Chmielnik: w synagodze wieczór wspomnień o Janie Karskim

Opowieść literaturoznawcy i historyka prof. Stanisława Żaka o Janie Karskim, spektakl i prezentacje przygotowane przez uczniów, wernisaż obrazów cmentarza w Ożarowie – jednego z najpiękniejszych cmentarzy żydowskich w Polsce i koncert zespołu „Chmielnikers” złożyły się na podsumowanie Roku Karskiego. Wydarzenie odbyło się dzisiaj w dawnej synagodze w Chmielniku.

Prof. Stanisław Żak, kielczanin, literaturoznawca, publicysta, senator II kadencji, przypomniał sylwetkę Jana Karskiego – legendarnego kuriera Podziemnego Państwa Polskiego, „wielkiego patrioty, Polaka, obrońcy godności człowieka”, który „chciał zawiadomić cały świat o tragedii Holocaustu”. Uczniowie z Chmielnika czytali fragmenty książki Jana Karskiego „Tajne Państwo”, a małe skrzypaczki z Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Kielcach dały koncert skrzypcowy.

Dzisiaj na babińcu synagogi została także otwarta wystawa „Sztetl w Ożarowie. Cmentarz żydowski” , którą stanowi 26 obrazów olejnych artystów z całej Polski. Inspiracją dla malarzy stała się architektura ożarowskiego cmentarza żydowskiego.

O historii sztetla w Ożarowie i tradycji współistnienia dwóch kultur, religii, stylów życia i pracy, opowiadali regionaliści i pracownicy kultury z Ożarowa: Józef Myjak i Marian Sus.

Żydzi w Ożarowie pojawili się w XVI wieku. W okresie międzywojennym ludność żydowska stanowiła dwie trzecie ogółu mieszkańców. Gmina posiadała synagogę w pobliżu rynku z końca XVIII w. i cmentarz. Macewy wykonywane były z wapienia janikowskiego i piaskowca, z bardzo bogatym liternictwem.

Jan Karski, ps. Witold, właśc. Jan Kozielewski (1914 –2000) – prawnik, historyk, kurier, emisariusz polityczny. W latach 1936 –39 był w polskiej służbie dyplomatycznej, był także uczestnikiem kampanii wrześniowej 1939 r., zbiegiem z niewoli radzieckiej. W konspiracji od 1939, kilkakrotnie był wysyłany przez konspiracyjne władze krajowe do rządu w Paryżu i Londynie. Aresztowany przez gestapo, został odbity przez AK ze szpitala więziennego. W latach 1942 –43 poinformował władze RP na uchodźstwie, rządy Wielkiej Brytanii i USA oraz organizacje żydowskie o zagładzie Żydów w Polsce. Pracował w Wydziale Informacji Biura Informacji i Propagandy w Warszawie i w londyńskiej radiostacji „Świt”. Po wojnie przebywał na emigracji w USA, od 1952 był wykładowcą Georgetown University w Waszyngtonie. W 1995 r. został odznaczony Orderem Orła Białego.

Na zakończenie programu zespół „Chmielnikers” dał koncert muzyki klezmerskiej.

W wydarzeniu uczestniczyło ok. 300 osób, głównie uczniów chmielnickich szkół.