Chrześcijanie i Unia Europejska

Unia Europejska potrzebuje świadectwa Kościołów, ale również Kościoły potrzebują Unii – wątek ten przewijał się często podczas X Międzynarodowej Konferencji „Rola Kościoła katolickiego w procesie integracji europejskiej”. Odbyła się 10 i 11 września w Tomaszowicach k. Krakowa pod hasłem „Wkład chrześcijan w zjednoczenie Europy”.

W spotkaniu zorganizowanym przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie oraz Fundacje – Konrada Adenauera w Polsce i Roberta Schumana w Luksemburgu wzięli udział hierarchowie Kościoła katolickiego z Polski i zagranicy, posłowie do Parlamentu Europejskiego oraz politycy.

Kardynał Stanisław Dziwisz, otwierając konferencję powiedział, że zjednoczona Europa to wyzwanie dla każdego z jej obywateli, gdyż wszędzie tam, gdzie ludzie i społeczeństwa się jednoczą, panuje prawdziwy pokój gwarantujący bezpieczeństwo całego kontynentu.

„Europa to wspólne dobro, na które składają się osoby i społeczności o różnych wyznaniach, religiach i światopoglądach” – tłumaczył metropolita krakowski.

Komentując temat konferencji, kardynał mówił, że wkład chrześcijan w zjednoczenie Europy „jest zawsze taki sam, a jest nim budowa życia opartego o trwałe fundamenty mające swoje źródło w Dekalogu”.

„Zjednoczona Europa to gwarancja bezpiecznego życia w pokoju. Jednak na dłuższą metę nie da się jej zbudować jedynie w oparciu o ekonomię i politykę. Ojcowie Założyciele wyraźnie kładli nacisk na Europę jednoczącą się wokół wartości ducha” – dodał kard. Dziwisz.

Metropolita krakowski podkreślił również, że chrześcijańskim wkładem w integrację europejską jest promowanie cywilizacji miłości, której jednym z przejawów jest międzyludzka solidarność ze słabszymi. „Zatem nie można zrozumieć pojawiających się tendencji, które zmierzają do usuwania i ograniczania wpływu chrześcijaństwa na życie publiczne; tendencji powołujących się na ranienie uczuć wielu niechrześcijan mieszkających w Europie” – przekonywał kard. Dziwisz.

Na konferencję przybył też nowy nuncjusz apostolski w Polsce, arcybiskup Celestino Migliore. W wygłoszonym po polsku przemówieniu dyplomata papieski podkreślił, że spoiwem łączącym różne kraje, systemy polityczne i społeczne, jest Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 1948 r.

Nuncjusz zwrócił uwagę, że zawarte w niej postanowienia wykazują wiele elementów wspólnych z katolicką nauką społeczną. Wyjaśnił, że przy opracowywaniu tego dokumentu ogromną rolę odegrali prawnicy z różnych krajów, wykształceni na uniwersytetach katolickich.

Abp Migliore stwierdził też, że ze względu na liczne sprzeczności doktrynalne w ówczesnym świecie nie udało się wprowadzić do tekstu Deklaracji wzmianki o Bogu. Przyznał jednak, że i tak to, co w niej zawarto, wykazuje wiele wspólnego ze społeczną nauką Kościoła.

„Europa wartości jest czymś, czego nie da się zastąpić, a chrześcijanie mają świadomość, że do faktycznego i trwałego zjednoczenia Europy nie wystarczy jedność polityczna, ekonomiczna, czy socjalna” – powiedział z kolei uczestniczący w obradach prezydent Bronisław Komorowski.

Jednym z uczestników konferencji był patriarcha Wenecji, kard. Angelo Scola, który w swoim wystąpieniu przypomniał, iż tożsamość europejska jest nierozerwalnie związana z chrześcijaństwem. Włoski purpurat za istotny wkład chrześcijan do integracji europejskiej uznał wolność religijną.

Kard. Scola zwrócił uwagę, że wielkie piętno na pojęciu Europy odcisnął Jan Paweł II – zachęcając od początku swego pontyfikatu do odwagi, aby oddychać dwoma płucami „od Atlantyku po Ural”.

Metropolita Pragi, abp Dominik Duka przypomniał, że przez cały okres rządów komunistycznych w krajach takich jak: Polska, Czechosłowacja, Węgry i Jugosławia Kościół katolicki odgrywał ogromną rolę w obronie wolności religijnej i obywatelskiej, stwarzając przestrzeń dla przyszłej opozycji.

Prymas Czech przywołał nazwiska kardynałów z tych krajów, którzy wykazali niezłomną postawę wobec totalitarnych reżimów: Josefa Berana z Pragi, Alojzego Stepinaca z Zagrzebia, Józsefa Mindszenty’ego i Stefana Wyszyńskiego.

Do doświadczeń Europy Środkowo-Wschodniej z czasów komunizmu nawiązał też były przewodniczący Parlamentu Europejskiego, Hans-Georg Pöttering.  Gość z Niemiec przypomniał, że naród niemiecki będzie świętował niebawem 20. rocznicę zjednoczenia i zburzenia Muru Berlińskiego. Dodał, że nie byłoby tego radosnego wydarzenia, gdyby nie byłoby m.in. polskiej «Solidarności».

„Życzę «Solidarności», aby znów był tak zjednoczona, jak od 20 lat są zjednoczone Niemcy, do czego właśnie ona bardzo się przyczyniła” – tymi słowami zakończył swoje przemówienie Pöttering