Modlitwa i kwiaty na grobie Aleksandry Piłsudskiej

Pamięć Aleksandry Piłsudskiej, żony marszałka Józefa Piłsudskiego, w przeddzień 60. rocznicy jej śmierci uczczono dziś na Cmentarzu Powązkowskim. Na grobie działaczki Organizacji Bojowej PPS, żołnierza POW i Legionów złożone zostały kwiaty i odmówiona modlitwa. Z uwagi na jej zasługi i działalność charytatywną rok 2023 uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej ustanowiono Rokiem Aleksandry Piłsudskiej.

W uroczystości uczestniczyła Joanna Onyszkiewicz, wnuczka Aleksandry Piłsudskiej, Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Jan Tarczyński, dyrektor Centralnej Biblioteki Wojskowej, Karol Polejowski, wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej, kombatanci i weterani, parlamentarzyści, przedstawiciele wojska i służb mundurowych, miasta stołecznego Warszawy oraz instytucji związanych z Marszałkiem, m.in. Instytutu Józefa Piłsudskiego w Warszawie i Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.

Minister Jan Józef Kasprzyk nawiązując do słów z pieśni „My, Pierwsza Brygada”, powiedział, że Aleksandra Piłsudska należała do grona niepokornych, którzy „wierzyli w to, że chcieć to móc”. Przypomniał, że w latach międzywojennych i później na emigracji działała na rzecz osób potrzebujących, inicjując wiele akcji socjalnych, „dzięki którym i ci, którzy walczyli o wolność i ich najbliżsi mogli czuć się zaopiekowani przez Państwo Polskie”.

Podkreślił, że Aleksandra Piłsudska kierowała się w swoim życiu zasadą wyniesioną z rodzinnego domu, „aby nigdy nie stać z boku”. – Wyznawała zasadę, że nigdy nie można przypatrywać się tylko rzeczywistości, która nas otacza. Zawsze trzeba się aktywnie i mocno włączać w działania służące dobru wspólnoty jaką jest naród, jaką jest państwo – powiedział.

Modlitwę odmówili ks. kan. Jacek Laskowski, proboszcz parafii pw. św. Karola Boromeusza na Powązkach oraz ks. por. Łukasz Węglowski, wikariusz katedry polowej Wojska Polskiego. Po modlitwie na grobie Aleksandry Piłsudskiej złożone zostały kwiaty.

Organizatorem uroczystości był Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

***
Aleksandra Piłsudska ze Szczerbińskich urodziła się 12 grudnia 1882 roku w Suwałkach. Gdy miała 22 lata wstąpiła do Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej. Od 1904 roku brała udział w wielu akcjach bojowych, a po wybuchu I wojny światowej wstąpiła do Legionów Polskich, potem do Polskiej Organizacji Wojskowej. Zasłużyła się pracą na rzecz wywiadu i transportu materiałów wybuchowych, za co wielokrotnie była aresztowana. Wzięła udział w słynnym napadzie na rosyjski pociąg pocztowy zorganizowany przez Organizację Bojową PPS na stacji kolejowej pod Bezdanami 26 września 1908 r. Gdy Polska odzyskała niepodległość miała 36 lat. Męstwo i hart ducha wykazane w pracy niepodległościowej spowodowały, że w niepodległej Polsce zostały jej nadane liczne odznaczenia, m.in. Order Virtuti Militari.

25 października 1921 r. stanęła na ślubnym kobiercu w Belwederze wraz z Józefem Piłsudskim (dla niego było to drugie małżeństwo). Mieli razem dwie córki. Historycy uznają, że jako kobieta u boku jednej z najważniejszych postaci II Rzeczpospolitej, mogła wywierać wpływ na decyzje męża. Jednocześnie Aleksandra prowadziła szeroką działalność społeczną i reprezentacyjną. Działała w wielu towarzystwach społecznych i charytatywnych, szczególną opieką obejmując weteranów i dzieci. Cieszyła się szacunkiem społecznym.

Po wybuchu II wojny światowej przez Litwę, Łotwę i Szwecję dotarła z córkami do Londynu. Na emigracji spisała „Wspomnienia” – swoistą autobiografię, w której opisała dzieciństwo, działalność w PPS, lata I wojny światowej i trudny czas odbudowy niepodległego państwa. Zmarła 31 marca 1963 r. w Londynie. Niecałe trzydzieści lat później, gdy Polska ponownie odzyskała niepodległość, jej prochy przeniesiono na warszawskie Powązki. Jej zasługi sprawiły, że rok 2023 uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej ustanowiono Rokiem Aleksandry Piłsudskiej.