Bp Polak: zero tolerancji dla pedofilii

Zero tolerancji dla pedofilii, zero tolerancji dla pedofilii w Kościele – przypomniał stanowisko Episkopatu bp Wojciech Polak, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski, podczas konferencji prasowej 9 października w Warszawie. Spotkanie z dziennikarzami miało miejsce na zakończenie 363. zebrania plenarnego KEP.

Biskupi w trakcie tego zebrania przyjęli treść trzech aneksów do „Wytycznych dotyczących wstępnego dochodzenia kanonicznego w przypadku oskarżeń duchownych o czyny przeciwko 6. przykazaniu Dekalogu z osobą niepełnoletnią poniżej 18. roku życia”.

Aneksy określają precyzyjne reguły postępowania w kwestii pomocy ofiarom, dochodzenia wobec kapłanów oskarżanych o akty pedofilii oraz zasady formacji przyszłych kapłanów w zakresie dojrzałości seksualnej oraz profilaktyki wobec zjawiska pedofilii.

Biskupi przyjęli także odrębny dokument o zasadach prewencji wobec przypadków pedofilii, jakie mogą się zdarzyć w Kościele. Ten obszerny tekst wyznacza dokładne ramy działania w zakresie prewencji na gruncie kościelnym wobec ewentualnych przypadków pedofilii. Określa też sposób pracy koordynatora ds. ochrony dzieci i młodzieży, którym od czerwca br. jest o. Adam Żak SJ.

Dokument razem z aneksami zostanie teraz wysłany do Stolicy Apostolskiej celem uzyskania recognitio (zatwierdzenia) a następnie zostanie opublikowany.

– Problem pedofilii trzeba jasno i zdecydowanie napiętnować – podkreślał na konferencji bp Polak. – Zero tolerancji dla pedofilii, zero tolerancji dla pedofilii w Kościele – dodał. Przypomniał też o skali zjawiska dla wszystkich grup zawodowych w całym kraju – średnio każdego dnia w Polsce zapadają dwa prawomocne wyroki ws. pedofilii, więc problem ten wymaga współdziałania całego społeczeństwa, by przeciwdziałać tym przestępstwom.

Biskup Polak zaznaczył, że biskupi przepraszają za tych duchownych, którzy skrzywdzili dzieci i podkreślają, że robią i zrobią wszystko, by takie sytuacje nie powtórzyły się w przyszłości. Oferują też duszpasterską i terapeutyczną pomoc ofiarom. Zachęcają do edukacji w zakresie ochrony dzieci i młodzieży, mając nadzieję na jeszcze większą wrażliwość na ich krzywdę.

Odpowiadając na pytania o wczorajszą wypowiedź abp. Michalika, który tego samego dnia sprostował swoje słowa, bp Polak zwrócił uwagę, że to sam arcybiskup poprosił o zwołanie briefingu, by wyjaśnić swoje intencje i błąd językowy. Bp Polak mówił też, że abp Michalik był bardzo zasmucony wczorajszą sytuacją.

Dziennikarze pytali również o zgłaszanie przez biskupów i przełożonych zakonnych przypadków pedofilii wśród duchownych do prokuratury. Bp Polak przypomniał, że zwierzchników kościelnych nie obowiązują te same procedury prawne co urzędników publicznych. Biskup czy przełożony zakonny powinni poinformować i zachęcić ofiarę przestępstwa do tego, by złożyła doniesienie o przestępstwie. Jednak to do ofiary należy decyzja czy z tej możliwości skorzysta.

Biskup jest zobowiązany do rozeznania wstępnego zgłoszonego przypadku, a całą dokumentację musi przekazać Kongregacji Nauki i Wiary, która podaje potem wskazania co do dalszego postępowania wobec oskarżonego duchownego. Biskup jest też zobowiązany do współpracy z prokuraturą, która może pytać o oskarżanego duchownego.

Pytany o pomoc psychologiczną wobec ofiar pedofilii, bp Polak odwołał się do obowiązków koordynatora ds. ochrony dzieci i młodzieży, o. Żaka, który ma też pomóc w jednoczeniu środowiska psychologów oraz pomagać biskupom w uzyskaniu konkretnych informacji w tym zakresie, np. listę psychologów, z którymi można współpracować. Bp Polak powołał się też na przykłady bp. Józef Guzdka i abp Henryka Hosera, którzy wskazali konkretne miejsca, gdzie ofiary pedofilii mogą otrzymać wsparcie.

Na pytanie o statystyki i skalę zjawiska pedofilii w Kościele odpowiadał m.in. kard. Stanisław Dziwisz, który powiedział, że każdy z biskupów zna sytuację w swojej diecezji. Podkreślił też, że kościelne prawo jest o wiele bardziej surowe niż prawo cywilne – wiek ofiary jest określony na poniżej 18 lat (w prawie cywilnym 15) a przedawnienie sprawy ma miejsce dopiero po 20 latach. Zaznaczył, że w jego archidiecezji krakowskiej po zgłoszeniu takiego przestępstwa bada się prawdopodobieństwo przypadku, tworzy się trybunał z trzema sędziami, a następnie przekazuje dokumenty Kongregacji w Rzymie z prośbą o dalsze instrukcje.

Bp Polak dodał, że nie ma ogólnokościelnych statystyk i to właśnie będzie zadanie koordynatora ds. ochrony dzieci i młodzieży – by uzyskać takie dane. Do tej pory zebrał on 27 przypadków wyroków wydanych na osoby duchowne, upublicznionych w ciągu ostatnich 10 lat. Biskup poinformował też, że poprosił wszystkich hierarchów, by zgłaszali nowe przypadki do Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski.

Ks. Józef Kloch, rzecznik Episkopatu dodał, że w skali całego kraju takich wyroków w ubiegłym roku było 615, ale nigdzie nie ma danych mówiących ilu spośród tych skazanych prawomocnym wyrokiem było księży.

Z sali padły również pytania o odszkodowania finansowe dla ofiar pedofilii. Bp Polak poinformował, że w Polsce odpowiedzialność karną, jak również jeśli chodzi o finansowe zadośćuczynienie, ponosi sprawca przestępstwa. W Stanach Zjednoczonych Ameryki jest inaczej ze względu na prawo, które traktuje Kościoły jak korporacje. Z kolei np. w Kościele w Niemczech jeszcze nie zaskarżono nigdy Kościoła o odszkodowanie, bo do tego roku przedawnienie takich spraw następowało po 3 latach. Obecnie sprawy te będą się przedawniały w Niemczech po 30 latach.
Kościół zobowiązuje się jednak do pomocy ofiarom – w tym także darmowej terapii psychologicznej.

Bp Polak mówił też o tym, że w seminariach większy nacisk kładziony będzie w formacji na dojrzałość kandydatów do kapłaństwa oraz na przekazywanie wiedzy na temat odpowiedzialności karnej za przestępstwa seksualne.

Na pytanie o to, czy Episkopat współpracuje z jakąś agencja PR-owską, ks. Kloch odpowiedział, że dla rzeczników diecezji i zakonów prowadzone są warsztaty i szkolenia.