Chmielnik: naukowcy i studenci z Pensylwanii zwiedzali dawny żydowski sztetl

35-osobowa grupa Amerykanów pochodzenia żydowskiego, związana z uniwersytetem Gratz College w Pensylwanii, odwiedziła dzisiaj Chmielnik jako jeden z najważniejszych żydowskich sztetli w przedwojennej Polsce.

„Ideą naszego pobytu w Polsce jest odkrywanie jasnych stron w historii narodu polskiego i żydowskiego. Chodzi o budowanie przyszłości w duchu porozumienia i dialogu” – mówi KAI dr Karen Underhill z University of Illinois at Chicago, opiekująca się grupą na trenie Polski.

Goście zapoznali się ze stanem prac przy odbudowywanej synagodze z XVIII w. oraz z koncepcją przekształcania dawnej bożnicy w interaktywne muzeum pod nazwą Ośrodek Edukacyjno–Muzealny „Świętokrzyski Sztetl”. Byli na cmentarzu żydowskim, odrestaurowanym staraniem gminy i ziomkostwa z Izraela, obejrzeli przedwojenną zabudowę miasteczka i zakupili anglojęzyczne monograficzne o historii Żydów w Chmielniku.
Żydowskich gości interesowały sposoby edukowania dzieci i młodzieży w duchu dialogu, pytali m.in. o stosunek współczesnych Polaków do Holokaustu oraz do realizowanego w Chmielniku projektu odbudowy synagogi i powstawania muzeum unikatowego w skali kraju. Dopytywali, skąd pozyskać sprzymierzeńców i sponsorów dla tego typu działalności.

Wszyscy goście – bez wyjątku – zadeklarowali swój udział w dzisiejszych obchodach 66. rocznicy Pogromu w Kielcach, choć tego punktu nie mieli w programie wycieczki. „Nie jesteśmy tutaj po to, aby wypoczywać, tylko aby poznawać historię i zmiany w polskiej mentalności, które są ogromne. Kielce są oddalone od Chmielnika zaledwie ponad 30 km, trzeba tam dzisiaj być” – komentowali nagłą decyzję.

Chmielnik, wzmiankowany w źródłach już w 1241 r., był zasiedlany przez Żydów od początków XVII wieku. Synagoga z początków XVIII wieku była jedną z większych i piękniejszych w regionie. Do wybuchu II wojny światowej Żydzi stanowili 80 procent mieszkańców Chmielnika.