Chmielnik: pani rabin i ksiądz w debacie z okazji Dnia Judaizmu

Debata między Tanyą Segal – pierwszą rabin w Polsce, a ks. Rafałem Dudałą, rozpocznie 16 stycznia w piątek obchody Dnia Judaizmu w dawnej synagodze w Chmielniku, przekształconej w Ośrodek Edukacyjno–Muzealny „Świętokrzyski Sztetl”. W programie Dnia ponadto promocja książki, wernisaż obrazów, inauguracja trzeciej edycji konkursu „Nasi sąsiedzi Żydzi”.

„Czy dialog na płaszczyźnie religijnej jest możliwy” – to temat debaty i dyskusji z udziałem ks. dr. Rafała Dudały z Kielc – diecezjalnego duszpasterza akademickiego i Tanyi Segal – rabin Postępowej Społeczności Krakowa – Beit Kraków.

Dr Tomasz Domański z Instytutu Pamięci Narodowej Delegatura w Kielcach, przedstawi wybrane przykłady postaw Polaków, represjonowanych za pomoc Żydom na Kielecczyźnie, a Bartłomiej Gierasimowicz (Archiwum Państwowe w Kielcach) opowie o Chmielniku – miasteczku Polaków i Żydów – będzie to wykład na podstawie wybranych materiałów archiwalnych z zasobu Archiwum Państwowego w Kielcach. O problemach z poszukiwaniem żydowskich przodków opowie Aron Raszkiewicz ze Studenckiego Koła Naukowego „Judaica”.
Pierwszą część obchodów Dnia Judaizmu zakończy projekcja filmu dokumentalnego Mariusza Malca „Gancwol Fotograf” oraz prezentacja obrazów autorstwa Ryszarda Rosińskiego – malarza ze Skarżyska – z udziałem autora.

Druga część spotkania będzie się koncentrowała głównie na promocji książki „Życie codzienne społeczności żydowskiej na ziemiach polskich do 1942 r.”, wydanej przez Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, jako pokłosie konferencji naukowej zorganizowanej w Chmielniku. Przewidziana jest dyskusja na temat różnych form badania i poznania historii Żydów na ziemiach polskich, z udziałem autorów publikacji.

Tradycyjnie już w tym dniu OEM „Świętokrzyski Sztetl” i Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach ogłoszą trzecią edycję konkursu wojewódzkiego dla szkół „Nasi sąsiedzi – Żydzi”, tym razem w rozszerzonej formule, uwzględniającej udział uczniów szkół podstawowych. Wstęp wolny.

Ogólnopolski Dzień Judaizmu w Kościele katolickim został ustanowiony przez Konferencję Episkopatu Polski w 1997 r. Jego celem jest rozwój dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, a także modlitwa i refleksja nad związkami obu religii. Po raz pierwszy Dzień Judaizmu obchodzono w 1998 r.

W tym roku główne obchody XVIII Dnia Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce odbędą się na terenie diecezji bielsko-żywieckiej. Towarzyszy mu hasło: "Szukałem Pana a On mnie wysłuchał i uwolnił od wszelkiej trwogi" (Ps 32,5).
Do II wojny światowej Chmielnik był jednym z większych sztetli regionu, zamieszkałym w większości (ponad 80 proc.) przez ludność żydowską, zgodnie, bez większych konfliktów żyjącą obok ludności polskiej. Fakt ten zakłócił Holokaust – w październiku 1942 r. Niemcy wywieźli do Treblinki i zagazowali ok. 16 tys. ludzi (także deportowanych tutaj w czasie wojny). Po wojnie Żydzi zniknęli z obrazu miasteczka, pozostała jednak synagoga. Gmina postanowiła ją odbudować i przekształcić w miejsce pamięci o dawnych, pokojowych czasach zgodnego współistnienia dwóch kultur – polskiej i żydowskiej.

Dawny obiekt kultu wg koncepcji architektonicznej Mirosława Nizio (Mirosław Nizio Design Internacional) przeistoczył się w nowoczesny, multimedialny ośrodek edukacyjno–muzealny, przeznaczony dla wszystkich zainteresowanych kulturą i tradycją żydowską na Kielecczyźnie.
Projekt realizowano od 2009 do 2013 roku. Obiekt – jedyny tego typu na Kielecczyźnie, przyjmuje turystów od ponad roku.