Boże Narodzenie na przestrzeni wieków

Wystawę pt. „Z pierwszą na niebie gwiazdą Bóg w Waszym domu zasiędzie…” prezentującą twórczość artystyczną związaną z Bożym Narodzeniem wykonywaną na przestrzeni wieków można zwiedzać w Muzeum Diecezjalnym – Domu Długosza w Sandomierzu.

Ekspozycja opatrzona cytatem z wiersza Jana Kasprowicza, prezentuje liczne eksponaty o tematyce bożonarodzeniowej: ryciny dawnych mistrzów, zapisy nutowe kolęd z XVIII w., pochodzące z dawnego klasztoru Panien Benedyktynek w Sandomierzu, formy do wypieku opłatków z XVII i XVIII w. oraz kolekcję pocztówek świątecznych z lat 1902-1938. Eksponaty te na co dzień znajdują się w zbiorach Muzeum Domu Długosza i Biblioteki Diecezjalnej.

W poszczególnych segmentach wystawy możemy oglądać ryciny z XVII i XVIII wieku wykonane w różnych technikach graficznych, m.in.: miedzioryty, staloryty i akwaforty, według obrazów malarzy włoskich, a także przykłady drzeworytów polskich. Są to prace m.in. Stanisława Ostoi – Chrostowskiego i Marii Dunin Piotrowskiej.

Swoją oryginalnością zwraca uwagę zwiedzających akwarela pt. „Pokłon Trzech Króli” z 1917 roku autorstwa Mariana Jana Kopińskiego, gdzie symboliczny hołd Jezusowi i Matce Bożej składają zasłużeni dla państwa polskiego i Kościoła królowie: Jan III Sobieski, Kazimierz Wielki, Stefan Batory.

Na drugim planie dzieła można rozpoznać bohaterów związanych ze zrywami narodowymi: księcia Józefa Poniatowskiego, Tadeusza Kościuszkę, Bartosza Głowackiego, żołnierzy husarii i postać zesłańca.
Jedna z gablot wystawowych kryje oryginalne zapisy nutowe kolęd i pastorałek pochodzące z dawnego zakonu sióstr benedyktynek. Ciekawostką są także szczypce żelazne zwane także „żelazkami”, które służyły do wypieku opłatków. Po wylaniu ciasta przygotowanego z pszennej mąki, zaciskano szczypce i wkładano na krótką chwilę do żaru w piecu.

Zwiedzający mogą obejrzeć także bogatą kolekcję pocztówek świątecznych z lat 1902-1938, która została wypożyczona ze zbiorów Biblioteki Diecezjalnej.

Dopełnieniem ekspozycji jest barokowa szopka z Sandomierza, wykonana w XVIII stuleciu dla kościoła pod wezwaniem Ducha Świętego. Do wykonania figur wówczas wykorzystano: drewno, płótno lniane, które pokryto polichromią, fragmenty tkanin i koronki klockowe.

Ubiory nawiązują do stroju polskiej szlachty, z jego charakterystycznym elementem – pasem kontuszowym.
Figura Matki Bożej z XVI-XVII wieku pochodzi z klasztoru Panien Benedyktynek w Sandomierzu. Została ona przycięta i dostosowana do szopki.

Historia sandomierskiego Muzeum Diecezjalnego – Domu Jana Długosza sięga 1902 r. Powstało ono dzięki inicjatywie profesorów miejscowego Seminarium Duchownego. W 1937 r. uroczyście zostało otwarte w obecnej siedzibie w późnogotyckim Domu Jan Długosza pod nazwą Muzeum Diecezjalne Sztuki Kościelnej w Sandomierzu. Budynek wzniesiony został w latach 1476-1478. Do 1819 r. był w posiadaniu księży mansjonarzy.

Muzeum jest jednym z najlepiej zachowanych budynków, którego mury mieszczą dziś bogate zbiory sakralne. Zwiedzać tu można m.in.: cenne przykłady rzeźby sakralnej, malarstwa, tkaniny jak równie sztuki zdobniczej, ceramiki, kolekcji mebli itp.