Chęciny: od jutra Tryptyk Żydowski – festiwal kultury żydowskiej

Nauka żydowskiego śpiewu, odlewy z gliny, wędrówki szlakiem zabytków, projekcje filmu i teatr objazdowy – tak zapowiada się siódma edycja mini festiwalu kultury żydowskiej pn. Tryptyk Żydowski, który od jutra do niedzieli (18 – 20 października) potrwa w Chęcinach.

„Tryptyk żydowski” od lat gromadzi mieszkańców gminy i gości, przypominając o losach przedwojennych mieszkańców Chęcin, ucząc historii, tradycji, poszanowania innych kultur, głównie żydowskiej – mówi KAI Robert Jaworski, burmistrz Chęcin.

W pierwszym dniu festiwalu – w piątek dzieci i młodzież będą miały okazję uczestniczyć w warsztatach kultury żydowskiej, na które zapowiedziało swój udział ponad 200 osób. Uczestnicy będą mieli możliwość wykonania glinianej „łapki szczęścia” i odlewu-płaskorzeźby żydowskiej twarzy, a także nauki żydowskiego śpiewu. Na zakończenie zajęć uczestnicy przejdą szlakiem zabytków żydowskich, od synagogi, przez dom rabina i mykwę, odwiedzą także cmentarz żydowski.

W sobotę 19 października odbędzie się pokaz filmu pt. „W ciemności” w reżyserii Agnieszki Holland. Polsko-niemiecko-kanadyjski dramat wojenny z 2011 r. jest adaptacją powieści pt.” In The Sewers of Lvov” (W kanałach Lwowa) autorstwa Roberta Marshalla. Film oparto również na wspomnieniach Krystyny Chiger. Z kolei w niedzielę Teatr Zbożowy zaprezentuje spektakl „Objazdowy Teatr Lajzera Kutwy”.

Miejscem zajęć i prezentacji w ramach „Tryptyku żydowskiego” jest hala widowiskowo – sportowa „Pod Basztami” oraz uliczki Chęcin, a organizatorem – Centrum Kultury i Sportu oraz Gmina i Miasto Chęciny.
Chęciny to miasteczko pod Kielcami, usytuowane przy Górze Zamkowej, odnotowane w źródłach historycznych przez kancelarię Bolesława Wstydliwego w 1275 r. Prawa miejskie z nadania Władysława Łokietka Chęciny otrzymały przed 1325 r. Chęciny stanowiły jedną z ważniejszych twierdz warownych w państwie Łokietka. Z czasów Kazimierza Wielkiego pochodzą fundacje kościołów – farnego i franciszkańskiego. W mieście przez wieki kwitł przemysł wydobywczy, górnictwo miedzi, ołowiu i przemysł kamieniarski bazujący m.in. na okolicznych marmurach.

Pierwsze wzmianki o żydowskich mieszkańcach Chęcin pochodzą z lat 1564–65. Na postawie przywileju króla Władysława Wazy w 1638 r. wzniesiona została synagoga późnorenesansowa. W 2. poł. XIX w. większość tutejszej społeczności żydowskiej stanowili chasydzi. Według spisu z 1925 r. chęcińska gmina żydowska dysponowała bożnicą, szkołą, sześcioma domami modlitw, mykwą, przytułkiem dla starców, cmentarzem. W 1937 r. liczbę ludności żydowskiej określano na 3200 osób.

Podczas II wojny światowej, w 1941 r. – 7300 znalazło się w getcie. Jesienią 1942 r. rozpoczęła się akcja likwidacyjna – ok. 4 tys. osób wywieziono do obozów Zagłady.