Bielsko-Biała: projekt edukacyjny związany z Dniem Judaizmu (aktualizacja)

„Przez wspólną historię – ku przyszłości” – to nazwa specjalnego projektu edukacyjnego zainicjowanego przez diecezję bielsko-żywiecką z okazji Dnia Judaizmu. Na terenie tej diecezji, która w tym roku jest gospodarzem centralnych obchodów XVIII Dnia Judaizmu, leży były niemiecki nazistowski obóz zagłady Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. W miejscu tym, 15 stycznia, rozpoczną się ogólnopolskie obchody Dnia Judaizmu. Dalsza część odbędzie się w Bielsku-Białej.

Autorami projektu edukacyjnego są: diecezja bielsko-żywiecka, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau (Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście) oraz Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu. Program, adresowany do młodzieży gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, zachęca do odwiedzenia w Oświęcimiu trzech miejsc: synagogi Chewra Lomdej Misznajot w Edukacyjnym Centrum Żydowskim – miejsca opowiadającego historię Żydów oświęcimskich przed II wojną światową, byłego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, gdzie młodzi ludzie przejadą specjalnie przygotowaną trasą, oraz Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu. „Tam uczestnicy projektu będą mieli okazję przemyśleć to, czego doświadczyli i zastanowić się, w jaki sposób uwzględnić te doświadczenia w swym życiu” – mówi ks. dr Marek Studenski, dyrektor wydziału katechetycznego kurii bielsko-żywieckiej

Całodzienna wizyta uczniów pod opieką nauczycieli, w tym katechetów, rozpoczynać się ma od Centrum Żydowskiego, obejmującego Muzeum Żydowskie, jedyną ocalałą w Oświęcimiu synagogę Chewra Lomdej Misznajot oraz Centrum Edukacyjne. Następnym punktem programu będzie nawiedzenie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, gdzie uczniowie przejdą oryginalną, opracowaną na potrzeby projektu ścieżkę uwzględniającą problematykę judaizmu, chrześcijaństwa i ich wzajemnego dialogu. Towarzyszyć im będą specjalnie przygotowani przez Muzeum przewodnicy.

Wizyta w Oświęcimiu zakończyć się ma w Centrum Dialogu i Modlitwy. Tam uczestnicy projektu będą mieli okazję przemyśleć to, czego doświadczyli i zastanowić się, w jaki sposób uwzględnić te doświadczenia w swym życiu.

Jak wyjaśnia ks. Studenski, projekt opiera się na trzech modułach: „Wspólna przeszłość” – „Tragedia II wojny światowej i holokaustu” – „Wyjście ku wspólnej przyszłości”.

Projekt rozpoczyna się ma od wizyty w Centrum Żydowskim. Pracownicy placówki przeprowadzą dla uczniów warsztat na wystawie „Oszpicin. Historia żydowskiego Oświęcimia” oraz opowiedzą o podstawach judaizmu i historii synagogi Chewra Lomdej Misznajot.

Centrum Żydowskie zamknięte jest w soboty i święta. Oficjalne godziny otwarcia to 10.00-17.00 zimą i 10.00-18.00 latem. Centrum Żydowskie umożliwia rozpoczęcie warsztatów już od godziny 9.00. Koszt wynosi 6 zł na osobę. Parking dla autobusów przy ul. Bulwary (GPS: 50°02’18”N 19°13’06”E) – jest bezpłatny.

Kolejny punkt – wizyta w Miejscu Pamięci Auschwitz – będzie obejmować zarówno obóz macierzysty, jak i powstały zimą 1941/42 obóz Auschwitz II-Birkenau. Uczniowie zwiedzą wraz z przewodnikiem wystawy poświęcone zarówno życiu więźniów w kompleksie obozowym, jak i wystawy mówiące o Zagładzie. Zwiedzanie obejmować będzie m.in. multimedialną wystawę w Bloku 27 „Szoa”, która opowiada o Zagładzie w całej Europie. Najbardziej znaczącym elementem zwiedzania jest wizyta w Birkenau, gdzie odwiedzający mają możliwość przejścia śladami ofiar, od miejsca selekcji na tzw. Rampie aż po ruiny komór gazowych. Jak zaznaczają pomysłodawcy projektu, w sposób symboliczny odwiedzający Miejsce Pamięci stają się świadkami i depozytariuszami pamięci o Auschwitz i Holokauście.

Państwowe Muzeum Auschwitz Birkenau otwarte jest od godziny 8.00, zamykane natomiast jest o zmroku (szczegóły na stronie www.auschwitz.org w zakładce zwiedzanie). Koszt wizyty grupy szkolnej, liczącej do 30 osób, wynosi 150 złotych (dotyczy tylko grup w ramach tego projektu), dodatkowym kosztem jest wynajęcie sprzętu nagłaśniającego (5 zł/zestaw słuchawkowy). Parking dla autobusów przy ul. Więźniów Oświęcimia (GPS: 50°01’39"N 19°11’58"E) – to koszt: 25zł/ 7h.

Podsumowaniem zwiedzania Centrum Żydowskiego i Miejsca Pamięci Auschwitz ma być wizyta w Centrum Dialogu i Modlitwy, którego zadaniem jest „stworzenie miejsca refleksji, edukacji, wymiany myśli i modlitwy dla wszystkich poruszonych tym, co tu się stało”. Wizyta ta służyć ma podsumowaniu projektu, i podjęciu dyskusji nad znaczeniem Auschwitz. Parking dla autobusów przy ul. Kolbego 1 (GPS: 50°01’25"N, 19°11’55"E) – jest bezpłatny.

Program zwiedzania oraz przewidywany czas trwania wizyt: 9.00-9.50 – warsztaty w Centrum Żydowskim, 10.30-14.30 – zwiedzanie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau, 15.00 – 17.00 – podsumowanie w Centrum Dialogu i Modlitwy – panel dyskusyjny.

Centrum Dialogu i Modlitwy przyjmuje rezerwacje drogą elektroniczną. Na adres recepcja@cdim.pl należy przesłać e-maila w temacie wpisując hasło „Dzień Judaizmu” oraz preferowany termin wizyty. Potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia zostanie odesłane wraz z formularzem, który należy wypełnić i przesłać na wyżej wskazany adres e-mailowy.

Jak informują, pracownicy Centrum, zgłoszenia należy wysyłać minimum 30 dni przed planowanym terminem wizyty.

Nawiedzenie miejsc pamięci ma zostać poprzedzone przygotowaniem w szkole – w ramach lekcji religii czy godzin wychowawczych. W tym celu została opracowana specjalna teczka pomocy, zawierająca m.in. opis projektu, scenariusze zajęć, materiały dotyczące samego judaizmu, holokaustu i martyrologii chrześcijan i Żydów w czasie II wojny światowej. Przygotowany materiał skonsultowano z przewodniczącą Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej – Dorotą Wiewiórą.

Oficjalna inauguracja programu nastąpiła 25 października ub. roku, podczas konferencji dla nauczycieli i katechetów w Bielskim Centrum Kultury.

Od kilku już lat systematycznie maleje liczba grup polskiej młodzieży gimnazjalnej odwiedzających Miejsce Pamięci. Według pracowników Muzeum, to bezpośredni efekt zmian w programie nauczania historii w polskich szkołach.