Będzie zwrot majątku Kościołowi w Czechach?

Kościoły i związki wyznaniowe Republiki Czeskiej mają nadzieję, że prezydent Václav Klaus podpisze uchwaloną w nocy z 7 na 8 listopada przez Izbę Poselską ustawę o częściowej regulacji majątkowej.

Kościołom i związkom wyznaniowym ma być bezpośrednio zwrócony majątek o wartości 75 mld koron, a 59 mld koron zostanie przeznaczonych na rekompensaty finansowe, które będą wypłacane w ratach przez trzydzieści lat.

W konsekwencji tego każdego roku na potrzeby związane z finansowaniem Kościołów i związków wyznaniowych oraz naprawieniem krzywd wyrządzonych im w przeszłości budżet Republiki Czeskiej będzie wypłacać około 2 mld koron (329 mln zł, czyli 79 mln euro).

Przebywający w tych dniach za granicą prymas, kard. Dominik Duka wyraził wdzięczność posłom i wyraził przekonanie, że uregulowanie kwestii majątkowych jest korzystne nie tylko dla Kościoła i wspólnot wyznaniowych, ale także dla całego społeczeństwa, a zwłaszcza samorządów. Podziękował także Radzie Ekumenicznej oraz stowarzyszeniom innych wyznań za solidarną współpracę w negocjacjach z władzami. Natomiast jego poprzednik na praskiej stolicy biskupiej, kard. Miloslav Vlk przypomniał, że przyjęte rozwiązanie kończy dwadzieścia lat trudnych rozmów, w których nie brakowało napięć. Prezydent Klaus zazwyczaj podpisuje ustawy w okresie 2-3 tygodni od ich uchwalenia przez parlament.

Jak przypomina przy tej okazji Biuro Prasowe Czeskiej Konferencji Biskupów uregulowanie prawne kwestii majątkowych jest w pierwszym rzędzie kwestią elementarnej sprawiedliwości – naprawienia krzywd wyrządzonych Kościołom i związkom wyznaniowym przez reżim komunistyczny. Staną się one gospodarczo niezależne i uwolnią się od powiązań ekonomicznych z państwem. Rozwiązania tej kwestii domagał się Trybunał Konstytucyjny Republiki Czeskiej. Przyjęta przez parlament ustawa przewiduje jedynie zwrot majątku znajdującego się obecnie w rękach państwa. W jej przyjęciu zainteresowane były także samorządy, nie mogąc prowadzić planowania rozwoju przestrzennego gmin, czy koniecznych inwestycji.

W 2007 wartość tego majątku wyceniono na 134 miliardy koron (ok. 22 mld zł, – ok. 5,5 mld euro). Kościołom i związkom wyznaniowym zostanie zwrócony fizycznie majątek o wartości 75 mld koron, a 59 mld koron zostanie przeznaczonych na rekompensaty finansowe, które będą wypłacane w ratach przez trzydzieści lat, z uwzględnieniem współczynnika inflacji. Z wnioskami o zwrot swego majątku będą występowały poszczególne podmioty – diecezje, parafie bądź klasztory, udowadniając prawa własności. Przewiduje się, że każda diecezja, parafia czy klasztor będą indywidualnie zarządzały swoim majątkiem, według lokalnych potrzeb, tak aby zgromadzić fundusze niezbędne na płace zarówno dla duchownych jak i osób świeckich zatrudnianych przez Kościół. Jeśli uda się zgromadzić fundusze większe niż niezbędne na zaspokojenie tych potrzeb – zostaną one przeznaczone na dzieła edukacyjne i charytatywne Kościoła. Możliwa jest jednak także współpraca poszczególnych podmiotów w zarządzaniu swoim majątkiem.

Przez najbliższych siedemnaście lat państwo będzie dofinansowywało Kościoły i związki wyznaniowe, tyle że przez kolejne trzy lata od wejścia ustawy w życie suma ta będzie zamrożona na poziomie z roku 2011, a następnie będzie się zmniejszać o 5 proc. rocznie. Ogółem każdego roku na potrzeby związane z finansowaniem Kościołów i związków wyznaniowych oraz naprawieniem krzywd wyrządzonych im w przeszłości budżet Republiki Czeskiej przeznaczy około 2 mld koron (329 mln zł, 79 mln euro).

Czeski episkopat powołał do istnienia strukturę mechanizmów kontrolnych, które będą używane w zarządzaniu ewentualnie zwróconym majątkiem. Przewiduje się co najmniej kontrolę dwustopniową, przy czym parafie miałyby swobodnie zarządzać majątkiem do 50 tys. koron, a w przypadku wyższych sum – za zgodą swoich diecezji. Jednocześnie na podstawie umowy między Konferencją Episkopatu a Konsultą Wyższych Przełożonych Zakonnych w Kościele katolickim zostanie utworzony zespół analityczny, któremu przedkładane będą rezultaty gospodarowania diecezji i zakonów. Ma on kontrolować, aby gospodarowanie wszystkich podmiotów było zgodne z wymogami przejrzystego zarządzania majątkiem i aby płynący z tego tytułu zysk służył wspieraniu działań duszpasterskich i społecznych Kościoła. Rezultaty pracy tej grupy ekspertów będą regularnie przedkładane przedstawicielom episkopatu i zakonów