Biłgoraj: Powstanie cerkiew upamiętniająca burzenie prawosławnych świątyń w 1938 r.

W Biłgoraju powstanie cerkiew, która zostanie wzniesiona jako upamiętnienie akcji burzenia świątyń prawosławnych na Chełmszczyźnie i Południowym Podlasiu w 1938 roku.

Uroczyste poświęcenie kamienia węgielnego odbędzie się 16 listopada z inicjatywy parafii prawosławnej pw. św. Jerzego w Biłgoraju.

Program uroczystości rozpocznie się o godz. 14.30 przy ul. Tarnogrodzkiej 3, kiedy to arcybiskup lubelski i chełmski Abel poświęci kamień węgielny pod budowę cerkwi.

O godz. 16.00 w Państwowej Szkole Muzycznej w Biłgoraju (ul. Kościuszki 96) odbędzie się okolicznościowy koncert muzyki cerkiewnej. Natomiast na godz. 17.30 zaplanowano otwarcie wystawy zatytułowanej „1938. Akcja burzenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i Południowym Podlasiu”. Ekspozycja pokazywana będzie w Kolegium Licencjackim UMCS W Biłgoraju (ul. Wira Bartoszewksiego 10).

Akcję wyburzania cerkwi podjęły władze II Rzeczpospolitej z intencją polonizowania tych ziem i walki z rozbiorową przeszłością, której – w rozumieniu ówczesnych polskich władz – Kościół prawosławny był symbolem. Tylko w ciągu dwóch miesięcy 1938 roku w wyniku akcji wojska na Chełmczczyźnie i Podlasiu zburzono 137 cerkwi.

Wśród historyków nie ma wątpliwości, że akcja wyburzania cerkwi w 1938 roku nie tylko nie miała formalnych podstaw prawnych, ale była wręcz niezgodna z konstytucją. „W burzeniu nie przestrzegano żadnych zasad ani ustaleń. Burzono wszystko, co wydawało się władzom zbędne, zachowując Kościołowi prawosławnemu jedynie bezwzględne minimum” – ocenia wybitna znawczyni dziejów prawosławia w okresie międzywojennym, Mirosława Papierzyńska-Turek.

Z kolei prezydent RP Lech Kaczyński napisał w liście do uczestników niedawnej konferencji poświęconej wydarzeniom z 1938 r.: „Wyrażając żal z powodu przewin naszych przodków, pragniemy dzisiaj ze szczególną mocą podkreślić wolę dalszego budowania Polski jako państwa, w którym równouprawnienie wyznań jest normą obowiązującą i bezwzględnie respektowaną”.