Bp Musioł: budzenie podmiotowości jednym z celów nowego programu duszpasterskiego

Od kilku lat Komisja Duszpasterska działająca przy Konferencji Episkopatu Polski przygotowuje na każdy rok liturgiczny nowy program duszpasterski. Hasło tegorocznego programu brzmi: „Uczestniczę we wspólnocie Kościoła”. Sekretarz Komisji bp Waldemar Musioł przybliża w rozmowie z KAI główne cele nowego programu, który wejdzie w życie już niebawem, w pierwszą niedzielę Adwentu.

Dorota Giebułtowicz (KAI): Jak można by krótko ująć główny cel nowego programu duszpasterskiego na rok 2024?

Bp Waldemar Musioł: Nowy program duszpasterski stawia sobie dwa główne cele. Po pierwsze: budzenie w każdym wiernym podmiotowości, a więc poczucia równej w Kościele godności, bycia zaproszonym i odpowiedzialnym za jego ciągłe budowanie. Po drugie zaś: ożywianie wspólnotowości, a więc doświadczania w Kościele wspólnoty z Bogiem i między sobą.

Tak ustawione cele uwzględniają wyraźną sugestię papieża Franciszka, wyrażoną zwołaniem synodu o synodalności, żeby w Kościele podążać za Jezusem razem, żeby niwelować bariery, które wyrosły w rozumieniu i spojrzeniu na Kościół, żeby – najprościej mówiąc –  skracać dystans między duchownymi a świeckimi. Chodzi o takie budowanie wspólnoty, które będzie m.in. mierzeniem się z klerykalizmem generowanym tak przez duchownych jak i przez środowiska osób świeckich. Nowy program można wreszcie traktować jako przypomnienie i kolejną próbę adaptacji wciąż zbyt opieszale realizowanej soborowej wizji Kościoła, którą przypomniał na początku III tysiąclecia papież Jan Paweł II w liście apostolskim „Novo Millennio ineunte”, czyli wizji Kościoła jako komunii.

KAI: Jaki wpływ na założenia programu wywarł trwający synod o synodalności?

– Trwający synod jako wskazana przez Papieża Franciszka droga odnowy Kościoła był dla Komisji Duszpasterstwa bezpośrednią inspiracją dla nowego programu. Zawarte w haśle programu słowo: „uczestnictwo” występuje także w tytule Synodu, jako jedna z dróg „ku Kościołowi synodalnemu”. Również wskazana przez Franciszka metodologia prac synodalnych, a więc modlitwa, wspólne słuchanie słowa Bożego, dialog, rozeznawanie i  świadectwo to jednocześnie sposoby ożywiania wspólnotowości, choćby w parafii, czynienia jej przestrzenią, w której każdy ochrzczony znajdzie swoje miejsce, rozpozna swój charyzmat i odkryje możliwy dla siebie sposób zaangażowania dla dobra wspólnoty, dzięki któremu będzie także realizował siebie.

KAI: Czy cele programu nie są trochę za bardzo ogólne i teoretyczne?

– Cele programu duszpasterskiego są teoretyczne, bo stanowią podstawę dla dalszych opracowań programów i ścieżek jego realizacji w każdej diecezji. Autorzy programu nie unikają jednak wejścia w przestrzeń kościelnej praxis, proponując konkretne ścieżki realizacji programu w diecezji, w parafii i w rodzinie.

Mając na myśli praktyczne implikacje programu proponujemy parafiom, by optymalizowały dotychczasowe i tworzyły nowe przestrzenie modlitwy, spotkania, dialogu i wzajemnego świadectwa duchownych i świeckich. Sugerujemy także zdynamizowanie parafialnych struktur synodalnych, którymi są dwa ciała doradcze proboszcza: Parafialna Rada Duszpasterska i Parafialna Rada Ekonomiczna. Proponujemy tym gremiom namysł nad kondycją parafialnej wspólnotowości i szukanie sposobów jej doskonalenia. Diecezjom natomiast i ich pasterzom sugerujemy popieranie wspólnot i stowarzyszeń, które mogą być przestrzenia większego zaangażowania wiernych w Kościele oraz przygotowanie formacji do podjęcia posług lektora i akolity dla osób, które nie są kandydatami do święceń. Te posługi, obok już istniejących, są konkretnymi sposobami uczestnictwa i zaangażowania. Tych sugestii jest oczywiście znacznie więcej.

KAI: Czy realizacja zadań wyznaczonych przez program nie stanowi dodatkowego obciążenia dla proboszcza i lokalnej wspólnoty?

– Mam nadzieję, że nie obciążenie a pomoc. Jako Komisja nie chcemy naszym programem odrywać duszpasterzy od kalendarium świąt, rocznic i jubileuszy, które celebruje parafia a tym bardziej od roku liturgicznego. Treści programu są po to, by nimi inspirować i przenikać codzienną duszpasterską pracę księży.

KAI: Każda parafia otrzyma materiały duszpasterskie w formie papierowej, ale też do pobrania jako pliki pdf. Co zawierają materiały?

– Komplet materiałów składa się z pięciu zeszytów w wersji papierowej oraz dodatkowo materiałów dla rodzin w wersji elektronicznej. Pierwszy z nich to Zeszyt teologiczno-pastoralny, który zawiera artykuły pozwalające zgłębić treści Programu. To konkretna porcja teorii. Pozostałe zeszyty (katechetyczny, homiletyczny, liturgiczny i maryjny) służą upowszechnianiu i aplikacji programu w parafiach, w działających w niej grupach i wspólnotach. Duszpasterze znajdą w nich m.in. konspekty katechez (np. dla członków Parafialnych Rad Duszpasterskich), sugestie do homilii, scenariusze nabożeństw na różne okazje czy szereg konferencji tematycznie związanych z Żywym Różańcem. Cały Zeszyt maryjny poświęcony jest w tym roku tematyce związanej z modlitwą różańcową. Dodatkiem w wersji elektronicznej są, podobnie jak w roku ubiegłym, materiały dla rodzin. Będą one dostępne na stronach internetowych diecezji i parafii. Broszurka na poszczególne niedziele składa się z 3 części: „wprowadzenie”, czyli przedstawienie nauczania Kościoła na dany temat; „do refleksji” – rozważanie pogłębiające nauczania Kościoła oraz „zadanie”, które jest propozycją konkretnego działania.

Dziękuję za rozmowę.