Biskupi polscy i niemieccy: pojednanie pozostaje aktualnym zadaniem Kościołów i społeczeństw

Przewodniczący episkopatów Polski i Niemiec, abp Tadeusz Wojda i bp Georg Bätzing, w 60. rocznicę wymiany listów z 1965 r. podkreślili we wspólnym oświadczeniu, że proces polsko-niemieckiego pojednania pozostaje aktualnym zadaniem Kościołów i społeczeństw. Proces ten „obejmuje wzajemne uznanie się za ludzi o tej samej godności, dążenie do zrozumienia, szczere i prawdziwe spojrzenie na historię oraz gotowość do wspólnego kształtowania przyszłości” – napisali abp Wojda i bp Bätzing.

Oświadczenie zatytułowane „Odwaga wyciągniętych rąk”, podpisane zostało przez obu biskupów po Mszy św. sprawowanej z udziałem biskupów polskich i niemieckich w archikatedrze św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu.

Hierarchowie przypomnieli w nim, że słynne zdanie polskich biskupów – „przebaczamy i prosimy o przebaczenie” – stało się punktem przełomowym, mimo że w PRL padało „w bezpośredniej opozycji do polityki komunistycznego rządu” i wywołało „bolesne kontrowersje”.

Oświadczenie podkreśla, że polski list był „wyrazem prorockiego rozeznania”, odrzucającym logikę strachu i wrogości, a jego autorzy „myślą wykraczali poza głębokie historyczne rany i lęki”.

Biskupi zauważyli, że wymiana listów nie była gestem politycznym, lecz „znakiem i narzędziem długotrwałego procesu pojednania”, który przyczynił się także do późniejszego uznania granicy na Odrze i Nysie. Hierarchowie wskazali również na rolę inicjatyw kościelnych po obu stronach, które współtworzyły atmosferę dialogu.

Podkreślając aktualne wyzwania, sygnatariusze ostrzegli przed „politycznymi rozgrywkami opartymi na historycznych krzywdach”, które są – jak napisali – „sprzeczne z duchem pojednania”. Zaznaczyli, że pamięć o „niemieckich zbrodniach, wojnie przeciw Polsce mającej na celu zniewolenie i zagładę, Holokauście oraz wysiedleniach Polaków i Niemców”, nie może być usuwana w cień, ponieważ „ze wspólnej pamięci może wyrastać siła pojednania”.

W części dotyczącej współczesnych napięć biskupi apelują, by trudne kwestie historii omawiać tak, „aby sprzyjały wzrastaniu pojednania, a nie prowadziły do ponownego rozdrapywania ran”. Dodają, że w relacjach polsko-niemieckich „nie chodzi przede wszystkim o to, aby mieć rację, ale aby zrozumieć sąsiada”.

W kontekście wojny Rosji przeciw Ukrainie autorzy dokumentu wskazali, że Polacy i Niemcy „ponoszą wspólną odpowiedzialność za Europę i świat”. Napisali, że Europa musi „wspólnie przeciwstawić się przemocy”, a wsparcie dla Ukrainy nie może słabnąć: „nikt z nas – ani państwa, ani społeczeństwa – nie może rezygnować z udzielania wsparcia”. Podkreślili, że zwracają się do Ukraińców „z wyciągniętymi, pomocnymi dłońmi”.

Obaj przewodniczący przypomnieli także o roli Fundacji im. Maksymiliana Kolbego, którą episkopaty poparły w 2007 r. jako trwałą platformę działań na rzecz pojednania.

Oświadczenie kończy się nawiązaniem do odpowiedzi niemieckich biskupów z 1965 r.: „Z braterskim szacunkiem ściskamy wyciągnięte ręce. Niech Bóg pokoju (…) sprawi, aby nigdy więcej zły duch nienawiści nie rozdzielił naszych rąk”. Jak napisali autorzy tegorocznego dokumentu, te słowa pozostają aktualne, a wezwanie „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie” „musi być naszym programem także w przyszłości”.

Pełny tekst oświadczenia publikujemy tutaj.

Galeria zdjęć (15 zdjęć)