Bodzentyn: pomnik średniowiecznego biskupa Bodzanty na 660-lecie miasta

Założyciel i fundator miasta – średniowieczny bp Bodzanta będzie miał swój pomnik w Bodzentynie. W ten sposób zostanie uczczony hierarcha zasłużonego dla gospodarczego i urbanistycznego rozkwitu miejscowości i zarazem wpisze się w obchody 660. rocznicy lokacji miasta. Decyzja zapadła na ostatniej sesji rady miasta.

Autorem projektu pomnika jest kielecki rzeźbiarz Sławomir Micek. Artysta przygotował wizualizację, która została zaprezentowana w czasie uroczystej sesji Rady Miasta i Gminy z okazji 660-lecia uzyskania przez Bodzentyn praw miejskich.

Na pomysł upamiętnienia zasłużonego biskupa wpadła grupa mieszkańców, skupiona w Społecznej Radzie Kultury, która działa przy urzędzie miasta, z przewodniczącą rady, historykiem prof. Urszulą Oettingen.

To prawdopodobnie od nazwiska biskupa pochodzi nazwa miasta. W latach 1348-1355 wybudował on w Bodzentynie drewniany dwór i kościół.

Rzeźba przedstawia postać biskupa i średniowieczne miasto, czyli mury obronne, baszty, zamek i układ urbanistyczny. Pomnik będzie miał przestrzenny charakter. Stanie w pobliżu wzgórza zamkowego.
Pomysłodawcy liczą, że przy wsparciu władz miasta i sponsorów uda się szybko sfinalizować budowę pomnika bp. Bodzanty. Mają też nadzieje, że stanie się on jednym z symboli Bodzentyna i atrakcją turystyczną.

Biskup krakowski Jan Bodzanta żył w latach 1290–1366. Pochodził z możnego rodu Porajów-Różyców. Według rodowej legendy Porajowie mieli być potomkami libickich Sławnikowiców, czyli rodu św. Wojciecha.
Skłócony z królem Kazimierzem Wielkim – o wpływy terytorialne i majątkowe oraz m.in. niemoralne prowadzenie się władcy, Bodzanta nie odgrywał wielkiej roli politycznej w kraju, był za to dobrym administratorem i przyczynił się do rozwoju gospodarczego dóbr biskupów krakowskich, w tym do lokacji miast.

Za utopienie ks. Marcina Bryczki – wikariusza katedry krakowskiej i wysłannika biskupiego, upominającego króla, biskup Bodzanta rzucił klątwę na Kazimierza Wielkiego.

W ramach pokuty nałożonej przez papieża, król ufundował kilka kościołów ekspiacyjnych m.in. w Krakowie, w Kargowie, Sandomierzu i Wiślicy. Choć konflikt miedzy królem, a biskupem został załagodzony, nigdy jednak zupełnie nie wygasł i utrudniał bp. Bodzancie rozkwit kariery w strukturach Kościoła.

Jako zarządca diecezji bp Bodzanta okazał się sprawnym organizatorem i dobrym gospodarzem. Rozwijał sieć parafialną, tworząc ponad dwadzieścia nowych parafii i budując w nich kościoły. Budowę nowej katedry w Krakowie, zapoczątkowaną przez biskupa Nankera doprowadził do stadium umożliwiającego jej konsekrację.

Dbając o rozwój gospodarczy diecezji zasiedlał pustki, lokował miasta i wsie. Z jego imieniem związane są nazwy miejscowości: Bodzentyn i Borzęcin.

Bodzentyn lokował w 1355 r. na prawie średzkim. Zbudował tam drewniany dwór i kościół. Wieś Borzęcin założył w 1364. Nadał miejskie prawo magdeburskie biskupiej miejscowości Kielce, gdzie zmarł w 1366 roku.

Miasto Bodzentyn zostało założone przez bp Bodzantę w poł. XIV w. na wzgórzu nad Psarką. Bodzentyn bywa nazywany „biskupim miastem”, ponieważ pierwsze wieki w historii miasta łączą się z działalnością kolejnych biskupów, którzy fundowali kościoły, budowali zamek, ratusz, mury miejskie, zakładali szpitale i ogrody, rozbudowywali wodociągi, troszczyli się o handel i cechy rzemieślnicze, animowali kulturę, ogrodnictwo, sztukę.

Począwszy od biskupa Bodzanty, byli to: Florian z Mokrska, Jan Radlicki, Piotr Wysz, Zbigniew Oleśnicki, Jan Konarski, Piotr Myszkowski, Jakub Zadzik, Andrzej Trzebicki, Jan Małachowski, Franciszek Krasicki, Felicjan Szaniawski, Kajetan Sołtyk.

Kolejni królowie polscy potwierdzali przywileje dla miasta, odnoszące się najczęściej do jarmarków.
Miasto straciło prawa miejskie po powstaniu styczniowym, odzyskało je w 1994 roku.