Chmielnik: debata pomiędzy panią rabin i księdzem podczas Dnia Judaizmu

Debata między Tanyą Segal – pierwszą rabin w Polsce, a duszpasterzem akademickim ks. Rafałem Dudałą stała się ważnym i oczekiwanym wydarzeniem Dnia Judaizmu w dawnej synagodze w Chmielniku, przekształconej w Ośrodek Edukacyjno-Muzealny (OEM) „Świętokrzyski Sztetl”. Podczas obchodów odbyła się także promocja książki, wernisaż obrazów oraz inauguracja trzeciej edycji konkursu „Nasi sąsiedzi Żydzi”.

Ks. dr Rafał Dudała i rabin Tanya Segal – rabin Postępowej Społeczności Krakowa – Beit Kraków mówili m.in. o historii dialogu z punktu widzenia chrześcijaństwa i judaizmu oraz o swoim osobistym doświadczeniu dialogu.

Rabin Tanya opowiadała o postrzeganiu Jezusa, o swojej „wewnętrznej potrzebie dialogu” doświadczanej np. podczas seminariów rabinackich w Izraelu, a także o tym, czym zafascynowała ją Polska.

Dyskutanci wskazywali na różnice, które jednak nie są przeszkodą w dialogu. „Nasze modlitwy się różnią, ale mają wspólne korzenie, nawet wspólny motyw, rdzeń. Modlitwy chrześcijan zakorzenione są w tradycji żydowskiej, z której wywodził się Jezus i jego uczniowie. Nabożeństwa w judaizmie i chrześcijaństwie mają wspólny fundament w przekazie biblijnym” – mówiła rabin Tanya Segal.

Wśród uczestników spotkania była m.in. młodzież szkolna, profesorowie uniwersyteccy, studenci z Kielc, księża z różnych stron.

Po dyskusji pomiędzy panią rabin a księdzem, dr Tomasz Domański z Instytutu Pamięci Narodowej Delegatura w Kielcach, przedstawił wybrane przykłady postaw Polaków, represjonowanych za pomoc Żydom na Kielecczyźnie. Bartłomiej Gierasimowicz y Archiwum Państwowego w Kielcach przypomniał o Chmielniku – miasteczku Polaków i Żydów, na podstawie wybranych materiałów archiwalnych.

Pierwszą część obchodów Dnia Judaizmu zakończyła projekcja filmu dokumentalnego Mariusza Malca „Gancwol Fotograf” oraz prezentacja obrazów autorstwa Ryszarda Rosińskiego – malarza ze Skarżyska, z udziałem autora.

W drugiej część spotkania odbyła się promocja książki „Życie codzienne społeczności żydowskiej na ziemiach polskich do 1942 roku”, wydanej przez Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, jako pokłosie konferencji naukowej zorganizowanej w Chmielniku.

OEM „Świętokrzyski Sztetl” i Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach ogłosiły trzecią edycję konkursu wojewódzkiego dla szkół „Nasi sąsiedzi – Żydzi”, tym razem w rozszerzonej formule, uwzględniającej udział uczniów szkół podstawowych.

Do II wojny światowej Chmielnik był jednym z większych sztetli regionu, zamieszkałym w większości (ponad 80%) przez ludność żydowską, zgodnie, bez większych konfliktów żyjącą obok ludności polskiej. Podczas II wojny światowej, w październiku 1942 r., Niemcy wywieźli do Treblinki i zagazowali ok. 16 tys. ludzi (także deportowanych tutaj w czasie wojny).

Po wojnie, pamięć o wspólnocie żydowskiej przywracała jedynie synagoga. Gmina postanowiła ją odbudować i przekształcić w miejsce pamięci o dawnych, pokojowych czasach zgodnego współistnienia dwóch kultur – polskiej i żydowskiej.

Dawny obiekt kultu wg koncepcji architektonicznej Mirosława Nizio (Mirosław Nizio Design Internacional) przeistoczył się w nowoczesny, multimedialny ośrodek edukacyjno – muzealny, przeznaczony dla wszystkich zainteresowanych kulturą i tradycją żydowską na Kielecczyźnie.

Projekt realizowano od 2009 do 2013 roku. Obiekt – jedyny tego typu na Kielecczyźnie, przyjmuje turystów od ponad roku.