Bydgoszcz – wystawa „Szlakiem Armii Andersa – spadkobiercy zakazanych wspomnień”

Muzeum Diecezjalne Diecezji Bydgoskiej jest miejscem wystawy „Szlakiem Armii Andersa – spadkobiercy zakazanych wspomnień”. Odwiedzający mogą obejrzeć zbiór pamiątek, zarówno ściśle związanych z Polskimi Siłami Zbrojnymi w ZSRR, Armią Polską na Wschodzie oraz formułującym się 2 Korpusem Polskim, jak i życiem osób cywilnych, które towarzyszyły żołnierzom Andersa w drodze do wolności.

To niecodzienna ekspozycja, bo opowiadająca o historiach rodzinnych Barbary Piotrowskiej (dyrektor muzeum) i Teresy Misiewicz (przewodniczącej bydgoskiego Oddziału Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”). Stąd oglądający mogą niemalże „dotknąć” życia i niełatwych losów życiowych dziadków – Jana Piotrowskiego i Władysława Lewkowicza.

„Urodziłem się w 1903 r. w Burzeninie, woj. sieradzkie. Szkołę Podchorążych skończyłem w Ostrów-Komorowie w 1926 r., nominację na ppor. otrzymałem w 1930 r., do 1939 r., co dwa lata odbywałem 2-miesięczne ćwiczenia rezerwy” – czytamy we wspomnieniach rodzinnych ppor. Jana Piotrowskiego. – Dziadek wrócił w 1936 r. do rodziny. Został pozbawiony apteki, jako własności prywatnej. Historia jego obecności w Armii Andersa została przez niego spisana, tylko się o tym głośno nie mówiło, zaś pamiątki były głęboko schowane w skrzyni – mówi Barbara Piotrowska, dyrektor Muzeum Diecezji Bydgoskiej.

Generał Władysław Anders urodził się 11 sierpnia 1892 r., a zmarł 12 maja 1970 r. Ukończył Wyższą Szkołę Wojenną w Paryżu, był m.in. szefem Sztabu Dowództwa Wojsk Rządowych podczas przewrotu majowego, dowódcą: Armii Polskiej w ZSRR, na Wschodzie, 2 Korpusu Polskiego, 2 Korpusu w bitwach pod Monte Cassino, a także o Ankonę, Naczelnym Wodzem i Generalny Inspektorem PSZ na Zachodzie. – Cieszę, że właściwie po raz pierwszy mogłam przy takim audytorium opowiedzieć o losach mojej rodziny, dziadka, piłsudczyka i andersowca. Pamiętam te lata, kiedy byłam w szkole podstawowej, średniej i nie mogłam o tym mówić. To nie był powód do chwalenia się, chociaż w domu zawsze o tych wszystkich historiach z czasów drugiej wojny światowej pięknie opowiadano. I to właściwie zostało w mojej pamięci – dodała wnuczka Władysława Lewkowicza, Teresa Misiewicz.

Oficjalne otwarcie wystawy rozpoczęła część wykładowo-wspomnieniowa w Domu Polskim, gdzie zaprezentowano m.in. postać biskupa polowego – generała dywizji Józefa Gawliny, którego Jan Paweł II określił jako „biskupa-tułacza”. – Myślę, że to będzie dobrze wykorzystany czas, wzmocnimy się historycznie i patriotycznie – mówił do zebranych bp Krzysztof Włodarczyk, przypominając, że Armia Andersa, mając na uwadze żołnierzy, osoby cywilne, dzieci, liczyła razem ok. 120 tys. osób. – 1334 dni wędrówki, 12,5 tys. kilometrów przez trzy kontynenty, a w ich sercach, pomimo zmęczenia, frustracji, zniechęcenia, różnych wieści z frontu, była wciąż nadzieja – dodał biskup bydgoski.

Armia Andersa – Polskie Siły Zbrojne w ZSRR, których dowódcą był generał Władysław Anders. Podległe były rządowi polskiemu na uchodźstwie, a operacyjnie dowództwu Armii Czerwonej. Utworzone zostały na mocy polsko-sowieckiego układu z 30 lipca 1941 r. oraz umowy wojskowej z 14 sierpnia 1941 r., a formowane z obywateli polskich deportowanych w głąb ZSRR, żołnierzy więzionych w latach 1930-1941 oraz osób cywilnych amnestionowanych w 1941. W czasie od marca do kwietnia 1942 część Armii została wyprowadzona do Iranu, ostateczna ewakuacja odbyła się na przełomie sierpnia i września 1942. Wprowadzone jednostki, połączone z Wojskiem Polskim na Środkowym Wschodzie, utworzyły Armię Polską na Wschodzie. 21 lipca 1943 na podstawie decyzji Naczelnego Wodza generała Władysława Sikorskiego Armia Polska na Wschodzie przekształcona została w 2 Korpus Polski.

Powstanie wystawy mogło zostać zrealizowane przy wsparciu Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego.