Cieszyn: unikatowe protokoły w Książnicy Cieszyńskiej

W sali konferencyjnej Książnicy Cieszyńskiej będzie można od jutra zobaczyć protokoły posiedzeń plenarnych Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego. Powstała 19 października 1918 roku Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego była pierwszym niezależnym od państw zaborczych organem politycznym odradzającego się państwa polskiego.

Z okazji 100. rocznicy wydarzeń, które doprowadziły do powrotu Śląska Cieszyńskiego do Polski, udostępnione zostaną rękopiśmienne protokoły, będące ważnym dokumentem odradzania się Rzeczypospolitej po okresie zaborów.

Dokumenty zostaną udostępnione w ramach prelekcji z cyklu „Cymelia i osobliwości ze zbiorów Książnicy Cieszyńskiej”, które odbywają się w każdy ostatni piątek miesiąca od grudnia 2015 roku. Zdaniem pomysłodawców wydarzenia, prezentowane protokoły znacznie wykraczają swą wartością poza region Śląska Cieszyńskiego. Przypominają jednocześnie, że Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego była pierwszym niezależnym od państw zaborczych organem politycznym odradzającego się państwa polskiego.

Jak wyjaśnił na stronie Książnicy Wojciech Święs z Działu Gromadzenia, Opracowania i Udostępniania Zbiorów, na rękopiśmienne protokoły posiedzeń plenarnych Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego składają się dwa oprawne woluminy pokaźnej grubości i formatu zbliżonego do A4, zapisane głównie ręką protokolanta Rady Feliksa Hajduka.

„Zawierają szczegółowe relacje z dyskusji jej członków oraz interesantów od czasu powstania Rady 19 października 1918 roku do ostatniego posiedzenia 4 sierpnia 1920 roku. W sumie dokumentują one 107 spotkań, dostarczając szczegółowych informacji nie tylko na temat samej faktografii związanej z okresem polsko-czeskiego konfliktu o Śląsk Cieszyński w latach 1918–1920, ale również chociażby kwestii personalnych, np. celów i pobudek, jakie przyświecały członkom Rady Narodowej przy podejmowaniu kolejnych decyzji, ich kompetencji do sprawowania rządów, kultury politycznej, intelektualnych horyzontów, a nawet towarzyskich uprzedzeń czy emocji, jakie wpływały na ich opinie i decyzje” – poinformował.

Protokoły uznawane były za zaginione od końca lat trzydziestych do roku 1990, kiedy to zostały odnalezione podczas skontrum przeprowadzanego w zbiorach Oddziału Zabytkowego Biblioteki Śląskiej, w związku z ich przejęciem przez Bibliotekę Miejską w Cieszynie i przygotowaniami do utworzenia Książnicy Cieszyńskiej.

Zbiory Książnicy Cieszyńskiej obejmują kilka kolekcji książkowych, które powstały lub były przechowywane na terenie Cieszyna w okresie ostatnich ponad 200 lat. Liczą ponad 130 tys. woluminów dzieł drukowanych, w tym 18,5 tys. starych druków (51 inkunabułów), a ponadto ok. 17 tys. jednostek ewidencyjnych rękopisów.

Najcenniejszą częścią jest księgozbiór ks. Leopolda Jana Szersznika, katolickiego kapłana, naukowca, edukatora i ekonomisty urodzonego w połowie XVIII wieku w Cieszynie. W testamencie swój niezwykle cenny księgozbiór duchowny zapisał rodzinnemu miastu.