunki Matki Chrystusa: Madonna z Dzieciątkiem (jeden na pięć domostw); Matka Boża Nieustającej Pomocy (jeden na dziesięć). Podobnie jest w przypadku Matki Bożej Licheńskiej czy Matki Bożej Karmiącej. Interesujące natomiast jest to, że mimo tego iż sanktuarium kalwaryjskie należy do grona najpopularniejszych wśród polskich katolików to jednak wizerunek z Kalwarii Zebrzydowskiej rzadko gości w polskich domach. Tylko u 1,2 proc. badanych.

Ważnym wskaźnikiem polskiej pobożności maryjnej jest także hierarchia maryjnych świąt w roku liturgicznym. Dla polskich katolików zdecydowanie najważniejsza jest uroczystość Wniebowzięcia NMP – 15 sierpnia (70,4 procent), Królowej Polski – 3 Maja (19,7 proc.), Niepokalanego Poczęcia – 8 grudnia (9,9 proc.), Zwiastowania NMP – 25 marca (7,5 proc), Matki Bożej Częstochowskiej, 26 sierpnia (6,1 proc.) i Matki Bożej Gromnicznej – 2 luty (4 proc). Narodzenie NMP – 8 wrzesień i Świętej Bożej Rodzicielki – 1 styczeń zyskały po 2,8 proc. wskazań.

– Dwa z tych świąt: Zwiastowanie Najświętszej Maryi Panny i Matki Bożej Gromnicznej są Świętami Pańskimi, czyli takimi, w których centrum stoi Chrystus. Umieściliśmy je w ankiecie celowo, ponieważ w świadomości polskich katolików funkcjonują one jako święta o charakterze maryjnym – podkreśla ks. Rozpiątkowski.

Polacy zostali zapytani również o maryjne oznaki religijne, które noszą przy sobie, m.in. obrazek czy medalik z Matką Bożą. 82,1 proc. respondentów zadeklarowało, że nosi przy sobie obrazek albo ma zawieszony na szyi medalik. Jedynie 17 proc. odpowiedziało, że ich nie nosi przy sobie.