Bp Polak komentuje Europejski Kongres Powołań

Rola kapłana w dojrzewaniu powołań kapłańskich była tematem tegorocznego kongresu Europejskiej Służby dla Powołań (EVS). Odbył się on w dniach od 1 do 4 lipca br., w historycznej stolicy i siedzibie Prymasów Węgier w Esztergom.

Obrady prowadził biskup pomocniczy archidiecezji gnieźnieńskiej Wojciech Polak, przewodniczący EVS oraz delegat Konferencji Episkopatów Europy (CCEE) ds. powołań.
Kongres odbył się m. in. z okazji zakończenia Roku Kapłańskiego. Głównym jego tematem była problematyka związana z posługą kapłana jako świadka i animatora powołań.

Mówiono w o świadectwie życia kapłańskiego i tożsamości kapłańskiej. Na jej biblijne korzenie wskazał biskup pomocniczy Esztergom, János Székely. Przypomniał, że powołanie przez Boga do kapłaństwa różni się od powołań w religiach pogańskich, proroków i innych nauczycieli wiary tym, że Bóg powołuje przede wszystkim człowieka a potem dopiero dochodzi misja kapłańska, realizacja tego co Bóg chce w danym powołaniu konkretnego człowieka realizować. „Bogu chodzi o człowieka i jego konkretne życie. Tak było w Starym Testamencie i w przypadku powołania apostołów” – przekonywał bp Székely.

Ponadto zastanawiano się nad kondycją współczesnego kapłana w Europie. „Z jednej strony daje się zauważyć duży stopień frustracji i braku entuzjazmu w wykonywaniu misji kapłańskiej. Wielu kapłanom trudno się odnaleźć we współczesnym świecie i tak postawa jest świadectwem antypowołaniowym. Ale są też przykłady księży realizujących swą misję z zapałem i entuzjazmem” – powiedział bp Polak. Wskazał przy tym na badania jakie na ten temat przeprowadzili ostatnio Włosi i inne publikacje ukazujące się głównie na Zachodzie i poświęcone kondycji współczesnego księdza. Wynika z nich, że w naszym niezwykle dynamicznym świecie, gdzie wiele osób jest zabieganych i przepracowanych, są miejsca, gdzie młodzi ludzie skupiają się wokół kapłanów, którzy mają dla nich czas i potrafi się nimi zająć.

Następnie rozważano posługę kapłana na rzecz powołań. Przypomniano, że to ksiądz jest głównym animatorem powołań, zwłaszcza kapłan pracujący na parafii. „Jest on odpowiedzialny za powołania nie tylko do kapłaństwa ale i do małżeństwa i życia zakonnego. Musi mieć świadomość, że to parafia jest miejscem, gdzie wzrastają powołania i się realizują” – tłumaczył bp Polak.

Refleksje teoretyczne zostały uzupełnione poprzez prezentację konkretnych realizacji pracy powołaniowej. Pierwszy z nich miał charakter katechetyczny i był w minionym roku realizowany na Węgrzech. W trakcie Roku Kapłańskiego podczas katechezy pokazywano dzieciom i młodzieży jak wygląda posługa współczesnego kapłana. Powstawały na te temat m. in. prace plastyczne i wypracowania. W ten sposób pogłębiano wiedzę na temat, kim ksiądz jest.

Kolejna prezentacja dotyczyła obecności tematyki powołań kapłańskich w mediach. Był to projekt zrealizowany przez francuskie centrum powołań. Polegał on m. in. na tym, że w gazetach wszystkich opcji politycznych od liberalno-lewicowych po prawicowe ukazała się reklama na temat powołań kapłańskich.

„W bardzo atrakcyjny sposób zachęcano do kapłaństwa. Było to poprzedzone kampanią i warsztatami prezentowanymi w katolickiej telewizji KTO. Cieszyła się ona dużym zainteresowaniem mediów. Chodziło o to, aby przy obecnym stanie Kościoła, niekiedy jego przygnębiającym wizerunku spowodowanym przez ujawnianie przypadków nadużyć seksualnych, pokazać pozytywny wizerunek kapłana. I to się Francuzom udało” – powiedział bp Polak.

Wiele miejsca poświęcono także praktycznej pedagogice w kontekście bycia świadkiem i sługą powołań kapłańskich. „Zadanie to powinno być już realizowane w trakcie przygotowania do stanu kapłańskiego, uwrażliwiania przyszłych kapłanów na tę problematykę. Nie chodzi o wprowadzenie do seminariów duchownych nowego przedmiotu np. duszpasterstwa powołań, ale kształtowanie wrażliwości na powołania na wszystkich etapach formacji kapłańskiej. Podkreślano, że to sam kapłan jest odpowiedzialny za powołania kapłańskie. Również dlatego powołaniami kapłańskimi i zakonnymi muszą się zajmować wszystkie rodzaje duszpasterstw, a nie tylko centra powołaniowe.

Bp Polak zwrócił uwagę, że niestety w krajach byłego bloku wschodniego, poza Polską, nie ma często centrów duszpasterstwa powołań. „Nie chodzi o wielkie struktury, lecz o wzajemną, bratnią pomoc, czego przykładem mogą być Czechy, gdzie duszpasterstwa słowackie i polskie pomogły zbudować takie centra i teraz one bardzo dobrze funkcjonują” – przypomniał biskup. Z uznaniem mówił o bardzo dobrze działających centrach powołań kapłańskich we Francji, Włoszech i Portugalii. Zwrócił uwagę, że takich struktur nie ma np. Hiszpania. „Mam nadzieję, że kontakt z nami zaowocuje powstaniem w tym kraju duszpasterstwa powołań w najbliższym czasie, choćby dlatego, że kraj ten jest gospodarzem najbliższych Światowych Dni Młodzieży” – powiedział.

Zdaniem bp Polaka inną ważną sprawą wynikającą z obrad Esztergom jest akcent jaki położono na konieczność współpracy Kościoła hierarchicznego, zgromadzeń zakonnych i innych struktur kościelnych na rzecz powołań.

Ponadto podczas obrad przedstawiono także wyniki ankiety przeprowadzonej przez watykańską Kongregację ds. Edukacji Katolickiej dotyczące formacji kapłańskiej w kontekście przygotowania kapłanów do pracy na rzecz powołań. Rozesłano ją do wszystkich krajów europejskich. Z 32 odpowiedziało na nią 16 krajów. Na jej podstawie ma być niebawem ogłoszony dokument na temat powołań.

W trakcie spotkania przypomniano także dane Papieskiego Dzieła Powołań Kapłańskich, z których wynika, że liczba powołań była w 2008 r. większa w porównaniu z latami ubiegłymi. Odmienną tendencję daje się zauważyć na Węgrzech, gdzie odnotowano w ostatnich latach duży spadek. Obecnie w czterech seminariach duchownych do kapłaństwa przygotowuje się 350 kleryków. Dla porównania w 2005 r. było ich ok. 700.

Przedstawiający dane biskup diecezji Debrecen-Nyíregyháza Nándor Bosák zaznaczył, że spadek powołań ma też duży związek z dramatycznym w tym kraju niżem demograficznym. „Jest to wręcz druzgocąca liczba” – zaznaczył bp Polak i dodał: „Spadek liczby urodzin dotyczy wielu krajów europejskich, w tym Polski, co widać m. in. na przykładzie naboru do szkół średnich, gdzie dochodzi do redukcji kadry nauczycielskiej, w tym katechetów oraz klas szkolnych”.

W Kongresie EVS uczestniczyło 53 delegatów z 15 krajów europejskich, m.in. z Włoch, Hiszpanii, Portugalii, Szwajcarii, Francji, Irlandii, Czech i Polski. Europejski Kongres Powołań jest okazją do spotkania dyrektorów krajowych centrów powołań, delegatów i krajowych duszpasterzy ds. powołań. Przedmiotem spotkania, refleksji i wspólnej modlitwy tegorocznego Kongresu, który odbywał się po oficjalnym zakończeniu Roku Kapłańskiego, stała się osoba kapłana jako świadka i animatora powołań.

Oprócz wykładów prowadzonych m.in. przez abpa Jean-Louis Bruguesa, sekretarza Kongregacji Wychowania Katolickiego, bp Janosa Szekely, biskupa pomocniczego archidiecezji Esztergom-Budapest oraz prof. Mario Llanosa SDB z rzymskiego uniwersytetu Salesianum, zebrani mieli możliwość zapoznania się z konkretnymi sposobami pracy powołaniowej i promocji powołań, m.in. obecności tej tematyki w mediach.

Ważnym elementem spotkania była osobista wymiana doświadczeń z pracy powołaniowej, prowadzonej w różnych kontekstach kulturowych i społecznych. Uczestnicy Kongresu spotykali się również na codziennej modlitwie liturgią godzin, na wspólnej Eucharystii oraz odbyli pielgrzymkę do benedyktyńskiego opactwa w Pannonhalm.

Kongres zakończył się uroczystą Mszą świętą sprawowaną w Katedrze w Esztergom, której przewodniczył emerytowany arcybiskup i Prymas Węgier kard. Laszlo Paskai.

Następny Kongres zaplanowano na przełomie czerwca i lipca 2011 roku, najprawdopodobniej w Hiszpanii. Przedstawicielami Krajowej Rady Duszpasterstwa Powołań z Polski na Kongresie byli: bp Wojciech Polak, delegat KEP ds. powołań i przewodniczący KRDP oraz przewodniczący EVS oraz ks. dr Marek Dziewiecki, krajowy duszpasterz powołań. W Kongresie wziął udział także wieloletni członek KRDP, a dziś jeden z zastępców sekretarza generalnego Franciszkańskiej Kurii Generalnej w Rzymie o. dr Sergiusz Bałdyga OFM.

Rada Konferencji Biskupich Europy powstała w 1971 i obecnie skupia 33 krajowe episkopaty z naszej części świata, reprezentowane w niej przez swych przewodniczących (z Polski jest nim abp Józef Michalik) oraz arcybiskupów Luksemburga i Monako, biskupa Kiszyniowa (Mołdawia) i maronickiego arcybiskupa Cypru. Przewodniczącym CCEE jest prymas Węgier kard. Péter Erdő a dwoma jego zastępcami są kardynałowie: Josip Bozanić z Zagrzebia i Jean-Pierre Ricard z Bordeaux. Sekretarzem generalnym Rady jest obecnie ks. Duarte da Cunha z Portugalii. Stała siedziba organizacji mieści się w St. Gallen w Szwajcarii.